Hội thảo "Sử dụng chất tạo nạc và an toàn thực phẩm" do Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) tổ chức ngày 13/4 đã được đông đảo các nhà nghiên cứu, nhà quản lý tham dự và sự quan tâm của nhiều cơ quan thông tin đại chúng.
Chất tạo nạc và sức khỏe cộng đồng
Hiện nay, trên thị trường, các cơ quan chức năng đã phát hiện thịt lợn có chứa chất tạo nạc thuộc nhóm Beta-agonist đã bị cấm ở Việt Nam từ năm 2002. Trong nhóm này có 3 chất được dùng để tạo nạc là clenbuterol, salbutamol và ractopamine, trong đó chất cần được quan tâm nhất là clenbuterol. Việc ăn phải thịt lợn chứa clenbuterol về lâu dài có thể gây biến chứng ung thư, ngộ độc cấp, run cơ, đau tim, tim đập nhanh, tăng huyết áp, choáng váng..., thậm chí gây chết người. Dư lượng của clenbuterol tồn tại trong võng mạc mắt và tóc lâu tới vài tháng.
Hai chất tạo nạc salbutamol và clenbuterol cả thế giới đều cấm. Riêng với ractopamine lại có đến 24 nước chấp nhận sử dụng, trong đó có cả những nước phát triển như Mỹ, Australia, Canada, Brazin... nhưng đều có quy trình cách ly trước khi giết mổ 14 ngày, tuyệt đối không còn được sử dụng ractopamine. Nếu chế độ chăn nuôi đảm bảo nghiêm ngặt thì khả năng sử dụng chất ractopamine có thể chấp nhận. Song ở Việt Nam, hầu hết chăn nuôi quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ không có kiểm soát thì không nên cho phép dùng chất này trong chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Trên thị trường tồn tại hai loại lợn: lợn thuộc giống siêu nạc và lợn siêu nạc do ăn chất tạo nạc. Giống lợn siêu nạc do các trung tâm giống cung cấp. Các giống này được nhập từ nước ngoài, đã được các cơ quan chức năng về chăn nuôi nghiên cứu và chấp nhận được chăn nuôi và tiêu thụ ở Việt Nam. Các loại thịt lợn này cũng có tỷ lệ nạc cao khoảng 60%.
Tồn dư hóa chất độc hại trong thịt lợn siêu nạc
Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã có đánh giá tồn dư hóa chất độc hại trong thịt lợn siêu nạc tại tỉnh Đồng Nai và Thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, có 10/30 mẫu có tồn dư chất tạo nạc. Với con số 40% số mẫu mua tại Thành phố Hồ Chí Minh bị phát hiện có tồn dư Beta-agonist, trong đó đến 90% ở khu vực trung tâm, nơi có số lượng khách hàng lớn và có hệ thống kiểm tra, kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm của cơ quan chức năng, ban quản lý chợ, cửa hàng và sự giám sát của người tiêu dùng hiểu biết là vấn đề đáng quan tâm và lo ngại.
Điều này phản ánh ngược dự đoán ban đầu của nhóm nghiên cứu hướng nhiều đến các mẫu thịt lợn bán ở các chợ ngoại ô, gần các khu công nghiệp, nơi có thể thiếu sự kiểm tra của cơ quan chức năng và giám sát chặt chẽ của người tiêu dùng. Kết quả này giúp cơ quan quản lý cũng như người tiêu dùng có cách nhìn thực tế hơn.
Theo Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia, việc cấm sử dụng chất tạo nạc trong thức ăn chăn nuôi là cần thiết để đảm bảo sự an toàn của thực phẩm. Tuy nhiên, cấm sử dụng trong thức ăn chăn nuôi không có nghĩa là hàm lượng của các chất này phải bằng "không.".Cơ quan chức năng cần có quy định về giới hạn tồn dư tối đa cho phép của các chất clenbuterol, salbutamol trong thực phẩm trên cơ sở tham khảo của các quy định của nước ngoài.
