Đã có hơn 10 tỉnh, thành trên cả nước phải chuyển sang học trực tuyến để phòng dịch COVID-19 đúng thời điểm các cơ sở giáo dục bắt đầu triển khai việc thi hết học kỳ II cho học sinh. Việc học trực tuyến đã khá quen trong bối cảnh dịch bệnh, song thi đánh giá định kỳ trực tuyến lại chưa có tiền lệ. Trong khi đó, tình hình dịch bệnh vẫn đang diễn biến vô cùng phức tạp khiến cho không ít phụ huynh và học sinh không khỏi lo lắng.
Phóng viên VietnamPlus đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo xung quanh vấn đề này.
Hiệu trưởng quyết định thi trực tiếp hay trực tuyến
- Thưa ông, hiện nhiều địa phương đã phải chuyển sang dạy trực tuyến để phòng dịch COVID-19 ngay trong những tuần cuối cùng của năm học 2020-2021. Đây cũng là thời điểm các trường đang tổ chức kiểm tra, đánh giá cuối học kỳ II. Vậy việc kiểm tra, đánh giá định kỳ sẽ thực hiện như thế nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Xuân Thành: Về việc dạy và học trực tuyến, từ kinh nghiệm của năm học trước và phương án trong kế hoạch của các cơ sở giáo dục, các trường đã chủ động thực hiện và khá quen. Về việc kiểm tra, đánh giá, bộ đã có hướng dẫn từ năm 2020 và năm 2021 này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 09 về việc dạy và học trực tuyến trong các cơ sở giáo dục phổ thông, trong đó có quy định về kiểm tra đánh giá thường xuyên và kiểm tra đánh giá định kỳ.
Theo Thông tư 09, việc kiểm tra đánh giá thường xuyên kết quả học tập trực tuyến của học sinh được thực hiện trong quá trình dạy học trực tuyến. Nhưng với kiểm tra đánh giá định kỳ, dù học trực tuyến, học sinh vẫn phải đến trường để thực hiện trực tiếp.
Tuy nhiên, Thông tư 09 cũng quy định trong trường hợp bất khả kháng, ở thời điểm kiểm tra đánh giá định kỳ mà học sinh không thể đến trường được, như hiện nay là vì dịch bệnh, thì hiệu trưởng các trường quyết định kiểm tra đánh giá định kỳ bằng hình thức trực tuyến. Nhà trường phải có các biện pháp để thực hiện việc kiểm tra đánh giá này chính xác, khách quan, công bằng, trung thực, đặc biệt là đánh giá đúng năng lực của học sinh.
- Thông tư 09 vừa được Bộ ban hành tháng Ba vừa qua. Nếu dịch vẫn diễn biến phức tạp thì có thể năm nay sẽ là lần đầu tiên các trường thực hiện kiểm tra, đánh giá định kỳ trực tuyến. Ông có lưu ý gì với các trường để việc tổ chức thực hiện được hiệu quả?
Ông Nguyễn Xuân Thành: Để thực hiện được việc dạy và học trực tuyến cũng như kiểm tra đánh giá trực tuyến, Thông tư 09 đã quy định về điều kiện hạ tầng kỹ thuật cần có như mạng Internet, hệ thống máy chủ, phần mềm dạy học, phần mềm quản lý, tài khoản riêng để học sinh truy cập…
Thực hiện kiểm tra đánh giá trực tuyến, việc ra đề thi vẫn thực hiện theo nguyên tắc phải có ma trận đặc tả đúng yêu cầu cần đạt của chương trình giống như thi trực tiếp, chỉ khác là học sinh sẽ thực hiện từ xa trên máy tính. Vì thế, nhà trường phải tính toán phương án có thể giám sát được quá trình làm bài để đảm bảo quá trình làm bài đó là của học sinh, đúng thời gian quy định, nhằm đánh giá đúng năng lực của các em đồng thời đảm bảo sự công bằng.
