Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2021 và dự kiến kế hoạch năm 2022 vào chiều 9/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết Chính phủ đã có nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ và có các gói kích cầu để thúc đẩy kinh tế, sản xuất phát triển trước ảnh hưởng của dịch COVID-19.
Dư địa của nợ công không còn nhiều
Theo Bộ trưởng Phớc, dưới sự lãnh đạo của Chính phủ, nhiệm vụ thu chi ngân sách năm 2021 có thể nói là hoàn thành với thu ngân sách vượt dự toán đề ra, chi ngân sách đảm bảo bám sát dự toán và bội chi ngân sách đảm bảo theo quy định 4% của Quốc hội.
Đặc biệt, Chính phủ đã ban hành một loạt chính sách tài khóa để hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân cũng như phòng chống dịch bệnh với tổng mức 200.000 tỷ đồng. Riêng Nghị định 52/NĐ-CP đã giảm, giãn hoàn thuế cho các doanh nghiệp 115.000 tỷ đồng, Nghị định 92/NĐ-CP giảm 21.3000 tỷ đồng, quỹ vaccine huy động được trên 9.000 tỷ đồng. Chính sách tài khóa được điều hành một cách linh hoạt.
Trước ý kiến cho rằng dư địa của nợ công còn lớn, cần tăng bội chi ngân sách, Bộ trưởng Phớc quả quyết dư địa không còn nhiều, bởi trong giai đoạn 2016-2020, tổng vay của Chính phủ là 1.852.000 tỷ đồng thì giai đoạn 2021-2025 đã biểu quyết dự kiến vay 3.068.000 tỷ đồng, tức gấp 1,77 lần so với giai đoạn trước đó.
Mặt khác, theo kịch bản xây dựng và dự tính, nợ công cuối năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020, có nghĩa là nợ công năm 2025 theo đánh giá chiếm 45% GDP, nhưng nếu tính theo GDP cũ thì nằm ở mức 57,9%, tức vượt ngưỡng 55%. Trong khi đó, nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8%, nhưng nếu đánh giá theo GDP cũ là 53,1%, vượt ngưỡng 45%.
[Tăng trần nợ công: 'Rủi ro rất lớn cho an ninh tài chính quốc gia']
Tuy nhiên, ông Phớc khẳng định, Bộ Tài chính ủng hộ Chính phủ có các gói kích cầu để thúc đẩy kinh tế, sản xuất phát triển sau đó quay trở lại thu ngân sách và tăng bội chi cho năm nay và các năm tới mới giảm bội chi.
Hiện Bộ Tài chính đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng gói hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20.000 tỷ đồng và 2 năm là 40.000 tỷ đồng, nếu hỗ trợ lãi suất 4% thì sẽ có 1 tỷ đồng “ném vào” nền kinh tế, tạo việc làm, thúc đẩy sản lượng và góp phần tăng thu, giảm bội chi ngân sách.
Về tỷ lệ điều tiết của Thành phố Hồ Chí Minh, giai đoạn 2017-2021, tỷ lệ điều tiết 18% và tổng chi ngân sách 60.369 tỷ đồng, bình quân 7,1 triệu/người. Đến năm 2021, tổng chi ngân sách là 69.092 tỷ đồng, tức bình quân 7,4 triệu/người và đến năm 2022 xây dựng chi là 84.128 tỷ đồng, bình quân 8,8 triệu/người. Như vậy, chênh lệch cao hơn so với thời kỳ năm ngoái là 15.029 tỷ đồng và mức tăng thu là 21.675 tỷ đồng.
Đối với Đồng Nai, năm 2017-2021 chi ngân sách là 17.426 tỷ đồng, tỷ lệ điều tiết 47% thì đến năm 2021 là 19.721,6 tỷ bình quân 6,1 triệu/người, năm 2022 xây dựng 21.257,3 tỷ đồng, bình quân 6,5 triệu/người, chênh lệch cao hơn là 1.535 tỷ đồng đối với mức chi. Tỉnh này cũng vẫn có tiềm năng phát triển quỹ đất do hạ tầng tăng lên, tỷ lệ điều tiết không tính tiền xổ số và thuế đất. Nhà nước đang đầu tư sân bay Long Thành với số tiền 109.000 tỷ đồng và 1 số hạ tầng do ngân sách Trung ương quyết trong kế hoạch đầu tư công là 11.200 tỷ đồng.
