Các Giám đốc điều hành (CEO) của Mỹ đang sử dụng các từ như “vị trí thuận lợi” và “có thể quản lý được” khi mô tả về Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đang tiềm ẩn nguy cơ đổ vỡ.
Các cuộc đàm phán để hiện đại hoá NAFTA đã kéo dài đến tháng thứ bảy. Trong các cuộc thảo luận và họp báo, một số CEO Mỹ khi được hỏi về tương lai của họ ra sao nếu không còn NAFTA, hầu hết các CEO đều cho rằng sự đổ vỡ của NAFTA dường như không phải là điều quá lo lắng đối với họ. Có nhiều lý do khiến các CEO Mỹ tỏ ra lạc quan như vậy.
Thứ nhất là những chính sách mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump như cắt giảm thuế, kêu gọi và ưu đãi đối với các công ty Mỹ đang kinh doanh ở nước ngoài quay trở về Mỹ làm ăn, đầu tư.
Đáp lại lời kêu gọi của chính quyền Trump, gần đây, một số hãng sản xuất lớn của Mỹ đang có những động thái quay trở về Mỹ để xây dựng, mở rộng các cơ sở sản xuất.
Điển hình là hãng sản xuất ôtô Fiat Chrysler Automobiles NV. Hãng này cho biết họ đang chuyển việc sản xuất loại xe bán tải hạng nặng Ram từ Mexico tới bang Michigan (Mỹ) chứ không phải đến một quốc gia châu Á với những chi phí rẻ hơn.
Động thái này được cho là đáp ứng lời kêu gọi các nhà sản xuất nước ngoài quay trở về Mỹ để tạo thêm việc làm cho người dân Mỹ của Tổng thống Trump.
Trong khi đó, phát biểu với báo giới CEO của hãng Lear, Matthew Simoncini, cho biết "tất cả doanh nghiệp có mặt ở Mexico ngày nay đã từng có thời gian hoạt động, sản xuất trên đất Mỹ. Chúng tôi đã từng đặt chân đến Mỹ và chúng tôi có thể quay trở lại Mỹ nếu thấy thuận lợi."
Hơn nữa, các công ty, từ các nhà sản xuất ôtô địa hình như Polaris Industries Inc đến nhà cung cấp phụ tùng ôtô Lear Corp, đã xem chính sách cắt giảm thuế của Tổng thống Trump như một động cơ thúc đẩy để họ quay trở về Mỹ đầu tư, sản xuất.
Lý do thứ hai là khi quay trở lại Mỹ, các CEO Mỹ có thể giảm được các rủi ro kinh doanh bởi những chính sách bảo hộ của Mỹ, xoa dịu các nhà đầu tư và sẽ nhận được sự quan tâm của Tổng thống Trump, người đã có hồ sơ theo dõi các CEO Mỹ đưa việc làm ra nước ngoài.
Ngoài ra, còn có một lý do khác mà ít người biết đến, đó là những số liệu thống kê ít được công khai bên trong các cuốn sổ tay NAFTA giúp giải thích tại sao các CEO tỏ ra lạc quan.
[Tái đàm phán Hiệp định NAFTA đã đạt trên 50% tiến độ]
Có thể thấy, ngày càng nhiều công ty ở Canada và Mexico được hưởng thuế ưu đãi của NAFTA. Tuy nhiên, phần lớn các công ty này không cần phải qua các thủ tục giấy tờ mà vẫn được phép áp dụng các ưu đãi thuế quan.
Theo thống kê, năm 2017, chỉ có 43% hàng Canada xuất sang Mỹ tuân thủ các quy định của NAFTA. Tỷ lệ này của Mexico cao hơn một chút, khoảng 58%, còn lại phần lớn không theo quy định. Khi các nhà sản xuất không theo các quy định của NAFTA, họ phải trả thêm khoảng 2,5% đối với ôtô và 12% đối với quần áo.
Tuy nhiên, trong trường hợp ôtô, sẽ có những lợi thế bù lại như bỏ qua thủ tục giấy tờ, tính thêm chi phí cho tỷ lệ nội địa hóa và không phải đáp ứng các quy định về tỷ lệ nội địa hoá. Vì vậy, rõ ràng các CEO không có gì phải quá lo lắng đến tương lai còn hay mất của NAFTA.
Bên cạnh đó, một số CEO của Mỹ lại thể hiện quan điểm không quan tâm đến những tác động của NAFTA.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn các nhà phân tích kinh tế cách đây không lâu, Ginger Jones, Giám đốc tài chính của công ty Cooper Tire và Rubber Co cho rằng: "Nếu có bất kỳ tác động đáng kể nào từ việc NAFTA đổ vỡ, chúng tôi vẫn sẽ có vị trí thuận lợi với ba nhà máy lớn ở Mỹ."
Còn Giám đốc điều hành của hãng Polaris, Scott Wine, cho biết doanh nghiệp này đang tiến hành đẩy mạnh sản xuất, mở rộng nhà máy tại Huntsville, bang Alabama, Mỹ mặc dù không có kế hoạch dự phòng nào được đưa ra liên quan đến NAFTA đổ vỡ.
Trước tình hình đó, Greg Husisian, luật sư của Foley & Lardner LLP nhắc các công ty học cách phòng tránh rủi ro của NAFTA, nhưng thực tế cho thấy các công ty vẫn chưa chủ động phòng ngừa rủi ro vì "có vẻ như NAFTA sẽ ở lại trong một khoảng thời gian".
NAFTA đã kéo dài hơn dự kiến ban đầu. Vòng 7 đàm phán NAFTA đang diễn ra ở Mexico với những nhận định ban đầu sẽ là vòng đàm phán đầy khó khăn khi các bên thảo luận về những vấn đề phức tạp và còn nhiều bất đồng như quy định xuất xứ đối với ngành công nghiệp ôtô, cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại và điều khoản tự động hết hạn sau 5 năm mà phía Mỹ đưa ra.
Tuy vậy, với những lý do ở trên, điều còn hay mất NAFTA sẽ không phải là nỗi lo quá lớn đối với các CEO Mỹ, bởi họ đã có được những thuận lợi nhất định trong các chính sách mới của chính quyền Trump./.