Ngoài ra, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc kiểm tra đánh giá định kỳ cũng có thể bằng hình thức bài thực hành hoặc dự án học tập, giao cho học sinh làm trong khoảng thời gian nhất định, có thể ở trường hoặc ở nhà. Nếu đánh giá trực tuyến thì học sinh phải trình bày, trao đổi, bảo vệ… để đánh giá đúng năng lực học sinh.
Việc kiểm tra, đánh giá định kỳ bằng hình thức trực tuyến còn mới, các trường chưa quen và việc chuẩn bị cũng cần chu đáo để đáp ứng được các yêu cầu quy định. Trong khi đó, hiện tình hình dịch COVID-19 rất phức tạp. Vì vậy, các nhà trường nên linh hoạt điều chỉnh lịch ôn tập, kiểm tra đánh giá định kỳ của đơn vị mình.
[Hà Nội: Học trực tuyến, thi cuối kỳ trực tiếp tại trường]
Ở một địa phương đang phải nghỉ học, các nhà trường trong giai đoạn này tiếp tục cho học sinh ôn tập. Từ giờ cho đến kết thúc thời gian năm học còn 4 tuần nữa, nếu điều kiện cho phép học sinh quay trở lại trường thì tổ chức kiểm tra đánh giá ngay.
Với các địa phương chưa có dịch có thể điều chỉnh lịch lên, tổ chức kiểm tra đánh giá định kỳ sớm. Trong kế hoạch năm học có quỹ thời gian dự phòng hai tuần. Nếu các trường chưa sử dụng thì có thể áp dụng vào hai tuần cuối của tháng Năm. Như vậy, đến thời điểm này có thể kết thúc chương trình và tổ chức kiểm tra đánh giá. Có thể còn một số bài, sau khi kiểm tra đánh giá định kỳ sẽ tiếp tục học để hoàn thành chương trình.
Chưa điều chỉnh lịch thi vào 10, thi Tốt nghiệp THPT
- Việc học trực tuyến trong khi các kỳ thi như tuyển sinh vào lớp 10, thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông đã đến gần khiến nhiều học sinh và phụ huynh của các lớp cuối cấp khá lo lắng. Ông có nhắn nhủ gì tới các em và phụ huynh?
Ông Nguyễn Xuân Thành: Theo kinh nghiệm hàng năm, đối với học sinh các lớp cuối cấp, các nhà trường khi xây dựng kế hoạch giáo dục thường sắp xếp để khối lớp này kết thúc chương trình sớm hơn một chút so với các lớp khác. Giai đoạn này, các em học sinh ở các lớp đó đang thực hiện các nội dung cuối cùng của chương trình đồng thời ôn tập theo hướng dẫn.
Ôn tập có hai vấn đề quan trọng là hệ thống hóa kiến thức đã học và làm bài tập để học sinh vừa khắc sâu kiến thức vừa phát triển các kỹ năng theo các yêu cầu cần đạt của chương trình. Với hai việc này, nếu thực hiện trực tiếp ở trên lớp, các thầy cô cũng không giảng lại bài mà giao nhiệm vụ cho các em thực hiện, sau đó giáo viên góp ý, hoàn thiện, chữa bài.
Vì thế, chuyển sang học trực tuyến chỉ khác là thay vì giao bài và trao đổi trực tiếp thì giờ chuyển sang trực tuyến. Đây cũng là cơ hội để tăng cường năng lực tự học của học. Vì vậy, học sinh và phụ huynh yên tâm ôn tập tốt để chuẩn bị cho các kỳ thi đạt hiệu quả.
- Với việc chuyển sang học trực tuyến và dịch bệnh, kế hoạch các kỳ thi có điều chỉnh gì không, thưa ông?
Ông Nguyễn Xuân Thành: Hiện đã là những tuần cuối cùng của năm học. Với tinh thần học trực tuyến thì khung thời gian năm học chắc chắn vẫn hoàn thành đúng kế hoạch là hết tháng Năm. Vì vậy, nếu tình hình diễn biến dịch COVID-19 có thể kiểm soát được thì việc thi chuyển cấp và thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông hiện vẫn đang thực hiện theo kế hoạch đã xây dựng.
- Xin cảm ơn ông!