Kết quả của Viện này thì hàm lượng các hợp chất clenbuterol, salbutamol và ractopamine trong thực phẩm ở mức an toàn nếu đối chiếu với các quy định của thế giới nên cần có những tuyên truyền để tránh gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng của cuộc sống người tiêu dùng. Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cũng kiến nghị các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế, Bộ Công Thương thực hiện xử phạt nghiêm và công khai danh sách các tổ chức, cá nhân chăn nuôi, giết mổ và kinh doanh thịt lợn có tồn dư chất tạo nạc trên phương tiện thông tin đại chúng.
Cách chọn thịt lợn an toàn
Việc kiểm soát, kiểm nghiệm mẫu thịt phải qua một quy trình nghiêm ngặt, khi phát hiện thịt có tồn dư Beta-agonist thì hàng đã tiêu thụ hết, mọi nguy hại, người tiêu dùng đã phải gánh chịu. Do vậy, phương pháp kiểm tra bằng mắt để nhận biết sản phẩm thịt lợn có tồn dư chất tạo nạc là cần thiết đối với người tiêu dùng và cơ quan chức năng.
Hội Khoa học Kỹ thuật An toàn thực phẩm Việt Nam khuyến cáo, để chọn thịt lợn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, người tiêu dùng không nên mua thịt lợn nhiều nạc.
Thịt ở những con lợn nuôi theo kỹ thuật thông thường, khỏe mạnh có màu hồng tươi, lớp mỡ dày khoảng 2cm, mỡ màu trắng, thớ thịt mịn, chắc, có độ đàn hồi tốt. Người tiêu dùng tránh mua những loại thịt có mông và vai nở to, bắp thịt cuộn lên một cách khác thường nếu quầy còn để nguyên con.
Thịt đã qua pha cắt thì có thể phân biệt bằng quan sát tỷ lệ nạc trên miếng thịt như nạc quá nhiều, màu hơi sậm hoặc màu đỏ khác thường, sáng và bóng, nạc gần như dính vào da, phần mỡ rất mỏng, lỏng lẻo./.
Chất tạo nạc và sức khỏe cộng đồng
Hiện nay, trên thị trường, các cơ quan chức năng đã phát hiện thịt lợn có chứa chất tạo nạc thuộc nhóm Beta-agonist đã bị cấm ở Việt Nam từ năm 2002. Trong nhóm này có 3 chất được dùng để tạo nạc là clenbuterol, salbutamol và ractopamine, trong đó chất cần được quan tâm nhất là clenbuterol. Việc ăn phải thịt lợn chứa clenbuterol về lâu dài có thể gây biến chứng ung thư, ngộ độc cấp, run cơ, đau tim, tim đập nhanh, tăng huyết áp, choáng váng..., thậm chí gây chết người. Dư lượng của clenbuterol tồn tại trong võng mạc mắt và tóc lâu tới vài tháng.
Hai chất tạo nạc salbutamol và clenbuterol cả thế giới đều cấm. Riêng với ractopamine lại có đến 24 nước chấp nhận sử dụng, trong đó có cả những nước phát triển như Mỹ, Australia, Canada, Brazin... nhưng đều có quy trình cách ly trước khi giết mổ 14 ngày, tuyệt đối không còn được sử dụng ractopamine. Nếu chế độ chăn nuôi đảm bảo nghiêm ngặt thì khả năng sử dụng chất ractopamine có thể chấp nhận. Song ở Việt Nam, hầu hết chăn nuôi quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ không có kiểm soát thì không nên cho phép dùng chất này trong chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Trên thị trường tồn tại hai loại lợn: lợn thuộc giống siêu nạc và lợn siêu nạc do ăn chất tạo nạc. Giống lợn siêu nạc do các trung tâm giống cung cấp. Các giống này được nhập từ nước ngoài, đã được các cơ quan chức năng về chăn nuôi nghiên cứu và chấp nhận được chăn nuôi và tiêu thụ ở Việt Nam. Các loại thịt lợn này cũng có tỷ lệ nạc cao khoảng 60%.
