Bộ Giao thông Vận tải vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án đầu tư, nâng cấp các tuyến đường bộ cao tốc phân kỳ đạt quy mô hoàn chỉnh.
Ưu tiên đầu tư 5 tuyến cao tốc cấp bách
Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải đưa ra phương án tổng thể gồm nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ 2 làn xe dài khoảng 689km đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh (riêng Cao tốc Hòa Lạc-Hòa Bình đạt quy mô 6 làn xe hoàn chỉnh), sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 87.481 tỷ đồng; nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ 4 làn xe hạn chế dài khoảng 2.141km theo quy mô quy hoạch, sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 425.705 tỷ đồng.
Phía Bộ Giao thông cũng đề xuất phương án trường hợp cân đối đủ nguồn vốn để đầu tư, nâng cấp ngay các tuyến cao tốc phân kỳ đạt quy mô cao tốc hoàn chỉnh sẽ nâng cao hiệu quả đầu tư, hiệu quả khai thác và năng lực thông hành.
Tuy nhiên, trong điều kiện nguồn vốn Nhà nước còn khó khăn, lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải cho rằng việc cân đối ngay 494.592 tỷ đồng ngân sách Nhà nước để đầu tư, nâng cấp các tuyến đường cao tốc phân kỳ trong giai đoạn hiện nay là khó khả thi, ảnh hưởng mục tiêu hoàn thành 5.000km theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra.
Do đó, để phù hợp với khả năng cân đối nguồn vốn, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất một số tiêu chí ưu tiên đầu tư các đoạn tuyến trên trục Cao tốc Bắc-Nam phía Đông, đặc biệt là một số đoạn nhu cầu vận tải có xu hướng tăng nhanh; các tuyến đường cao tốc đang khai thác, đang đầu tư theo quy mô phân kỳ 2 làn xe nhu cầu vận tải có xu hướng tăng nhanh và một số đoạn tuyến cần đầu tư nâng cấp để khai thác đồng bộ với các đoạn liền kề đã mở rộng; các tuyến đường cao tốc đang khai thác, đang đầu tư theo quy mô phân kỳ (2 làn xe hoặc hoặc 4 làn xe hạn chế) có nhu cầu vận tải chưa quá lớn.
Trên cơ sở những nguyên tắc, tiêu chí, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất thứ tự ưu tiên đầu tư.
Cụ thể, nhóm 1: đầu tư nâng cấp 5 tuyến cao tốc có nhu cầu cấp bách, sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 55.318 tỷ đồng. Trong đó, vốn Nhà nước khoảng 15.034 tỷ đồng, vốn nhà đầu tư huy động khoảng 40.284 tỷ đồng.
Các dự án trong nhóm 1 gồm: đoạn La Sơn-Hòa Liên dài 66km, nâng cấp từ quy mô từ 2 làn xe lên 4 làn xe hoàn chỉnh cần khoảng 3.011 tỷ đồng; đoạn Cam Lộ-La Sơn dài 98km, nâng cấp từ quy mô 2 làn xe lên 4 làn xe hoàn chỉnh cần khoảng 7.000 tỷ đồng; đoạn Cao Bồ-Mai Sơn dài 15km, nâng cấp từ 4 làn xe hạn chế lên quy mô 6 làn cần khoảng 1.995 tỷ đồng; đoạn Trung Lương-Mỹ Thuận dài 51km, nâng cấp từ quy mô 4 làn xe hạn chế lên 6 làn xe theo phương thức PPP; đoạn Hòa Lạc-Hòa Bình dài 26km, nâng cấp quy mô từ 2 làn xe lên 6 làn xe theo phương thức PPP.
Nhóm 2: đầu tư nâng cấp 3 tuyến cao tốc nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải và khai thác đồng bộ với các đoạn cao tốc liền kề đã khai thác, đang đầu tư quy mô 4 làn xe. Tổng nhu cầu vốn Nhà nước khoảng 18.683 tỷ đồng.
Các dự án trong nhóm 2 gồm: nâng cấp đoạn Yên Bái-Lào Cai (dài 83km) đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh cần khoảng 7.256 tỷ đồng; đoạn Thái Nguyên-Chợ Mới dài 40km nâng cấp đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh cần khoảng 8.167 tỷ đồng; đoạn 12km qua địa phận thành phố Hải Phòng và tỉnh Thái Bình trên tuyến Cao tốc Ninh Bình-Hải Phòng nâng cấp theo quy mô 4 làn hoàn chỉnh cần khoảng 3.260 tỷ đồng.
Bộ GTVT: Có 5 tuyến cao tốc phân kỳ, quy mô 2 làn xe được ưu tiên đầu tư trước
Theo đại diện Bộ Giao thông Vận tải, có 5 tuyến cao tốc đang khai thác với quy mô 2 làn xe, thực hiện kế hoạch mở rộng 5 tuyến này là ưu tiên số một, các tuyến 4 làn xe sẽ tiếp tục cân đối để mở rộng,
Nhóm 3: nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ 2 làn xe còn lại đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh. Sơ bộ nhu cầu vốn khoảng 50.837 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương.
