Vào khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4, mạng xã hội đột nhiên xôn xao với những hình ảnh về cuộc sống ở một số khu tập thể cũ giữa trung tâm Hà Nội với lời mô tả “không điện, không nước sạch.”
Kèm theo đó là vô vàn những bình luận thắc mắc của cư dân mạng, rằng vì sao người ta lại chấp nhận một cuộc sống như thế giữa lòng thủ đô?
Bỏ qua những vấn đề vốn đã “mòn” mặt báo về chuyện giải tỏa, bồi thường, cuộc sống nơi đây có thực sự thiếu thốn như những lời mô tả đó?
Thiếu nhưng không phải là “không có”
Vọng Đức, con phố nhỏ xíu nằm song song với Lý Thường Kiệt, là nơi tọa lạc của rất nhiều khu tập thể cũ.
Bước chân vào khu tập thể 11 Vọng Đức, nơi “nóng” nhất trong loạt ảnh phản ánh trên mạng xã hội vừa qua, điều đầu tiên đập vào mắt người mới đến lần đầu là cảm giác về bóng tối.
Dãy hành lang chật hẹp không có ánh sáng, chất đủ mọi loại đồ, cầu thang phải bật đèn 24/24 gây cảm giác tù mù, ngột ngạt, không gian sực nức mùi nấu nướng, có thể nghe rõ tiếng trò chuyện của các nhà xung quanh.
Những hình ảnh, âm thanh và mùi vị ấy có thể gây sốc với những ai đã quen sống tại những thoáng đãng, thậm chí cả với những ai sống tại những khu tập thể bình thường khác tại Hà Nội.
[Cải tạo lại nhà chung cư cũ: ‘Bắt’ đúng bệnh để có chính sách phù hợp]
Đây là một khu tập thể cũ với những căn hộ nhỏ nhiều kích thước khác nhau, phù hợp với những hộ từ 1 người sống đến đại gia đình sống. Nhưng khác với những căn nhà trên phố cổ thường ở dạng nhà ống, chia thành các không gian nhỏ chật hẹp không cửa sổ, những căn phòng trong khu tập thể này, ngoại trừ tầng 1, hầu như đều có một mặt hướng ra ngoài, với những khung cửa sổ lớn đón ánh sáng.
Chỉ cần bước qua dãy hành lang hẹp là tới những căn phòng đầy ánh sáng, dù có những phòng có diện tích chỉ 10m2. Đó cũng là thiết kế chung của những khu tập thể cũ trong khu vực trung tâm Hà Nội, giúp các căn hộ nhỏ đón được ánh sáng tự nhiên bởi khu vực này không có quá nhiều các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại vây quanh.
Bà N., một cư dân sống lâu năm tại tòa nhà, cho biết tại đây, điện sinh hoạt được tính theo giá nhà nước, xuất hóa đơn trực tiếp từ EVN. Còn nước sạch thì tính chung khoán theo đầu người.
Nước được đổ về một bể chung ở tầng 1 tòa nhà. Một dãy máy bơm đưa nước lên từng tầng tùy thuộc vào nhu cầu của các gia đình. Sân chung nơi bể tầng 1 thường được các gia đình sử dụng làm nơi sinh hoạt chung, được vệ sinh sạch sẽ.
Bà N. cho biết vào mùa Hè, khi thời tiết nóng bức, nhu cầu sử dụng nước lên cao, đôi lúc xảy ra tình trạng thiếu nước, hoặc sự cố khiến mất nước, nhưng không kéo dài, chứ không phải là có tình trạng không có nước sạch như những phản ánh trên mạng xã hội.
Chị Tr., một cư dân khác tại khu tập thể cho biết do nhu cầu sử dụng khác nhau, các căn hộ ở đây rất đa dạng. Có những căn trọ nhỏ chỉ vào m2 dành cho người lao động nghỉ ngơi, nhưng cũng có những căn lớn vài phòng ngủ, đầy đủ tiện nghi cho các gia đình sinh sống.
Hơn nữa, với đặc thù nhiều người cao tuổi, người đã về hưu, dù vẫn còn tình trạng nhiều đồ đạc chất đống trong hành lang, sân trời, vệ sinh chung được giữ gìn rất sạch sẽ, thường xuyên quét dọn, lau chùi.
Chị cho biết dù lượng dân cư rất đông, nhưng không quá lộn xộn. Mỗi tầng đều có một người phụ trách, nhắc nhở tình hình trật tự chung, đó thường là những người có tuổi, nghiêm túc, thậm chí được so sánh như những “cảnh sát khu vực.”
