Tòa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington D.C. (Ảnh: THX/TTXVN) Sau 17 ngày liên tiếp, nhiều cơ quan Chính phủ Mỹ vẫn chưa thể hoạt động trở lại do thiếu ngân sách hoạt động và hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy tình trạng này sẽ được khắc phục, khi cả Tổng thống Donald Trump và các nghị sỹ đang Dân chủ đều không nhượng bộ trong vấn đề bức tường biên giới với Mexico.
Thật khó để dự đoán mâu thuẫn này sẽ được giải quyết ra sao nhưng theo nhận định của các nghị sỹ, các phụ tá Quốc hội và Nhà Trắng, khi nền kinh tế bắt đầu chịu tác động từ tình trạng một phần chính phủ liên bang phải đóng cửa, cả bai bên có thể sẽ có nhượng bộ và đạt thỏa thuận dựa trên những yếu tố sau.
Thứ nhất là vấn đề những người trẻ tuổi gốc Mỹ Latinh đang sinh sống tại Mỹ sau khi được đưa tới quốc gia này một cách bất hợp pháp từ khi còn nhỏ. Tổng thống Trump có thể sẽ đưa ra đề nghị bảo vệ những đối tượng này thay vì trục xuất như yêu cầu trước đó để đổi lại nguồn vốn cho xây dựng bức tường biên giới. Trước đó, thỏa thuận theo dạng này từng được cân nhắc nhưng đổ bể vào phút chót.
Một hàng rào chắn thay vì một bức tường cũng là một lựa chọn được nhắc tới. Tổng thống Trump tuy quả quyết muốn xây một bức tường chắc chắn nhưng ông cũng từng đề cập tới khả năng chỉ lập một rào chắn thép. Những rào chắn như thế này cũng đã xuất hiện ở một số điểm dọc biên giới và cũng đang được thiết lập thêm. Việc Quốc hội đồng ý thiết lập thêm các rào chắn thép kiểu này cũng là một chiến thắng với ông chủ Nhà Trắng.
Một thỏa thuận về ngân sách cho kế hoạch xây dựng này cũng có thể sẽ được đưa ra. Hiện Tổng thống Trump yêu cầu 5 tỷ USD cho bức tường biên giới, còn các nghị sỹ đảng Dân chủ chỉ chấp thuận ở khoảng 1,6 tỷ USD.
Cũng có khả năng phe Dân chủ sẽ nhượng bộ. Các lãnh đạo của phe Dân chủ tại Hạ viện và Thượng viện Nancy Pelosi và Chuck Schumer từng khẳng định sẽ không chấp nhận chi ngân sách cho bức tường biên giới nhưng đó là khi chuyện đóng cửa một phần chính phủ chỉ mới là một nguy cơ thay vì trở thành một quá trình có thể vô hạn như hiện nay. Vì vậy, phe Dân chủ có thể sẽ nhượng bộ. Nhưng khả năng này được cho là không cao trong bối cảnh phe Dân chủ đang kiểm soát Hạ viện sau cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ hồi tháng 11 vừa qua.
[Tổng thống Mỹ đe dọa đóng cửa chính phủ trong thời gian dài]
Ngoài ra, các số liệu thăm dò đều cho thấy tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump hiện đang ở mức khoảng 40% và có nhiều người trong số những người ủng hộ ông cho rằng bức tường biên giới không quá cần thiết, cũng như ngày càng nhiều cử tri cho rằng chính phủ đóng cửa phần lớn vì Tổng thống Trump.
Trong trường hợp ngược lại, với trách nhiệm của một vị Tổng thống, phải đảm bảo chính phủ liên bang hoạt động với đầy đủ các chức năng, ông Trump có thể sẽ nhận ra rằng kéo dài việc đóng cửa chính phủ sẽ là thảm họa chính trị, tạo ra những vấn đề trực diện trong cuộc sống thường nhật. Các công viên, bảo tàng không thể hoạt động chỉ là những ví dụ nhỏ nếu so sánh với việc các nhân viên an ninh sân bay làm việc mà không được trả lương...
Ông Trump từng cam kết nhiều năm rằng sẽ xây bức tường biên giới với mục tiêu ban đầu là Mexico sẽ chi trả cho việc xây dựng nhưng giờ là thời điểm có thể ông sẽ nhận ra đóng cửa một phần chính phủ là không bền vững, chấp nhận các dự luật chi tiêu chính phủ được phe Dân chủ ủng hộ trong khi vẫn tìm cách giành chiến thắng có thể là một lựa chọn.
Các dự luật được Hạ viện thông qua hồi tuần trước cho phép cấp ngân sách cho Bộ An ninh Nội địa tới ngày 8/2 sẽ cho Nhà Trắng và Quốc hội thời gian để thỏa thuận về bức tường biên giới. Các cơ quan khác như Bộ Nông nghiệp, Tư pháp và Thương mại sẽ được nối lại nguồn ngân sách hoạt động trong một dự luật khác.
Phe Dân chủ tuần này sẽ bắt đầu thông qua các dự luật cấp ngân sách cho từng cơ quan chính phủ tại Hạ viện trước khi đưa tới Thượng viện. Phe Cộng hòa sau đó sẽ phải quyết định xem có thông qua những dự luật này hay bác bỏ để bảo vệ yêu cầu bức tường biên giới của Tổng thống Trump./.