“Rất mong các tỉnh, thành phố mà giàu thông cảm và chia sẻ vì vẫn còn đang lo cho 47 tỉnh nghèo nữa, có tỉnh hiện có đoàn Đại biểu Quốc hội chưa có xe ôtô, lãnh đạo tỉnh vẫn đi xe 20 năm, cơ sở hạ tầng thấp kém như chưa có điện, trường trạm," người đứng đầu ngành Tài chính nói.
Sẽ “rót vốn” cho đối tượng vay không có nợ xấu
Trước kiến nghị về các chính sách ưu đãi cho khu công nghiệp, theo Bộ trưởng Phớc, cả nước có 18 khu kinh tế và 377 khu công nghiệp. Chính phủ đã có chính sách ưu đãi thuế doanh nghiệp 10% trong vòng 15 năm; miễn 4 năm và giảm 5% của 9 năm tiếp theo cùng các chính sách khác.
Về ý kiến của đại biểu Quốc hội đề nghị tăng dự toán thu dầu thô, Bộ trưởng Phớc cho rằng sẽ không tăng được bởi sản lượng thực tế hàng năm trong giai đoạn 2016-2021 giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm (tương ứng 11%), sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên do giếng dầu cạn, rủi ro địa chất kỹ thuật nên khó tăng sản lượng.
Về áp thuế phân bón, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, hiện Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao Bộ Tài chính tham mưu Chính phủ hoàn thiện Luật Thuế bởi hiện thuế phân bón đang 0 đồng thì doanh nghiệp sản xuất trong nước bị thiệt hại do không được hoàn thuế đầu vào mà tạo điều kiện cho doanh nghiệp khẩu khẩu từ nước ngoài. Cụ thể, Bộ Tài chính đang tham mưu điều chỉnh thuế suất thuế nhập khẩu phân bón tăng 5%.
[Bộ Tài chính: Đồng bộ giải pháp thu ngân sách những tháng cuối năm]
Liên quan đến ý kiến tăng tính chủ động ngân sách Trung ương, Tư lệnh ngành Tài chính cho biết Bộ Chính trị đã chỉ đạo, giao Chính phủ xây dựng đề án phân cấp, quản lý ngân sách tăng tính chủ đạo ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương đồng thời sẽ sửa Luật Ngân sách vào thời gian tới.
Đối với vấn đề hỗ trợ lãi suất, Chính phủ sẽ tập trung vào đối tượng có khả năng đầu tư, tăng giá trị cho nền kinh tế, đặc biệt là đối tượng vay không có nợ xấu, đảm bảo đủ điều kiện vay, thủ tục đơn giản, quyết toán dễ dàng chặt chẽ.
Trả lời về việc nhiều đại biểu Quốc hội lo lắng thu ngân sách năm 2022 chỉ đạt 3,4% và tỷ lệ huy động là 95,1% thấp hơn so với kế hoạch, ông Phớc giải thích rằng có những giai đoạn đột xuất bất thường thì các cơ chế chính sách thay đổi, tốc độ thu ngân sách không tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng GDP. Bộ Tài chính cũng đã thảo luận với các bộ, ban ngành và các địa phương rất kỹ về vấn đề này.
“Thực tế giai đoạn 2011-2012, tăng trưởng phục hồi kinh tế là 5,12% thì thu ngân sách chỉ đạt 2,2%. Hay năm 2020, GDP tăng 2,91% nhưng thực tế thu nội địa chỉ đạt 1,6%; trong đó khu vực doanh nghiệp giảm 2% so với cùng kỳ,” ông Phớc đưa ra dẫn chứng./.