(Nguồn: Sputnik International) Đòn trừng phạt thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD đã có hiệu lực và đây là đòn “mạnh tay” nhất trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung chưa có hồi kết.
Bắc Kinh đã hủy đàm phán thương mại theo kế hoạch diễn ra vào tuần trước, một chỉ dấu cho thấy tình trạng thù địch giữa hai gã khổng lồ thế giới ngày càng gia tăng.
Trong bối cảnh tranh chấp thương mại biến thành thương chiến trên nhiều lĩnh vực, bài viết mới đây trên trang mạng Forbes.com nêu 4 vấn đề cần lưu tâm.
Thứ nhất, phản ứng của người dân Trung Quốc
Kể từ khi lập nước năm 1949, Trung Quốc đã coi Mỹ là kẻ thù tư bản, song giọng điệu mềm mỏng và cởi mở bắt đầu từ năm 1978. Mặc dù hoạt động hợp tác và giao lưu ngày càng tăng song Trung Quốc muốn tìm hiểu và thậm chí là ngưỡng mộ Mỹ.
Tuy nhiên, thái độ tích cực ấy đối với Mỹ đang thay đổi nhanh chóng. Nhiều người Trung Quốc coi các đòn thuế quan là một phần trong đại mục tiêu của Washington nhằm cản trở sự trỗi dậy của Bắc Kinh.
Trớ trêu thay, mỗi biện pháp nhằm làm suy yếu Trung Quốc thì trên thực tế lại có thể củng cố thêm sức mạnh của Bắc Kinh. Các hành động của Trump có thể khiến người dân Trung Quốc phản đối Mỹ mạnh mẽ hơn, phụng sự chính quyền Bắc Kinh và tiếp thêm sức mạnh để họ bảo vệ đất nước mình.
Hãy chờ xem hàn thử biểu của dư luận Trung Quốc thay đổi như thế nào đối với mọi thứ ở Mỹ.
Thứ hai, doanh nghiệp Mỹ trông đợi ai
Chuỗi cung ứng có thể thay đổi, song nỗi lo sợ to lớn hơn trong ngành công nghệ là việc chi phí sản xuất gia tăng làm giảm sức cạnh tranh của Mỹ trong các lĩnh vực trọng yếu, ví dụ phát triển mạng 5G. Đòn thuế của Trung Quốc cũng đánh mạnh vào lĩnh vực nông nghiệp và lương thực của Mỹ. Điều này là nhằm gây tổn hại Trump về mặt chính trị song có thể dẫn đến sự tổn hại kéo dài hơn đối với nông dân Mỹ ngay cả khi chính phủ trợ cấp ngắn hạn nhằm giảm nhẹ đòn thuế của Bắc Kinh.
Mặc dù đòn đáp trả của Trung Quốc không “ăn nhằm” gì so với đòn thuế của Mỹ, nhưng nước này vẫn có nhiều chiêu trò đối đáp. Các công ty của Mỹ hoạt động ở Trung Quốc có thể chịu ảnh hưởng. Những vấn đề như hối lộ, quy định thiên lệnh và sự hỗ trợ cho các công ty Trung Quốc, vốn lâu nay là những vấn đề gây đau đầu giới quản lý Mỹ, có thể gia tăng.
Các chính sách của ông Trump nhằm cải thiện khả năng tiếp cận thị trường và tính cạnh tranh của các công ty Mỹ ở Trung Quốc song trong ngắn hạn, những chính sách này có thể gây ra tác động trái chiều.
Với các chính quyền tiền nhiệm, cộng đồng doanh nghiệp Mỹ có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ đối với chính sách Trung Quốc. Trong suốt chiến dịch tranh cử, giới chính trị gia sẽ “mạnh mồm” về chính sách ứng phó với Bắc Kinh nhằm kêu gọi sự ủng hộ cử tri cho mình. Sau đó, tổng thống và quốc hội sẽ “dịu giọng” trong các vấn đề và chính sách về Trung Quốc bởi họ thấy mối quan hệ hòa hợp đem lại lợi ích nhiều hơn. Ông Trump đã xé bỏ đường lối chính trị này.
Khi căng thẳng gia tăng, hãy chờ xem liệu các công ty Mỹ sẽ đánh giá lại chuỗi cung ứng của mình và các hoạt động ở Trung Quốc như thế nào cũng như xem họ có thể tăng cường những nỗ lực vận động hành lang của mình như thế nào.
Rõ ràng, vận động hành lang đã trở thành “phao cứu sinh” đối với Apple như trong trường hợp họ không bị liệt vào danh sách bị đánh thuế trong đòn trừng phạt mới nhất.
