Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời về đề án Đổi mới Sách giáo khoa

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục-Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển,dạy học tích hợp là yêu cầu phải triển khai; là hướng tới học sinh có thể sử dụng kiến thức tổng hợp, nhuần nhuyễn.

Một cửa hàng sách của Công ty TNHH Một thành viên Sách, Thiết bị trường học Hà Nội. (Ảnh: Quý Trung/TTXVN)

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng đề án đổi mới chương trình sách giáo khoa và đào tạo giáo viên phục vụ đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo.

Để hiểu rõ hơn về đề án, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đã trao đổi với Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển.

- Xin thứ trưởng cho biết việc thay đổi chương trình và sách giáo khoa đang được thực hiện đến đâu, việc dạy học tích hợp có được thực hiện trong bộ sách giáo khoa mới hay không?

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Việc thay đổi chương trình và sách giáo khoa có rất nhiều công việc. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai xây dựng đề án để trình Chính phủ và Quốc hội phê duyệt. Đó là thứ tự công việc nhưng tất cả đang được tiến hành cùng lúc.

Dạy học tích hợp là yêu cầu buộc phải triển khai. Dạy học tích hợp là hướng tới học sinh có thể sử dụng kiến thức một cách tổng hợp, nhuần nhuyễn, hiệu quả để giải quyết những vấn đề trong học tập và trong cuộc sống. Nếu dạy riêng rẽ kiến thức từng lĩnh vực, từng môn không liên quan đến nhau thì quá trình dạy học không hiệu quả, kết quả sẽ không cao.

Việc tích hợp này đang được triển khai ngay trong chương trình hiện nay, nhất là trong giáo dục tiểu học, một phần trong giáo dục trung học cơ sở và cả giáo dục phổ thông.

Tuy nhiên yêu cầu dạy học tích hợp sẽ cao hơn trong chương trình mới với việc xây dựng những bộ môn liên quan nhiều lĩnh vực kiến thức khác nhau. Nghĩa là giảm số môn học hiện hành, số môn học ít đi nhưng kiến thức sẽ được sử dụng nhuần nhuyễn hơn. Đây là việc khó trong viết sách và trong cả đào tạo giáo viên đủ khả năng dạy được tích hợp. Do vậy cần có bước đi thích hợp từ cả viết chương trình sách giáo khoa đến đào tạo giáo viên.

- Vậy việc thay đổi sách giáo khoa sẽ thực hiện theo hình thức cuốn chiếu hay thay đổi ngay?

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Phải xây dựng chương trình tổng thể từ lớp 1 đến lớp 12 sau đó viết sách giáo khoa cũng sẽ viết tổng thể từ lớp 1 đến lớp 12 để đảm bảo tính liên thông thống nhất giữa chương trình sách giáo khoa giữa các lớp học, cấp học, các môn học.

Tuy nhiên khi triển khai ra đại trà việc thay đổi đồng loạt hay thực hiện theo hình thức cuốn chiếu phải phụ thuộc việc đổi mới nhiều hay ít so với chương trình. Ví dụ như ở bậc tiểu học không thay đổi nhiều thì có thể thay đồng thời ở tất cả các lớp ngay từ năm đầu tiên. Nhưng cấp học khác, dù lượng kiến thức vẫn như vậy nhưng do cấu trúc bài học có thay đổi nhiều nên để đảm bảo tính liên thông sẽ thực hiện cuốn chiếu dần.

- Như Thứ trưởng đã nói, việc bồi dưỡng giáo viên là công việc khó, vậy Bộ đã chuẩn bị cho công việc này như thế nào?

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Về những mức độ tích hợp kiến thức, chúng tôi đã có tham khảo các nước. Nhiều nước có mức độ tích hợp rất cao nhưng cũng có nước chỉ tích hợp kiến thức ở mức độ vừa phải. Với điều kiện thực tế hiện nay ở Việt Nam sẽ thực hiện tích hợp ở mức vừa phải để học sinh cũng như người viết sách, giáo viên có thể thực hiện được.

Bộ cũng đã thực hiện đào tạo, bồi dưỡng để giáo viên có đủ năng lực sử dụng kiến thức tổng hợp, có hiểu biết một cách tổng hợp, hiểu mối liên quan giữa những kiến thức và có thể sử dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thực tiễn. Từ đó giúp giáo viên dạy tốt sách giáo khoa tích hợp.

- Việc tích hợp thay đổi dần từ khó đến dễ, vậy thời gian tới có thêm bộ sách giáo khoa khác để hoàn chỉnh mục đích tích hợp mà Bộ đã đặt ra?

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Chúng ta chủ trương có một chương trình và nhiều sách giáo khoa khác nhau. Lúc đầu có thể có một bộ sách giáo khoa đáp ứng yêu cầu hiện tại, sau đó có thể tổ chức nào có sách giáo khoa tốt hơn thì các nhà trường có thể lựa chọn.

Chương trình giáo dục phổ thông không phải chỉ thay đổi một lần trong bao nhiêu năm. Trên thế giới, nhiều nước cũng thực hiện thay đổi chương trình sách giáo khoa trong 5-10 năm để phù hợp thực tế. Khi khả năng của chúng ta đã cao hơn thì lúc đó sẽ tiếp tục xem xét việc viết sách tích hợp nâng cao hơn. Chúng ta cần có cách nhìn phát triển chương trình khác, chương trình không cố định mà phải có định kỳ đánh giá để điều chỉnh dần.

Sách giáo khoa bao nhiêu năm nay vẫn có chỉnh lý, sửa đổi dần để hướng dẫn phù hợp cho học sinh. Chúng ta có chủ trương nhiều lực lượng khác nhau biên soạn sách giáo khoa khác nhau. Như vậy, vừa đảm bảo chất lượng sách giáo khoa tốt hơn vì có nhiều cách tiếp cận và cũng có cạnh tranh lành mạnh giữa những người viết sách.

Đất nước Việt Nam trải dài có nhiều hoàn cảnh khác nhau, vùng miền khác nhau cũng cần nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau để đáp ứng nhiều nhu cầu học sinh.

Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

(TTXVN/Vietnam+)