Thời gian qua, với sự vào cuộc của các lực lượng chức năng, tình hình vận chuyển, buôn bán thuốc lá nhập lậu có xu hướng giảm, tuy nhiên tuỳ từng thời điểm, từng khu vực, có lúc, có nơi, hoạt động vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu diễn biến khá phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn trong thời buổi công nghệ số hiện nay.
Thông tin trên được đưa ra tại tọa đàm “Phòng, chống buôn lậu thuốc lá - nhiều thách thức đặt ra”, do Báo Tiền Phong tổ chức ngày 2/4, tại Hà Nội.
Hàng trăm nghìn sản phẩm thuốc lá bị thu giữ
Theo Bộ Y tế, mặc dù tỷ lệ người sử dụng thuốc lá ở Việt Nam đã giảm song vẫn còn rất cao, đặc biệt là nam giới. Công tác phòng chống tác hại thuốc lá vì thế còn nhiều khó khăn, thách thức...
Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành mới nhất, Việt Nam có khoảng 15 triệu người hút thuốc. Ngoài gây ra những gánh nặng bệnh tật, hút thuốc lá còn làm tăng gánh nặng cho nền kinh tế đất nước và gánh nặng xã hội. Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới. Một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc tỷ lệ hút thuốc lá còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp. Bên cạnh đó, tình trạng buôn lậu thuốc lá vẫn diễn ra phổ biến.
Thống kê của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho thấy, từ đầu năm 2024 đến nay, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã kiểm tra 1.474 vụ việc, xử lý 1.263 vụ vi phạm liên quan đến buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép thuốc lá điếu ngoại nhập lậu, xì gà nhập lậu, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Từ năm 2024 đến nay, với thuốc lá điếu truyền thống nhập lậu, lực lượng đã thu giữ, xử lý trên 190.000 bao; trong khi đó, số lượng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thu giữ trên 240.000 sản phẩm các loại, cùng với khoảng gần 10 tấn phụ kiện, số tiền vi phạm hành chính hơn 6,6 tỷ đồng, trị giá hàng hóa vi phạm gần 29 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Đức Lê - đại diện Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết các hành vi vi phạm chủ yếu là kinh doanh hàng hóa nhập lậu; vận chuyển, buôn bán hàng cấm là thuốc lá nhập lậu; kinh doanh hàng hóa (thuốc lá điếu do Việt Nam sản xuất) thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện mà không có giấy phép kinh doanh theo quy định; không niêm yết thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi…
Ông Nguyễn Chí Nhân - Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho biết các đối tượng buôn lậu thuốc lá hiện nay với phương thức thực hiện rất phức tạp và cực kỳ nguy hiểm. Đã có nhiều cán bộ, chiến sĩ bị thương, thậm chí tử vong khi ngăn chặn thuốc lá nhập lậu. Do đó, công tác đấu tranh với các đối tượng buôn lậu thuốc lá chưa bao giờ hạ nhiệt, các đối tượng này luôn tìm mọi cách để đưa thuốc lá lậu vào thị trường nội địa.
Thủ đoạn buôn lậu, kinh doanh thuốc lá lậu ngày càng tinh vi
Thời gian qua, cùng với các giải pháp phòng, chống thuốc lá điếu nhập lậu, hiện nay các lực lượng chức năng cũng đã và đang bước vào cuộc chiến mới là chống buôn lậu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Thống kê của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, các vụ việc vi phạm về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vượt trội hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu truyền thống.
Ông Lê Đại Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự-Kinh tế (Bộ Tư pháp) chia sẻ, câu chuyện về buôn lậu thuốc lá luôn là “vấn đề nóng” trong nhiều năm qua. Đặc biệt, vừa qua tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, có hiệu lực từ 1/1/2025 với nhiều hình thức xử phạt cao nhằm bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội nhận được sự quan tâm rất lớn của xã hội và các phương tiện truyền thông. Việc buôn bán, buôn lậu mặt hàng này ảnh hưởng lớn đến kinh tế và về sức khỏe của con người, trong đó rõ nhất là ảnh hưởng đến giới trẻ.
Ông Phạm Quốc Đông - Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra phòng chống buôn lậu (Cục Hải quan) thông tin, công nghệ phát triển, các đối tượng vi phạm đã áp dụng AI, công nghệ để thực hiện hành vi buôn lậu, kinh doanh thuốc lá lậu với những thủ đoạn ngày càng tinh vi.
Bởi trên thực tế, dù các cửa hàng kinh doanh sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không còn bày bán công khai như trước đây, nhưng hoạt động mua bán sản phẩm trên vẫn rất sôi nổi trên các hội, nhóm mạng xã hội kín hoặc được bán lén lút tại nhà riêng. Khi có nhu cầu mua, những tài khoản mạng xã hội của người bán sẽ hướng dẫn người mua inbox trực tiếp hoặc trao đổi qua số điện thoại hay zalo để giao dịch và gửi hàng trực tiếp.
Trung tá Nguyễn Minh Tiến - Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an thành phố Hà Nội) cho hay, đáng chú ý, khi thương mại điện tử, công nghệ số bùng nổ, các đối tượng buôn bán thuốc lá nhập lậu đã lợi dụng kẽ hở của công nghệ để thực hiện nhiều hành vi vi phạm.
Liên quan đến việc các chế tài để xử lý các vi phạm khi Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025, Trung tá Nguyễn Minh Tiến cho biết mới chỉ có những chế tài để xử phạt việc sản xuất, kinh doanh buôn bán các loại thuốc lá thế hệ mới, còn chưa có chế tài để xử phạt những người sử dụng các sản phẩm này.
Tại tọa đàm, các chuyên gia đưa ra giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá cần sự phối hợp chặt chẽ của các lực lượng chức năng như: Biên phòng, hải quan và công an, quản lý thị trường, tổ chức các đợt truy quét định kỳ và triệt phá các đầu mối lớn thay vì chỉ xử lý nhỏ lẻ.
Trước những thủ đoạn tinh vi của các đối tượng buôn lậu thuốc lá, lực lượng chức năng cũng đang chủ động ứng dụng công nghệ, phối hợp giữa các đơn vị để siết chặt kiểm soát, đặc biệt trên không gian mạng. Tuy nhiên, cuộc chiến chống buôn lậu thuốc lá sẽ ngày càng khó khăn nếu không có sự chung tay của cả xã hội, từ cơ quan chức năng đến doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đặc biệt, cần tăng cường công tác phối hợp chống buôn lậu với các nước láng giềng, kiểm soát chặt từ biên giới…/.
Đã xác định được nhóm học sinh tiểu học hút thuốc lá
Có 1 học sinh sinh năm 2013 và 3 học sinh sinh năm 2014 tham gia hút thuốc; 3 học sinh sinh năm 2014 xuất hiện trong video nhưng không tham gia hút thuốc.
Bình luận
Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu