Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết nguồn nhân lực, những chính sách đãi ngộ cho ngành lưu trữ vẫn phải theo quy định của Chính phủ, nhưng sẽ theo phương châm ít nhưng tinh thông, đáp ứng được nhu cầu phát triển, đổi mới. Đặc biệt là cần phải sử dụng đội ngũ lưu trữ theo hướng chuyên nghiệp, chuyên môn hóa sâu.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, sáng 24/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Lưu trữ (sửa đổi). Buổi thảo luận có 13 đại biểu góp ý cho luật này.
Đảm bảo an ninh thông tin và quản lý chặt chẽ
Giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết dự thảo Luật Lưu trữ (sửa đổi) lần này tập trung vào những nội dung về phân cấp, phân quyền; phân định cụ thể, rành mạch, phù hợp với yêu cầu, chức năng cụ thể và nhiệm vụ, chức năng của từng cấp, từng ngành và tính chất đặc thù của một số ngành như Quốc phòng, Công an, Ngoại giao, nhưng vẫn bám sát tính chất, đặc thù của hoạt động lưu trữ.
Dự thảo luật cũng quy định bảo đảm tinh gọn tổ chức bộ máy cũng như trách nhiệm của từng chủ thể quản lý lưu trữ.
Về nghiệp vụ lưu trữ điện tử, bà Trà nhấn mạnh dự thảo luật đã được chỉnh lý, bổ sung các quy định đặc thù của hoạt động lưu trữ điện tử, làm rõ quá trình pháp lý của lưu trữ tài liệu số hóa và có giá trị; cụ thể hơn về kho lưu trữ và các điều kiện hạ tầng, kỹ thuật phục vụ cho công tác lưu trữ.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, khi thúc đẩy Chính phủ điện tử, Chính phủ số thì phải quan tâm đến vấn đề kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu khi thực hiện việc số hóa và lưu trữ điện tử cho phù hợp với yêu cầu thực tế cũng như sự phát triển của công nghệ thông tin và quá trình chuyển đổi số hiện nay.
"Chúng tôi nhận thấy đây là vấn đề cần thiết và sẽ tiếp tục hoàn thiện thêm theo quy định, vừa đảm bảo an toàn thông tin, vừa đáp ứng yêu cầu về lưu trữ đặc biệt, hay những yêu cầu về quốc phòng an ninh,” bà Trà nhấn mạnh.
Nhiều tài liệu lưu trữ gốc về Chiến dịch Điện Biên Phủ lần đầu được công bố
Hồ sơ, tài liệu tái hiện hoàn cảnh lịch sử, quá trình chỉ đạo, chuẩn bị Chiến dịch; diễn biến và kết quả, ý nghĩa của chiến dịch; quá trình quân dân cả nước phối hợp cùng chiến trường Điện Biên Phủ.
Về vấn đề dịch vụ lưu trữ là dịch vụ kinh doanh có điều kiện, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho hay việc này luật không quy định, nhưng việc tài liệu lưu trữ là lĩnh vực chuyên sâu, nên cần đưa vào quy định cụ thể.
Bà Trà cũng lưu ý các hoạt động lưu trữ là một hoạt động mang tính chuyên môn nghiệp vụ rất sâu liên quan đến tài liệu lưu trữ (là tài liệu lịch sử chứa đựng rất nhiều thông tin quan trọng của Nhà nước, của tổ chức, của cá nhân) thì cần phải được bảo đảm an ninh thông tin và quản lý chặt chẽ.
“Quy định cụ thể các điều kiện kinh doanh với hoạt động dịch vụ lưu trữ thì trong nội dung thiết kế cũng thiết kế theo các cấp độ khác nhau cho nó phù hợp với thực tế, để khuyến khích và thúc đẩy được xã hội hóa cho hoạt động lưu trữ,” bà Trà nói.
Về nguồn nhân lực cho lưu trữ, những chính sách đãi ngộ, người đứng đầu Bộ Nội vụ cho rằng vẫn phải theo quy định của Chính phủ, nhưng sẽ theo phương châm, ít nhưng tinh thông và phải đáp ứng được nhu cầu phát triển. Đặc biệt là cần phải sử dụng đội ngũ lưu trữ theo hướng chuyên nghiệp, chuyên môn hóa sâu.