Đồng tình với chị Tr., chị H., một người chuyển tới ở trọ được vài năm cho biết ngay khi vừa tới đây, chị đã được yêu cầu khai báo tạm trú, tạm vắng, công an khu vực cũng trực tiếp gọi điện thoại yêu cầu bổ sung những thông tin mà chị còn thiếu, nhằm bảo đảm an toàn.
Có thể nói, cuộc sống nơi khu tập thể cũ cũng giống như một cộng đồng nhỏ, người ngoài nhìn vào có thể thấy phức tạp, lộn xộn, nhưng thực tế có sự quản lý khá chặt chẽ, đồng bộ.
Nhiều tiện ích để lựa chọn sống
Tại nhiều khu phố ở quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, nơi có rất nhiều khu tập thể cũ xuống cấp, lượng người sinh sống vẫn luôn tấp nập, người này vừa chuyển đi đã có người khác chuyển đến. Như vậy có thể thấy độ nóng của những khu vực này không hề giảm, dù có biết bao nhiêu bất tiện, thiếu thốn.
Lợi ích trước mắt của những người lựa chọn cuộc sống tại đây chính là vị trí thuận lợi. Đối với những người lao động tự do, khu vực trung tâm thành phố là nơi dễ dàng tìm được việc làm thuê, hay bán hàng rong, hàng nước.
Họ thường tìm đến những khu tập thể cũ, nơi có rất nhiều những căn phòng trọ chỉ vỏn vẹn vài m2, với giá thuê chưa đến 1 triệu đồng mỗi tháng, phù hợp với những người chỉ cần có một chỗ để nghỉ ngơi sau một ngày lao động vất vả.
Khu vực này cũng là nơi tập trung nhiều cơ quan, công ty lớn của các bộ, ngành, và việc đi làm gần nhà giúp dân công sở thoát khỏi tình cảnh tắc đường triền miên.
Anh Tr., làm việc tại Tông Đản, cho biết hiện tại anh thuê một căn phòng nhỏ chỉ 20m2 với mức giá 3 triệu đồng/tháng tại một khu tập thể cũ trên phố Hàng Bài, không xa chỗ làm.
Căn phòng tuy nhỏ, nhưng khá sáng sủa, được cải tạo tốt, làm sàn gỗ, gác xép, có đủ bếp, phòng ngủ, thậm chí kê được một chiếc ghế sofa nhỏ để tiếp khách. Anh cho biết với diện tích này, nếu thuê một chung cư mini trong khu vực hoặc quanh các quận Đống Đa, Ba Đình, anh phải mất tới 5-6 triệu đồng một tháng.
Tuy nhiên, anh cũng nhận định không gian sống này chỉ phù hợp với người sống độc thân hoặc các cặp vợ chồng mới kết hôn, nhu cầu sinh hoạt còn ít. Sau này, khi lập gia đình, anh sẽ phải lựa chọn một nơi khác rộng rãi và thuận tiện hơn.
Vị trí thuận lợi, lượng dân cư đông đúc trong khu vực trung tâm cũng chính là lý do một số người bán hàng trực tuyến tìm thuê những căn tập thể cũ làm nơi bán hàng.
Giá thuê vừa phải, lượng khách hàng dồi dào, địa chỉ bán hàng “đẹp” ngay khu vực trung tâm, thuận tiện giao hàng, tiện lợi cho khách qua lấy hàng, đó là những lợi ích trước mắt của những người bán hàng.
Dù vậy, vẫn không thể phủ nhận các chung cư, tập thể cũ tại Hà Nội đã quá xuống cấp, có thể gây nguy hiểm đến cuộc sống của người dân bất cứ lúc nào.
Việc di dời các hộ dân đang sinh sống tại đây ra khỏi các chung cư cũ nguy hiểm là để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho nhân dân. Người dân không nên chủ quan, coi thường tính mạng mà đánh cược cho những may rủi không lường trước được.
Có rất nhiều lý do để người ta lựa chọn sống tại những chung cư, tập thể cũ nát này. Tuy nhiên, hầu như những ai lựa chọn sống tại đây, dù là hộ khẩu chính chủ hay người thuê nhà, đều biết rằng nơi mình đang sống sau này sẽ được giải tỏa theo chủ trương của thành phố, và cũng kỳ vọng sẽ có được một nơi ở mới khang trang, sạch sẽ, an toàn hơn./.