Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, giải ngân vốn đầu tư công ước thanh toán đến ngày 30/4 là 95.700 tỷ đồng, đạt 18% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (xấp xỉ cùng kỳ năm 2021).
Với tiến độ như trên, áp lực giải ngân trong 2/3 chặng cuối của năm là rất lớn.
Do đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng các bộ, ngành, địa phương phải có cam kết lộ trình giao kế hoạch đầu tư công cụ thể đồng thời rà soát, điều chỉnh ngay cho các dự án chuyển tiếp đủ điều kiện giao vốn.
Giải ngân vốn nước ngoài mới đạt 3% kế hoạch
Báo cáo cho biết tiến độ giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn trong nước là 94.590 tỷ đồng, đạt xấp xỉ 20% kế hoạch, song với nguồn vốn vay nước ngoài thì rất thấp, mới đạt 1.130 tỷ đồng, tương ứng 3% kế hoạch.
Cụ thể, cả nước có 7 bộ và 8 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 25%. Tiêu biểu một số bộ và địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt cao, bao gồm Ngân hàng Chính sách xã hội (91%), Ngân hàng phát triển (60%), Bình Thuận (34%), Phú Thọ (33%).
Mặt khác, báo cáo chỉ ra 43/51 bộ và 28/63 địa phương có tỷ kệ giải ngân đạt dưới 17% (trong đó 17 bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân kế hoạch vốn).
Theo đánh giá từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nguyên nhân của việc giải ngân chậm chủ yếu là do công tác tổ chức triển khai thực hiện tại các bộ, ngành và địa phương còn nhiều bất cập.
Hơn nữa, các cấp, các ngành chưa thực sự vào cuộc đồng thời vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, chưa rõ nét. Do vậy, công tác tuyên truyền đến người dân về chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng còn thiếu đầy đủ và minh bạch…
Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh: “Mỗi một bộ, ngành, địa phương, dự án giải ngân chậm đều ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước. Vì vậy, các cấp, ngành phải có trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng hiểu quả vốn đầu tư công. Trên thực tế, việc phân bổ và giao kế hoạch, thực hiện giải ngân vốn đầu tư công có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, nên các cấp, ngành phải nhanh, hiệu quả và phải đảm bảo đúng pháp luật.”
7% kế hoạch “dậm chân” chưa được phân bổ
Báo cáo cũng cho thấy tổng số vốn các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã có quyết định giao chi tiết cho các dự án đủ thủ tục đầu tư và đủ điều kiện giải ngân trong năm là 479.520 tỷ đồng, đạt gần 93% so với kế hoạch. Bên cạnh đó, số vốn chưa phân bổ chi tiết cho các nhiệm vụ và dự án là 38.580 tỷ đồng, tương ứng trên 7% kế hoạch giao.
Căn cứ tình hình thực tiễn trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị một số giải pháp nhằm thúc đẩu giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới.
Đối với số vốn nguồn vốn trung ương còn lại chưa phân bổ của 12 bộ, cơ quan trung ương và 6 địa phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị các cơ quan trên cam kết lộ trình giao kế hoạch cụ thể đồng thời rà soát, điều chỉnh ngay cho các dự án chuyển tiếp đủ điều kiện giao vốn. Thêm vào đó, các đơn vị này khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư để giao ngay được kế hoạch năm 2022. Với trường hợp không điều chỉnh được, các cơ quan phải có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị điều chỉnh cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khác có nhu cầu.
Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét và ra quyết định thu hồi, điều chuyển cho bộ, cơ quan trung ương và địa phương khác có nhu cầu trước ngày 30/6 của năm kế hoạch (theo đúng quy định).
Với vốn ngân sách từ các địa phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Chính phủ giao Văn phòng Chính phủ dự thảo Công điện phủ yêu cầu các địa phương khẩn trương phân bổ vốn ngân sách năm 2022 cho các chương trình, dự án trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, góp phần thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững kinh tế-xã hội của các địa phương. Theo đó, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố sẽ chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về việc chậm phân bổ kế hoạch vốn.
Báo cáo đề nghị: “Lãnh đạo đứng đầu bộ, cơ quan trung ương và địa phương phải xác định việc giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của năm, do đó phải chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đất đai, tài nguyên…”
Theo Bộ Kế hoạch và đầu tư, các cấp, ngành cần thành lập các Đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc các dự án trọng điểm triển khai trong năm, để kịp thời tháo gõ khó khăn, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công của các dự án sớm hoàn thành, tạo động lực mới nhằm phát triển bền vững. Bên cạnh đó, các cơ quan trên cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xử lý thủ tục về đầu tư, như kiểm soát chi ngân sách nhà nước, hồ sơ thẩm định dự án, đơn rút vốn nhà tài trợ nước ngoài./.
