Tiến sỹ Lê Thanh Hải - Viện trưởng Viện Trang thiết bị và Công trình y tế trình bày mô phỏng lại những gì đã xảy ra và đưa ra tình tiết mới về lý do 8 người chết khi chạy thận ở Hòa Bình. (Ảnh: PV/Vietnam+) Bộ Y tế vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về quá trình giải quyết tình tiết mới do Bộ Y tế kiến nghị trong Vụ án thận nhân tạo tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến, ngày 19/6 vừa qua, sau thời gian xét xử và nghị án, Hội đồng xét xử phúc thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình đã ra tuyên án Vụ án "Vô ý làm chết người" và "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" liên quan đến sự cố y khoa khiến 08 bệnh nhân tử vong tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình (Bản án số 20/2019/HSPT ngày 19/6/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình).
[Mở lại phiên tòa phúc thẩm vụ sự cố chạy thận tại tỉnh Hòa Bình]
Sau khi nhận được bản án phúc thẩm, Bộ Y tế có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về quá trình giải quyết tình tiết mới do Bộ Y tế kiến nghị gửi các cơ quan có liên quan.
Phát hiện tình tiết mới mang tính khoa học
Theo Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến, Bộ Y tế kiến nghị gửi các cơ quan có liên quan về quá trình xem xét giải quyết kiến nghị của Bộ khi phát hiện tình tiết mới mang tính khoa học dẫn đến nguyên nhân tử vong của các nạn nhân trong vụ án chạy thận ở Hòa Bình.
Cụ thể, ngày 6/3, Bộ Y tế đã có Công văn số 41/BYT-PC gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo phát hiện tình tiết mới mang tính khoa học liên quan đến nguyên nhân tử vong trong Vụ án chạy thận nhân tạo khiến 08 bệnh nhân tử vong tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình.
Đến ngày 28/3, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 726/VPCP thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình gửi Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an và Bộ Y tế đề nghị xem xét giải quyết tình tiết mới này trong quá trình xét xử phúc thẩm theo đúng quy định của pháp luật bảo đảm không bỏ lọt tội phạm và không làm oan người vô tội. Trong đó, giao Bộ Y tế tổng hợp hồ sơ, tài liệu, chứng cứ khoa học mới phát hiện liên quan đến Vụ án này để gửi Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao và Bộ Công an.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, ngày 26/4, Bộ Y tế đã có Công văn số 69/BYT-PC gửi Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao và Bộ Công an để cung cấp bổ sung tài liệu, chứng cứ khoa học mới phát hiện.
Tuy nhiên, đến nay, sau hơn một tháng kể từ khi có bản án phúc thẩm ngày 19/6, Bộ Y tế vẫn chưa nhận được văn bản phản hồi của Bộ Công an cũng như Tòa án Nhân dân Tối cao và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao.
Bộ Y tế phục dựng vật chứng làm rõ tình tiết mới trong vụ chạy thận ở Hoà Bình. (Ảnh: PV/Vietnam+) Nhiều uẩn khúc về xem xét tình tiết mới tại phiên tòa
Theo Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến, ngày 13/6, nhận được Giấy mời số 159/GM-TA ngày 03/6/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình, Bộ Y tế đã cử một số chuyên gia, nhà khoa học giàu kinh nghiệm, tâm huyết và có trách nhiệm về hồi sức cấp cứu, pháp y, trang thiết bị y tế, hoá học, độc chất, pháp lý tham gia tố tụng tại Phiên toà để làm rõ quan điểm của Bộ Y tế về phát hiện tình tiết mới mang tính khoa học liên quan đến nguyên nhân tử vong.
Theo đó, nguyên nhân chết của 8 người bệnh có thể là do nhiễm đa chất, trong đó có HF và con đường ô nhiễm nước dùng cho máy chạy thận là do hệ thống RO1 hỏng (có 03 van hỏng trên đường Bypass cũ) đã mở thông con đường gây ô nhiễm đa chất là nguyên nhân gây ra sự cố y khoa nghiêm trọng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hoà Bình.
Với nhận định khoa học trên, có một số câu hỏi đặt ra để Hội đồng xét xử đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Hòa Bình làm rõ, đó là:
- Vì sao các lần trước bị cáo Quốc đã bảo trì, súc rửa hệ thống RO2 của Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình nhưng không xảy ra hậu quả mà lần này lại xảy ra tai biến, liệu bị cáo Quốc có làm gì khác so với các lần trước không?
- Vì sao những lần trước sau khi bảo trì, súc rửa hệ thống RO2 của Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình, bị cáo Quốc không làm xét nghiệm AAMI mà người bệnh không chết mà lần này bị cáo Quốc cũng không làm xét nghiệm AAMI nhưng người bệnh lại chết?
- Vì sao Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình chỉ bảo dưỡng hệ thống RO2 trong khi cả 2 hệ thống RO1 và RO2 đều được kết nối với nhau nên không thể bảo đảm chất lượng chạy thận nhân tạo của cả hệ thống, hư hỏng của hệ thống RO1 có thể ảnh hưởng đến hệ thống RO2 và ngược lại?