Bà Trà cũng lưu ý dự thảo Luật Lưu trữ (sửa đổi) được xây dựng trên nguyên tắc kế thừa, phát huy và hoàn thiện những quy định của Luật Lưu trữ năm 2011 còn phù hợp với thực tiễn; sửa đổi, bổ sung những quy định chưa rõ, còn bất cập, chưa thống nhất trên nguyên tắc hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất đồng bộ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.
Cần bảo đảm quyền tiếp cận thông tin
Trước đó, nêu quan điểm tại phiên thảo luận ở hội trường, đại biểu Trần Thị Thu Đông (đoàn Bạc Liêu) góp ý cần bổ sung quy định “bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của các cá nhân, tổ chức, cơ quan trong xã hội.” Tuy nhiên việc bổ sung này cũng phù hợp với nguyên tắc của dự thảo luật (bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật).
Theo đó, đại biểu Trần Thị Thu Đông đề nghị ban soạn thảo cần sửa đổi quy định tại Điều 61 nhằm đảm bảo sự thống nhất giữa Luật Lưu trữ và các văn bản quy phạm pháp luật khác. Nữ đại biểu cũng lưu ý việc xác định những ai được tiếp cận với nguồn tài liệu điện tử đó cũng cần được quan tâm và xác định chi tiết.
Bên cạnh đó, việc lưu trữ tài liệu điện tử để có thể phát huy hiệu quả trên thực tế, cần có sự tích hợp giữa nguồn tài liệu điện tử và vấn đề cải cách thủ tục hành chính.
“Do vậy những tài liệu phục vụ cho hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước cần mở rộng quyền tiếp cận đến tất cả mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân trong xã hội để họ xác định đúng quyền và nghĩa vụ của họ trong quan hệ pháp luật hành chính cụ thể; và thông qua đó nhiều thủ tục hành chính rườm rà được cắt giảm, hiệu quả quản lý nhà nước nâng lên đáng kể,” đại biểu Đông kiến nghị thêm.
Cùng góp ý tại phiên thảo luận, đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang) đề nghị nên đánh giá kỹ sự cần thiết, không quy định hoạt động dịch vụ lưu trữ là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
Theo đại biểu Lam, việc xác định các ngành nghề trên là các ngành nghề kinh doanh có điều kiện cần được cân nhắc, xem xét, đối chiếu với nội dung quy định tại khoản 4 và Khoản 5 Điều 5 của dự thảo luật. Việc ràng buộc điều kiện kinh doanh đối với hoạt động dịch vụ lưu trữ dường như đi ngược lại với chính sách này.
Về các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 8, đại biểu Trần Thị Khánh Thu đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung hành vi lợi dụng hoạt động kinh doanh dịch vụ lưu trữ để xâm phạm lợi ích hợp pháp của quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; cản trở quyền sử dụng hợp pháp tài liệu lưu trữ của công dân, bởi hoạt động kinh doanh dịch vụ lưu trữ là một nội dung mới được quy định trong dự thảo luật này.
Liên quan đến nội dung về thời hạn nộp tài liệu vào lưu trữ lịch sử (Điều 17 của dự thảo Luật), một số ý kiến đề nghị rút ngắn thời hạn nộp tài liệu vào lưu trữ lịch sử, cụ thể: đối với tài liệu lưu trữ số, thời hạn tối đa là 30 tháng; đối với tài liệu lưu trữ giấy, thời hạn tối đa là 5 năm, tính từ năm kết thúc công việc.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, những ý kiến, kiến nghị của các đại biểu là rất quan trọng, xác đáng, đóng góp vào việc chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật theo hướng bám sát quan điểm, mục tiêu sửa đổi, nhất là tập trung sửa đổi việc quản lý, bảo quản, lưu trữ; khai thác, sử dụng tài liệu lưu trữ phù hợp với thời kỳ mới, góp phần tạo thuận lợi cho việc tiếp cận thông tin của công dân theo Hiến pháp và xây dựng xã hội hiện đại./.