Các dự án trong nhóm 3 gồm: đoạn Tuyên Quang-Hà Giang giai đoạn 1 dài khoảng 104km cần khoảng 9.312 tỷ đồng; đoạn Hòa Bình-Mộc Châu giai đoạn 1 dài 66km cần khoảng 14.125 tỷ đồng; đoạn Đồng Đăng-Trà Lĩnh giai đoạn 1 dài 93km cần khoảng 9.500 tỷ đồng; tuyến kết nối cửa khẩu Tân Thanh và cửa khẩu Cốc Nam dài 17km cần khoảng 1.420 tỷ đồng; đoạn Chơn Thành-Đức Hòa dài 84km cần khoảng 16.480 tỷ đồng.
Nhóm 4: nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ 4 làn xe hạn chế còn lại. Theo tính toán sơ bộ, phương án nâng cấp theo quy mô quy hoạch, nhu cầu vốn Nhà nước cần bổ sung khoảng 410.572 tỷ đồng.
Lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải đánh giá hiện nay cơ bản các tuyến cao tốc phân kỳ quy mô 4 làn hạn chế vẫn khai thác hiệu quả, cơ bản phù hợp với nhu cầu vận tải. Vì vậy, ngoại trừ một số đoạn có nhu cầu cấp bách cần sớm đầu tư nâng cấp (thuộc các dự án nhóm 1), các đoạn còn lại kiến nghị trước mắt tập trung đầu tư hoàn chỉnh các công trình như trạm dừng nghỉ, trạm kiểm tra tải trọng xe, hệ thống ITS...
Nghiên cứu phương án thu phí
Bên cạnh đó, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị Chính phủ bố trí khoảng 7.000 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương để triển khai đầu tư nâng cấp đoạn Cam Lộ-La Sơn đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh, đáp ứng yêu cầu cơ bản hoàn thành cuối năm 2025.
Cơ quan này cũng kiến nghị cấp có thẩm quyền sớm thông qua, trình Quốc hội xem xét, quyết định giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc dự án BOT giao thông theo kiến nghị của Bộ Giao thông Vận tải tại Tờ trình số 2451/TTr-BGTVT ngày 8/3/2024, làm cơ sở nghiên cứu đầu tư, nâng cấp đoạn Thái Nguyên-Chợ Mới đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh.
Bộ Giao thông Vận tải đề nghị giao bộ đẩy nhanh tiến độ triển khai đầu tư, nâng cấp các đoạn La Sơn-Hòa Liên, Cao Bồ-Mai Sơn, Trung Lương-Mỹ Thuận; phối hợp với Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng trong quá trình nghiên cứu, chuẩn bị đầu tư, nâng cấp các tuyến Cao tốc Yên Bái-Lào Cai, Ninh Bình-Hải Phòng qua địa phận thành phố Hải Phòng.
Có 12 tuyến cao tốc được phân kỳ và sẽ đầu tư, mở rộng giai đoạn tới
Trong giai đoạn tiếp theo, tùy thuộc vào điều kiện nguồn lực, Bộ Giao thông Vận tải sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng, hoàn chỉnh các tuyến đường cao tốc theo đúng quy mô, quy hoạch.
Đối với các tuyến cao tốc phân kỳ 2 làn xe còn lại (Hòa Bình-Mộc Châu, Đồng Đăng-Trà Lĩnh, Tuyên Quang-Hà Giang, Chơn Thành-Đức Hòa, tuyến kết nối cửa khẩu Tân Thanh và Cốc Nam thuộc Dự án đầu tư xây dựng cao tốc đoạn cửa khẩu Hữu Nghị-Chi Lăng), Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với các địa phương thực hiện rà soát, nghiên cứu đầu tư bổ sung đồng bộ các công trình phục vụ khai thác; lựa chọn phương án tổ chức giao thông phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả khai thác và bảo đảm an toàn giao thông.
Riêng với các dự án đầu tư công, Bộ Giao thông Vận tải nghiên cứu phương án thu phí dịch vụ theo quy định. Trường hợp chưa thu phí, cần nghiên cứu phương án phân luồng, điều tiết giao thông phù hợp để bảo đảm khai thác hiệu quả và an toàn. Việc đầu tư, nâng cấp đạt quy mô hoàn chỉnh sẽ nghiên cứu trong giai đoạn 2026-2030 khi cân đối được nguồn vốn.
Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị giao bộ phối hợp với các địa phương rà soát nhu cầu vận tải, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét bố trí nguồn vốn để nâng cấp một số đoạn cao tốc phân kỳ 4 làn xe hạn chế có nhu cầu vận tải tăng cao đạt quy mô hoàn chỉnh theo quy hoạch trong giai đoạn 2026-2030; các đoạn 4 làn xe hạn chế còn lại sẽ nâng cấp giai đoạn sau năm 2030.
Đối với các tuyến cao tốc phân kỳ 4 làn xe hạn chế còn lại, Bộ Giao thông Vận tải rà soát, đánh giá tổng thể biện pháp tổ chức giao thông đối với các tuyến đang khai thác đáp ứng yêu cầu khai thác an toàn, hiệu quả, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát giao thông, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm giao thông trên đường cao tốc…/.