- Vì sao bị cáo Quốc sử dụng hỗn hợp Axit Flohydric (HF) và Axit Clohydric (HCl) để lau chùi, sục rửa các cột lọc mà khi xét nghiệm lại chỉ có HF (đơn chất), không có HCL (cả HF và HCL là đa chất)? HCL (tính axit cao hơn HF) có phải cũng là nguyên nhân nữa dẫn bệnh nhân đến tử vong của 08 bệnh nhân không?
- Vì sao Vụ án chưa xét xử xong nhưng Cơ quan CSĐT - CA tỉnh HB lại cho phép Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình phá bỏ hệ thống lọc nước RO (cả RO1 và RO2) để lắp đặt hệ thống mới, trong khi đây là vật chứng hết sức quan trọng của Vụ án?
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến, qua các câu hỏi trên, cần thiết phải điều tra bổ sung thông qua các biện pháp khoa học, khách quan. gồm:
- Thực nghiệm hiện trường pha loãng bao nhiêu lít axit HF với nồng độ bao nhiêu cho bể chứa RO dung tích 2000 lít của Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình để đạt được nồng độ như trên (hàm lượng Florua cao gấp 245 - 260 lần mức cho phép), thực nghiệm hiện trường pha loãng bao nhiêu lít a xit HF để có được dung dịch có pH từ 2,69 - 2,72; có phù hợp với lượng axit mà bị cáo Quốc sử dụng để súc rửa màng lọc RO hay không? Đồng thời tiến hành thực nghiệm dung dịch a xít HF có pH 2,69 - 2,72 trên máy thận nhân tạo, đánh giá khả năng phá huỷ của dung dịch này với quả lọc thận ... và một số nội dung khác cần tham khảo các chuyên gia về lĩnh vực y học, trang thiết bị y tế, hoá học, pháp y ...
- Xác định rõ quy cách lấy mẫu, vị trí lấy mẫu như thế nào, quy trình lấy mẫu, người lấy mẫu có đúng quy định không; việc phân tích hàm lượng F- dựa trên phương pháp nào (dùng ICP phân tích các nguyên tố hay dùng phương pháp phân tích hóa học thông thường?) và được thực hiện ở phòng xét nghiệm nào?
- Cơ quan Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Hòa Bình có thực hiện giám định chất lượng toàn bộ hệ thống lọc nước RO1 và RO2 không? Tại sao không có luận giải liên quan đến hỏng hóc 3 van của hệ thống RO1? Cần thiết dựng lại hiện trường và tổ chức thực nghiệm.
- Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an tỉnh Hòa Bình giải thích ra sao về cơ chế tồn dư hóa chất HF trong hệ thống RO của Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình?
- Đồng hồ đo độ dẫn của hệ thống RO2 có được kiểm định không? Cơ quan và phương pháp kiểm định? 02 màng lọc RO của hệ thống RO2 có được kiểm định không, Cơ quan kiểm định và phương pháp kiểm định?
- Xem xét toàn diện việc điều tra các hư hỏng của hệ thống RO1, RO2 để tìm ra đúng nguyên nhân của sự cố y khoa tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình?
- Tổ chức giám định lại pháp y hoặc trưng cầu giám định quốc tế trong trường hợp cần thiết?
Rất tiếc, tại phiên toà hôm đó, Hội đồng xét xử đã không mời đại diện Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an tỉnh Hòa Bình đến để làm rõ những nội dung khoa học mà Bộ Y tế kiến nghị, mà chỉ mời đại diện một số các nhà khoa học của Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) là cơ quan được trưng cầu giám định để phục vụ công tác điều tra. Do đó, một số luận cứ then chốt liên quan đến nguyên nhân tử vong, con đường dẫn đến nguyên nhân tử vong vẫn chưa được làm sáng tỏ về khoa học.
Bộ Y tế phục dựng lại các hệ thống đúng như hình ảnh đã chụp trước đó tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình. (Ảnh: PV/Vietnam+) Đại diện Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) đã giải thích bằng miệng (không có văn bản) tại Phiên tòa một số yếu tố khoa học có liên quan đến giám định nhưng không trả lời được các vấn đề mà Bộ Y tế đặt ra cho Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an tỉnh Hòa Bình. Một số giải thích của đại diện Viện Khoa học hình sự chưa làm rõ được bản chất của nguyên nhân tử vong do ô nhiễm đơn chất hay đa chất, chưa luận giải được một số nội dung về các kết quả giám định mẫu nước, dung dịch, hoá chất đã thu giữ, quy trình và thực thi quy trình lấy mẫu…
Đặc biệt, đại diện Viện Khoa học hình sự khẳng định trước Tòa là đã phát hiện ra 03 van của hệ thống nước RO1 bị hỏng nhưng chưa nêu được căn cứ khoa học để xác định 03 van bị hỏng này. Rất tiếc, đến đây Chủ tọa Phiên tòa đã chủ động dừng, không cho tranh tụng khoa học tiếp về vấn đề này. Theo Bộ Y tế, đây là điểm mấu chốt sẽ làm thay đổi bản chất Vụ án nếu được chứng minh bằng thực nghiệm điều tra.
