Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) Hàng loạt vấn đề liên quan đến chức năng quản lý nhà nước của Bộ Tài chính đối với vấn đề quản lý giá cả nói chung, giá cả vật tư, trang thiết bị y tế, sinh phẩm, xét nghiệm của ngành y tế nói riêng, cùng những vướng mắc về tài chính đối với đơn vị, trung tâm y tế cấp huyện, vấn đề xã hội hóa y tế, tránh tình trạng đẩy giá do lạm dụng kỹ thuật cao… đã được Bộ trưởng Hồ Đức Phớc giải đáp trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 10/11.
Thắt chặt lỗ hổng về giá
Liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ Tài chính đối với việc quản lý giá, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết Luật Quản lý giá năm 2012 đã xác định giao quản lý giá đối với giá chuyên ngành về cho bộ chuyên ngành quản lý.
Ví dụ, giá đất được giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường; giá điện, xăng, dầu giao cho Bộ Công Thương; giá thiết bị y tế giao về Bộ Y tế… Nghị định 36/NĐ-CP của Chính phủ quy định việc quản lý thiết bị y tế đã xác định trách nhiệm quản lý giá y tế thuộc về Bộ Y tế. Bộ Y tế cũng đã ban hành Thông tư số 14 về vấn đề này.
“Thời gian qua đã xảy ra nhiều sai phạm trong lĩnh vực giá, không những là giá thiết bị y tế, mà kể cả giá giáo dục, giá đất đều có lỗ hổng, cần phải hoàn thiện. Trước tình hình đó, Bộ Tài chính và Bộ Y tế đã bàn, xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định 98/2021/NĐ-CP về quản lý trang thiết bị y tế, vào ngày 8/11 vừa qua,” Bộ trưởng Tài chính thông tin.
Cũng theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, Bộ Tài chính đã tham gia cùng Bộ Y tế trong việc xây dựng các văn bản liên quan, đề nghị với Chính phủ thắt chặt lỗ hổng này.
Bước chuyển của Nghị định 36 sang Nghị định 98 là đã quy định chặt chẽ hơn, từ phương thức công khai giá theo Nghị định 36, đến Nghị định 98 là buộc phải kê khai giá. Có nghĩa là các cơ sở y tế phải kê khai giá và giá đó phải được truyền về trung tâm dữ liệu của Bộ Y tế để quản lý.
[Phiên chất vấn làm rõ nhiều vấn đề liên quan đến phòng, chống COVID-19]
Khi đã kê khai giá, nếu giá bán sai sẽ bị xử phạt hành chính, thậm chí bị thu hồi giấy phép hoạt động. Nếu có hậu quả nghiêm trọng, phải truy tố trước pháp luật theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Khẳng định các quy định trên “chắc chắn sẽ thắt chặt, bịt được lỗ hổng về vấn đề giá đối với thiết bị y tế thời gian tới,” người đứng đầu ngành tài chính cho hay, trong kê khai giá, nếu thiết bị y tế nhập khẩu, sẽ phải công khai giá nhập của hải quan, thông qua hải quan là thông qua giá nhập, các chi phí được tính một cách hợp lý để hình thành nên giá cơ sở. Nếu thiết bị sản xuất trong nước, phải công khai giá thành sản xuất và giá bán.
Trước ý kiến của đại biểu về tình trạng “loạn giá kit và một số giá thiết bị y tế” trong đó có cả những mặt hàng được tài trợ, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết đã dự báo được tình hình này và đã có giải pháp chỉ đạo ngành thuế, hải quan quản lý chặt chẽ, không để các đơn vị lợi dụng việc viện trợ, tài trợ để nâng giá, đưa vào chi phí sản xuất và từ đó được trừ chi phí hợp lý để giảm thuế thu nhập doanh nghiệp.
“Chúng tôi đã chỉ đạo để không lợi dụng. Ví dụ như kit test là 35.000 đồng, tài trợ ghi lên là 200-250.000 đồng, sau chi phí này được giảm trừ trong thuế thu nhập doanh nghiệp. Cho nên chúng tôi cũng ngăn chặn trường hợp này. Xin báo cáo với Quốc hội để Quốc hội nắm được, tiếp tục chỉ đạo, giám sát,” Bộ trưởng Tài chính cho hay.
Chặn tình trạng trục lợi trong xã hội hóa y tế
Người đứng đầu ngành tài chính đã giải đáp băn khoăn của đại biểu Quốc hội về những vướng mắc trong vấn đề tài chính liên quan đến y tế tuyến huyện.
Test xác định virus SARS-CoV-2. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN) Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, bệnh viện cấp huyện là do Sở Y tế quản lý, do vậy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân tỉnh phân bổ dự toán cho Sở, Sở lại phân bổ cho huyện. Quản lý tài chính của y tế cấp huyện là do Sở Y tế quản lý.
Áp dụng mô hình này, “tỉnh ở xa, mà huyện ở gần, xa thì không phải đến, mà gần lại không có quyền, cho nên vấn đề y tế của cấp huyện vẫn có những thiệt thòi, hạn chế, từ vấn đề xây dựng cơ sở vật chất cho đến quản lý, điều hành, thanh tra, kiểm tra và giám sát.”
Nêu quan điểm trên, tư lệnh ngành tài chính cho rằng, trung tâm y tế cấp huyện và y tế cấp xã là hết sức quan trọng, nên có thể giao về cho huyện, thành phố và thị xã quản lý, Sở Y tế chỉ quản lý về mặt chuyên môn. Ông đề nghị Bộ Y tế nghiên cứu lại mô hình này, có báo cáo với Chính phủ.
Về vấn đề xã hội hóa y tế, đánh giá đây là một mô hình tốt để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, tuy nhiên, theo Bộ trưởng, sẽ dễ xảy ra sai phạm do lợi dụng lỗ hổng để trục lợi, chẳng hạn như khi đã liên doanh, liên kết, liên quan đến vấn đề định giá, xác định vật tư thiết bị góp vào, “có thể nâng giá này lên để ăn chia, đã nâng giá lên, rõ ràng sẽ nâng giá dịch vụ lên và sẽ có trục lợi trong vấn đề này.”
Theo Bộ trưởng, thời gian đặt máy do chủ quan của các doanh nghiệp, cá nhân và của bệnh viện công lập, đây cũng là một lỗ hổng. Vấn đề ăn chia phân phối tỷ lệ như thế nào cho hợp lý cũng dễ dẫn đến vấn đề tư lợi, mà vừa qua một số vụ án cũng đã chỉ ra, vì vậy, cần xây dựng văn bản hướng dẫn.
Về việc này, theo quy định của pháp luật, Bộ Y tế chủ trì, Bộ Tài chính sẽ phối hợp hết sức chặt chẽ để xây dựng hướng dẫn này. Bên cạnh đó, phải tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát và thanh tra để ngăn chặn những thất thoát, lãng phí và tham nhũng xảy ra./.
