Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Bộ Tài chính đề xuất đối tượng chịu thuế tài sản là nhà ở và có thể là cả các công trình thương mại, dịch vụ. Bộ này dẫn kinh nghiệm một số nước cho rằng, người được hưởng lợi từ việc sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông, phúc lợi xã hội sẽ phải có nghĩa vụ đối với Nhà nước.
Đây là nội dung được ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính nêu lên tại buổi họp báo chiều 13/4.
Hai phương án đánh thuế nhà
Nói về thuế tài sản, ông Thi thống kê, hiện có 174/193 nước thực hiện thu thuế tài sản (thuế thu hàng năm, trong quá trình sử dụng tài sản) với nhiều tên gọi khác nhau.
[Giới chuyên gia: Đánh thuế sở hữu nhà thứ 2 cần phải có lộ trình]
Theo ông, thuế tài sản ở các nước thể hiện vai trò quan trọng trong tổng thu ngân sách của các quốc gia, chiếm tỷ lệ trung bình 3-4% so với tổng thu thuế ở các nước phát triển, một số nước tỷ lệ này lên đến 8% như Nhật Bản.
Ở các nước đang phát triển và chuyển đổi, tỷ lệ này thấp hơn. Ông Thi đưa ra thống kê, xét trong giai đoạn năm 2005-2013, tỷ lệ thu thuế tài sản so với GDP ở các nước phát triển và một số nước đang phát triển ở khu vực châu Á là khoảng 2% GDP.
Ở Việt Nam, vị đại diện Bộ Tài chính đánh giá, thuế thu hàng năm trong quá trình sử dụng tài sản (thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp) chỉ chiếm khoảng 0,036% GDP và mới chỉ điều tiết đối với đất.
Qua đó, trong dự thảo Luật Thuế tài sản vừa được Bộ Tài chính công bố, ngoài việc đánh thuế tài sản với đất, bao gồm cả đất tại nông thôn, đô thị, đất để sản xuất kinh doanh, Bộ Tài chính đề xuất đánh thuế với nhà và công trình xây dựng.
Bộ Tài chính đưa ra 2 phương án. Với phương án 1, đối tượng chịu thuế tài sản gồm nhà ở, nhà và công trình thương mại, dịch vụ; đối tượng không chịu thuế là: Nhà và công trình công cộng, nhà và công trình công nghiệp, công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị.
việc xác định ngưỡng không chịu thuế theo diện tích có nhược điểm là điều tiết cả đối với người sử dụng nhà có giá trị không lớn, nhà đơn sơ, nhà thiếu kiên cố. (Ảnh chỉ mang tính minh họa: Võ Phương/Vietnam+) Với phương án 2, cơ quan chức năng có thu gọn đối tượng chịu thuế so với phương án 1. Cụ thể, đối tượng chịu thuế tài sản chỉ là nhà ở, nhà. Với phương án này, đối tượng không chịu thuế cơ bản giống với phương án 1 là: Nhà và công trình công cộng, nhà và công trình công nghiệp, công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị. Tuy nhiên đối tượng nhà và công trình công cộng ở đây bao gồm cả nhà và công trình thương mại, dịch vụ.
“Kinh nghiệm quốc tế cho thấy nhiều quốc gia đánh thuế nhà, trong đó có nhà sử dụng cho mục đích kinh doanh vì cho rằng người được hưởng lợi từ việc sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông, phúc lợi xã hội sẽ phải có nghĩa vụ đối với nhà nước,” ông Thi nói.
Ngưỡng chịu thuế từ 700 triệu đồng?
Nói thêm về ngưỡng chịu thuế, ông Thi cho biết, có 2 cách xác định để đánh thuế là xác định ngưỡng không chịu thuế theo giá trị hoặc xác định ngưỡng không chịu thuế theo diện tích.
Trong số này, việc áp dụng ngưỡng không chịu thuế theo diện tích có ưu điểm là đơn giản, dễ thực hiện, thuận lợi. Tuy nhiên, việc xác định ngưỡng không chịu thuế theo diện tích có nhược điểm là điều tiết cả đối với người sử dụng nhà có giá trị không lớn, nhà đơn sơ, nhà thiếu kiên cố, nhà tại nông thôn giá trị thấp.
Ông Thi dẫn số liệu về nhà ở năm 2011 tại Đề án Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế theo diện tích là 100m2 thì sẽ có khoảng gần 1,9 triệu căn bán kiên cố, nhà thiếu kiên cố, nhà đơn sơ (trong đó có hơn 1,1 căn ở nông thôn) vẫn phải chịu thuế.
Do đó, lãh đạo Bộ Tài chính đề nghị lấy ngưỡng không chịu thuế theo giá trị để đánh thuế tài sản đối với nhà.
Cụ thể, ông Thi cho hay, dự thảo Bộ Tài chính xây dựng đã nêu 2 phương án là lấy ngưỡng không chịu thuế là 700 triệu đồng hoặc lấy ngưỡng không chịu thuế là 1 tỷ đồng.
Nói thêm về những mức trên, đại diện Bộ Tài chính lý giải, cơ sở trước hết là quyết định của Chính phủ về chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Theo đó, diện tích nhà ở bình quân toàn quốc theo mục tiêu đến năm 2020 đạt 25m2 sàn/người. Do đó nếu tính một hộ gia đình trung bình là 4 người thì diện tích nhà trung bình cho một hộ gia đình khoảng 100m2.
Từ đó, chiếu theo quy định về xây dựng, suất vốn đầu tư xây dựng nhà ở bình quân khoảng 7,3 triệu đồng/m2, như vậy, giá trị xây dựng mới của căn nhà 100m2 bình quân khoảng 730 triệu đồng.
Với mức thuế, ông Thi cho biết, 2 phương án thuế suất thuế được tính đến là áp dụng mức thuế suất thuế tài sản chung là 0,3% hoặc 0,4%.
Vị đại diện Bộ Tài chính thống kê, theo kinh nghiệm quốc tế, mức thuế suất thuế tài sản thấp nhất là 0,2%. Tuy nhiên, theo ông, đa số các nước áp dụng mức thuế suất thuế tài sản cao trong đó có một số nước trong khu vực như Indonesia 0,5%; Philippines 1% và 2%.
Với các phương án trên, Bộ Tài chính đề nghị thực hiện theo phương án thuế suất 0,4% và ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 700 triệu đồng./.