Tồn dư hóa chất độc hại trong thịt lợn siêu nạc
Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã có đánh giá tồn dư hóa chất độc hại trong thịt lợn siêu nạc tại tỉnh Đồng Nai và Thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, có 10/30 mẫu có tồn dư chất tạo nạc. Với con số 40% số mẫu mua tại Thành phố Hồ Chí Minh bị phát hiện có tồn dư Beta-agonist, trong đó đến 90% ở khu vực trung tâm, nơi có số lượng khách hàng lớn và có hệ thống kiểm tra, kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm của cơ quan chức năng, ban quản lý chợ, cửa hàng và sự giám sát của người tiêu dùng hiểu biết là vấn đề đáng quan tâm và lo ngại.
Điều này phản ánh ngược dự đoán ban đầu của nhóm nghiên cứu hướng nhiều đến các mẫu thịt lợn bán ở các chợ ngoại ô, gần các khu công nghiệp, nơi có thể thiếu sự kiểm tra của cơ quan chức năng và giám sát chặt chẽ của người tiêu dùng. Kết quả này giúp cơ quan quản lý cũng như người tiêu dùng có cách nhìn thực tế hơn.
Theo Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia, việc cấm sử dụng chất tạo nạc trong thức ăn chăn nuôi là cần thiết để đảm bảo sự an toàn của thực phẩm. Tuy nhiên, cấm sử dụng trong thức ăn chăn nuôi không có nghĩa là hàm lượng của các chất này phải bằng "không.".Cơ quan chức năng cần có quy định về giới hạn tồn dư tối đa cho phép của các chất clenbuterol, salbutamol trong thực phẩm trên cơ sở tham khảo của các quy định của nước ngoài.
Kết quả của Viện này thì hàm lượng các hợp chất clenbuterol, salbutamol và ractopamine trong thực phẩm ở mức an toàn nếu đối chiếu với các quy định của thế giới nên cần có những tuyên truyền để tránh gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng của cuộc sống người tiêu dùng. Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cũng kiến nghị các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế, Bộ Công Thương thực hiện xử phạt nghiêm và công khai danh sách các tổ chức, cá nhân chăn nuôi, giết mổ và kinh doanh thịt lợn có tồn dư chất tạo nạc trên phương tiện thông tin đại chúng.
Cách chọn thịt lợn an toàn
Việc kiểm soát, kiểm nghiệm mẫu thịt phải qua một quy trình nghiêm ngặt, khi phát hiện thịt có tồn dư Beta-agonist thì hàng đã tiêu thụ hết, mọi nguy hại, người tiêu dùng đã phải gánh chịu. Do vậy, phương pháp kiểm tra bằng mắt để nhận biết sản phẩm thịt lợn có tồn dư chất tạo nạc là cần thiết đối với người tiêu dùng và cơ quan chức năng.
Hội Khoa học Kỹ thuật An toàn thực phẩm Việt Nam khuyến cáo, để chọn thịt lợn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, người tiêu dùng không nên mua thịt lợn nhiều nạc.
Thịt ở những con lợn nuôi theo kỹ thuật thông thường, khỏe mạnh có màu hồng tươi, lớp mỡ dày khoảng 2cm, mỡ màu trắng, thớ thịt mịn, chắc, có độ đàn hồi tốt. Người tiêu dùng tránh mua những loại thịt có mông và vai nở to, bắp thịt cuộn lên một cách khác thường nếu quầy còn để nguyên con.
Thịt đã qua pha cắt thì có thể phân biệt bằng quan sát tỷ lệ nạc trên miếng thịt như nạc quá nhiều, màu hơi sậm hoặc màu đỏ khác thường, sáng và bóng, nạc gần như dính vào da, phần mỡ rất mỏng, lỏng lẻo./.
Minh Nguyệt (TTXVN)