Bộ Y tế cho rằng một trong những nội dung quan trọng nhất chưa được làm sáng tỏ là việc Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Hòa Bình) và cơ quan giám định là Viện Khoa học hình sự đã phát hiện ra 03 van bị hỏng nằm trên con đường nối tắt Bypass thuộc hệ thống RO1 nhưng Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Hòa Bình) lại chưa điều tra, thực nghiệm điều tra hiện trường; chưa vẽ lại hoặc chụp ảnh toàn bộ hệ thống RO1, RO2 trong quá trình giám định; cho Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình dỡ bỏ vật chứng quan trọng của Vụ án là hệ thống RO1, RO2 sai với quy định của pháp luật về tố tụng hình sự.
Nhận định của các nhà khoa học về hồi sức cấp cứu, pháp y, trang thiết bị y tế, hoá học, độc chất và pháp lý của Bộ Y tế là việc hệ thống RO1 do hỏng 03 van nước đã nối thẳng nguồn nước ô nhiễm từ hệ thống lọc thô chưa qua màng lọc RO của hệ thống RO1 vào vòng tuần hoàn nước thành phẩm cho máy chạy thận nhân tạo là nguyên nhân khiến 8 người bệnh tử vong cũng không được làm rõ. Theo Bộ Y tế, đây là tình tiết mới chưa có trong Kết luận điều tra.
Đến ngày 03/7, Bộ Y tế mới nhận được Bản án Phúc thẩm số 20/2019/HS-PT ngày 19/6 của Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình về xét xử phúc thẩm vụ án hình sự xảy ra tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình, trong đó có nội dung liên quan đến kiến nghị của Bộ Y tế về phát hiện tình tiết mới trong Vụ án như sau:
"Quá trình xét hỏi, trình bày công khai tại phiên tòa phúc thẩm, sự đối đáp, trao đổi và làm rõ các vấn đề giữa đại diện Bộ Y tế, Viện Khoa học hình sự. Đã làm sáng tỏ các ý kiến mang tính giả thiết của Bộ Y tế, Viện Trang thiết bị thuộc Bộ Y tế về các nghi vấn về nguyên nhân tử vong của 8 bệnh nhân trong sự cố y khoa tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình, về con đường tồn dư hóa chất và các đề nghị, kiến nghị của Bộ Y tế ... là không có cơ sở khoa học và không phù hợp với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án.
Đại diện Bộ Y tế giới thiệu về hệ thống phục vụ công tác chạy thận được phục dựng lại. (Ảnh: PV/Vietnam+) Một lần nữa tại phiên tòa phúc thẩm, Viện Khoa học hình sự Bộ Công an đã luận giải một cách khoa học, biện luận với đầy đủ luận cứ cũng như trình bày lại về phương pháp tiến hành giám định. Để đưa ra được các kết luận giám định là chứng cứ nền tảng then chốt trong vụ án. Các kết luận giám định của Viện khoa học hình sự Bộ Công an có trong hồ sơ vụ án là chính xác và khoa học, phù hợp với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án. Điều này bác bỏ hoàn toàn các lập luận, giả thiết mà Bộ Y tế nêu ra trong các văn bản gửi các cơ quan tiến hành tố tụng. Viện khoa học hình sự khẳng định tại phiên tòa phúc thẩm và chịu trách nhiệm về tính đúng đắn của các kết luận giám định của Viện khoa học hình sự.
Hội đồng xét xử phúc thẩm xét thấy các quan điểm và ý kiến của Bộ Y tế là chưa bảo đảm các thuộc tính của chứng cứ và không phù hợp với các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về chứng cứ thì các quan điểm của Bộ Y tế, Viện trang thiết bị không được xác định là chứng cứ, nên không xét đến".
Việc Hội đồng xét xử chưa xem xét nghiêm túc tại Phiên tòa các kiến nghị khoa học bằng các luận giải khoa học mà đã khẳng định các kiến nghị của Bộ Y tế "là không có cơ sở khoa học" là không bảo đảm khoa học pháp lý, khoa học xét xử. Thêm vào đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Hòa Bình) không trả lời kiến nghị của Bộ Y tế nhưng Hội đồng xét xử lại nhận định "Điều này bác bỏ hoàn toàn các lập luận, giả thiết mà Bộ Y tế nêu ra trong các văn bản gửi các cơ quan tiến hành tố tụng" cũng là ngụy biện.
Như vậy, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Hòa Bình), Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình và Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình đều chưa chứng minh được nguyên nhân tử vong, cũng như con đường dẫn đến nguyên nhân tử vong bằng khoa học từ kiến nghị của Bộ Y tế nhưng vẫn tuyên án. Do đó, Bản án phúc thẩm này không có giá trị khoa học và không thuyết phục.
Vì vậy, Bộ Y tế báo cáo Thủ tướng Chính phủ toàn bộ quá trình giải quyết đối với phát hiện mới do Bộ Y tế kiến nghị liên quan đến bản chất Vụ án xảy ra tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình./.
