Hoàn thiện chính sách để nâng cao vị thế nhà giáo, “giữ chân” nhà giáo đồng thời thu hút thêm nhiều người giỏi cho đội ngũ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh khi chia sẻ với báo chí về các vấn đề quan trọng của ngành trong năm học mới 2024-2025.
Đơn giản hóa tuyển sinh đại học
- Thưa Bộ trưởng, chỉ còn vài ngày nữa, năm học mới 2024-2025 sẽ chính thức bắt đầu. Đây là năm học đầu tiên chương trình giáo dục phổ thông mới được triển khai ở tất cả các bậc học, khép kín chu trình đổi mới, cũng là năm học đầu tiên Kỳ thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông được tổ chức theo phương án mới. Vậy Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những bước chuẩn bị cụ thể như thế nào cho năm học này?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Xác định đây là năm học quan trọng, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ các năm học trước.
Phương án thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông từ năm 2025 đã được xây dựng, lấy ý kiến rộng rãi và nhận được sự đồng thuận rất cao từ xã hội và bộ cũng đã bắt đầu chuẩn bị cho kỳ thi. Dự kiến, Quy chế thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2025 sẽ được ban hành vào tháng 11/2024 và có tính ổn định lâu dài để thuận lợi cho học sinh, giáo viên, nhà trường và địa phương trong thực hiện.
Quá trình chuẩn bị cho kỳ thi cần triển khai thử trên phạm vi khá rộng để đánh giá. Do đó, các sở giáo dục và đào tạo đã sẵn sàng phương án cho công tác này đồng thời tập dượt, tránh những rủi ro khi triển khai kỳ thi chính thức.
Kế hoạch thời gian năm học và các hướng dẫn năm học mới của từng cấp học đã được bộ ban hành rất sớm, trong đó đề cập cụ thể tới từng nhiệm vụ, công việc cần làm và phải làm; bao gồm hai nhiệm vụ quan trọng là chỉ đạo triển khai hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với các lớp cuối cùng của các cấp học, chuẩn bị các điều kiện tổ chức Kỳ thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2025.
Bộ cũng đã và đang sát sao nắm bắt, có kế hoạch hỗ trợ, đồng hành với các địa phương trong triển khai từng nhiệm vụ, công việc quan trọng của năm học mới 2024-2025.
- Liên quan đến Kỳ thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông, một trong những vấn đề được thí sinh rất quan tâm là xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng sư phạm mẫu giáo mầm non. Năm 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến sẽ có những điều chỉnh gì về vấn đề này, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Trong bối cảnh giáo dục phổ thông đi đến chặng cuối của đổi mới, Kỳ thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông bước vào năm đầu tiên thực hiện theo phương án mới, những điều chỉnh, đổi mới về công tác tuyển sinh là cần thiết để hô ứng với toàn bộ đổi mới từ giáo dục phổ thông đến giáo dục đại học.
Từ định hướng như vậy, hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang rà soát, hoàn thiện dự thảo quy chế tuyển sinh mới cho năm 2025 với tinh thần chung là đơn giản hóa, tạo thuận lợi cho học sinh, xã hội, đảm bảo chất lượng tuyển sinh và công bằng về cơ hội cho thí sinh. Các cơ sở giáo dục đại học vẫn trên tinh thần tự chủ tuyển sinh nhưng sẽ phải đề cao hơn nữa trách nhiệm xã hội.
Phối hợp giải bài toán thiếu giáo viên
- Trước thềm năm học mới, cả nước vẫn đang thiếu cả trăm nghìn giáo viên. Bộ trưởng có thể cho biết ngành giáo dục và đào tạo sẽ có giải pháp nào cho vấn đề này để đảm bảo chất lượng giáo dục?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Tính đến tháng 4/2024, cả nước còn thiếu 113.491 giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông. Theo báo cáo sơ bộ từ các địa phương, năm học 2024-2025 số giáo viên còn thiếu so với năm học 2023-2024 tăng 19.856 giáo viên (giáo viên mầm non còn thiếu tăng 6.000 người, giáo viên phổ thông còn thiếu tăng 13.856 người). Nguyên nhân chính do số học sinh tiếp tục tăng dẫn đến số lớp tăng (mầm non tăng 2.327 nhóm lớp, phổ thông tăng 7.150 lớp).
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các địa phương tuyển hết số chỉ tiêu, đặt hàng đào tạo giáo viên; các trường đại học tích cực tổ chức đào tạo gắn với các môn học mới, giáo viên dạy tiếng dân tộc…
Cùng với đó, bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật nâng cao vị thế của nhà giáo, trong đó có Luật Nhà giáo dự kiến sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp tháng Mười tới, tạo hành lang pháp lý cho việc ban hành các chính sách đãi ngộ, tuyển dụng, sử dụng, quản lý, tôn vinh, khen thưởng... và trao quyền chủ động cho ngành giáo dục trong việc tuyển dụng, điều động, bố trí giáo viên.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng phối hợp với Bộ Nội vụ tham mưu cấp có thẩm quyền phân bổ số chỉ tiêu biên chế còn lại theo Quyết định 72 của Trung ương; quyết liệt đôn đốc các địa phương tuyển hết số biên chế được giao đồng thời chỉ đạo các địa phương có các chính sách hỗ trợ phù hợp đối với đội ngũ giáo viên, tạo niềm tin và sự an tâm cho giáo viên trong quá trình công tác.