Thứ ba, cách đối phó của ông Tập Cận Bình
Không nên kỳ vọng ông Tập Cận Bình sẽ đưa ra những nhượng bộ, ít nhất một cách công khai. Ông Tập Cận Bình hiểu rằng đây là một phép thử quan trọng cho vai trò lãnh đạo của mình, khi cả thế giới đang dõi theo. Giống như các nước khác, Trung Quốc có nhận thức sâu sắc về tự hào dân tộc và sẽ không chùn bước trước cái mà họ coi là hành động bắt nạt.
Điều đáng nói hơn cả là viễn cảnh mà chính quyền Trump cho rằng đòn thuế quan sẽ làm suy giảm tăng trưởng kinh tế Trung Quốc và sẽ dẫn đến bất ổn trong nước, hầu như bị thổi phồng. Lý do là kinh tế Trung Quốc không còn đơn thuần dựa vào xuất khẩu như trước kia mà dựa vào tiêu dùng nội địa và chi tiêu chính phủ.
[Trung Quốc liệu có thể ứng phó với chính sách mới của Mỹ?]
Bắc Kinh sẽ nỗ lực ve vãn các nước khác trên thế giới thông qua thương mại và hỗ trợ kinh tế, củng cố mạng lưới đồng minh và giảm sự phụ thuộc vào Mỹ. Họ đã đầu tư đáng kể vào các nước đang phát triển, nhất là ở châu Phi và Đông Nam Á và mới đây nhất là đã có tiến triển trong quan hệ với Tòa thánh Vatican.
Những hành động của ông Trump có thể làm thay đổi trật tự toàn cầu hóa hiện nay còn Trung Quốc và các công ty của họ lại tăng cường mối quan hệ đối tác thương mại khu vực. Ông Trump có thể thắng trong cuộc chiến thuế quan song hãy chờ xem ông Tập Cận Bình và Trung Quốc tái lập lực lượng như thế nào để đối phó với cuộc chiến trên phạm vi rộng lớn hơn này.
Thứ tư, ông Trump sẽ làm gì khi Trung Quốc không nhượng bộ
Hiện không rõ ông Trump sẽ làm gì trừ việc tuyên bố mình là người thắng cuộc bất chấp kết cục như thế nào, khi Trung Quốc không chịu nhượng bộ.
Ông Trump đang “vỗ về” dư luận Mỹ rằng một nền kinh tế với một thị trường cổ phiếu hùng mạnh ở Mỹ sẽ giúp ông vượt qua bất kỳ thất bại nào trong ngắn hạn và cuộc đàm phán cứng rắn sẽ giúp ông kiểm soát được tình hình sau cuộc bầu cử giữa kỳ.
Sau bầu cử, sẽ chẳng có gì ngạc nhiên nếu ông Trump thay đổi lập trường một lần nữa. Tập đoàn lớn như Silicon Valley và Wall Street không “chống lưng” ông Trump về chính sách thương mại và tầm ảnh hưởng của họ ở Washington chưa hề suy giảm. Tuy nhiên, có những cách khác để can dự Trung Quốc mặc dù chẳng nước nào tìm được ra.
Bài học đáng giá là Australia khi gần đây cài đặt lại quan hệ của mình (với Trung Quốc) thông qua hàng loạt biện pháp cứng rắn nhằm ngăn chặn sự can thiệp của Bắc Kinh. Mỹ cũng có thể tích cực can dự, thậm chí cải cách Tổ chức Thương mại Thế giới, nhằm chống lại sự hậu thuẫn của Trung Quốc dành cho các công ty nhà nước.
Ngay cả khi Bắc Kinh tuân thủ các quy định của thể chế này thì đây sẽ là một chiến lược khôn ngoan. Tuy nhiên, ông Trump lại đang nghe theo Peter Navarro, nhân vật chỉ trích gay gắt nhất Trung Quốc về thực tiễn thương mại và tham vọng của nước này. Thế nên, người ta cho rằng Washington có thể sẽ có thêm cách hành xử hiếu chiến và đường lối ngoại giao kém phần khôn khéo.
Không có tác dụng “kiềm chế Trung Quốc” như các kiến trúc sư chính sách Mỹ hiện nay về Trung Quốc nhắm đến, các đòn thuế quan có thể kích hoạt những áp lực chính trị và kinh tế to lớn hơn mà có khả năng giúp phá vỡ vòng kiềm tỏa Trung Quốc. Điều đó có thể đẩy mối quan hệ quan trọng nhất thế giới này đi sâu hơn vào chiều hướng sai lệch. Hãy chờ xem ông Trump sẽ vận hành chiều hướng hiện nay như thế nào./.