Thời gian qua, các chính sách ưu tiên dành cho sinh viên sư phạm, các thay đổi về tiền lương cơ bản… đã tác động tích cực đến việc lựa chọn theo học ngành sư phạm của học sinh. Nhiều địa phương đã ban hành và thực hiện được các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo động lực để thu hút, “giữ chân” giáo viên...
Tất cả cho thấy đã có những chuyển động quan trọng để giải quyết được những khó khăn đặt ra đối với vấn đề đội ngũ.
- Bên cạnh vấn đề đội ngũ, thiếu cơ sở vật chất cũng là thách thức với ngành trong triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới. Xin Bộ trưởng chia sẻ cụ thể về vấn đề này?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Thời gian qua, các địa phương đã quan tâm tăng cường đầu tư mạng lưới trường lớp, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học.
Tuy nhiên, số phòng học chưa được kiên cố hóa vẫn còn cao. Trung bình, cả nước còn khoảng 15,5% số phòng học chưa được kiên cố hóa. Vẫn có hiện tượng thiếu phòng học tại các khu vực có mật độ dân cư cao, các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; tỷ lệ đáp ứng về thiết bị dạy học theo chuẩn quy định trên phạm vi cả nước còn thấp, mới chỉ đạt 50,63%.
Để thực hiện được mục tiêu đến năm 2030 kiên cố hóa 100% cơ sở giáo dục và khắc phục được khó khăn về cơ sở vật chất, trường lớp, cần sự nỗ lực rất lớn từ các địa phương, trong đó có vai trò tham mưu của các sở giáo dục và đào tạo.
Năm học 2024-2025 sẽ là năm chuẩn bị cho kế hoạch 5 năm nên các sở cần lưu ý tham mưu xây dựng kế hoạch 5 năm 2025-2030 để địa phương chủ động đầu tư cho giáo dục. Cùng với đó, các địa phương cần bảo đảm chi ngân sách tối thiểu cho giáo dục 20%.
Ngoài ra, các địa phương cũng lưu ý khai thác chính sách đặc thù, chính sách ưu đãi đối với các tỉnh, thành phố. Tuy mức độ chính sách đặc thù của mỗi địa phương khác nhau nhưng đều có thể khai thác được những điểm có lợi để đầu tư phát triển giáo dục. Thời gian qua, nhiều địa phương đã làm tốt việc này và tạo được nguồn lực, động lực cho phát triển giáo dục địa phương.
Một trong những mục tiêu trọng tâm sẽ được ngành giáo dục tập trung thực hiện trong năm học 2024-2025 là sử dụng hiệu quả ngân sách nhà nước và huy động các nguồn lực đầu tư cho giáo dục; tiếp tục kiên cố hóa trường lớp học, xóa phòng học tạm; phát triển trường lớp học ở các khu vực có dân số tăng nhanh, khu vực đông dân cư; bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tối thiểu và quản lý, sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học.
Trước thềm năm học mới, các địa phương nỗ lực giải bài toán thiếu giáo viên
Trước thềm năm học mới 2024-2025, tình trạng thiếu giáo viên vẫn là vấn đề nhức nhối của các địa phương trên cả nước khi số học sinh tiếp tục tăng lên.
- Trước thềm năm học mới, Bộ trưởng có gửi gắm gì đến hàng triệu giáo viên, học sinh, sinh viên cả nước?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Kinh tế-xã hội của đất nước càng phát triển, càng đặt ra yêu cầu ngày càng cao với giáo dục và đào tạo. Chưa bao giờ ngành giáo dục được giao trọng trách, niềm vinh dự lớn và thách thức cũng lớn như hiện nay. Năm học vừa qua, toàn ngành đã nỗ lực rất lớn để vượt qua nhiều khó khăn, thử thách.
Trước thềm năm học mới, tôi mong mỗi cán bộ quản lý, mỗi thầy giáo, cô giáo và nhân viên toàn ngành tiếp tục nỗ lực với cố gắng mới, quyết tâm mới, giải pháp mới, phát huy truyền thống tốt đẹp của ngành để đưa giáo dục Việt Nam tiếp tục phát triển đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao phó. Chúc các thầy cô sẽ thêm niềm vui, động lực để công tác và cống hiến. Chúc cho các em học sinh, sinh viên sẽ có một năm học mới với nhiều sáng tạo và tiến bộ.
- Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
