Nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ. (Nguồn: Báo ảnh Việt Nam) Bộ Công Thương vừa công bố phương án xử lý 12 dự án kém hiệu quả do cơ quan này quản lý theo hướng nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp để giảm lỗ và tiến tới có lãi trong tương lai.
Lỗ lũy kế 10 nhà máy hơn 16.000 tỷ đồng
Theo Bộ Công Thương, trong danh sách 12 dự án kém hiệu quả bao gồm 4 nhà máy đạm là đạm Ninh Bình, đạm Hà Bắc, DAP số 1 - Hải Phòng và DAP số 2 - Lào Cai. Ngoài ra còn có 3 dự án đầu tư sản xuất nhiên liệu sinh học là Quảng Ngãi, Phú Thọ và Bình Phước.
Trong khi ngành thép cũng có 2 dự án là nhà máy thép Việt Trung và dự án mở rộng giai đoạn 2 nhà máy Gang thép Thái Nguyên. Và 3 nhà máy khác là xơ sợi polyester Đình Vũ (PVTex); Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Công nghiệp tàu thủy Dung Quất (DQS) và Nhà máy sản xuất bột giấy Phương Nam.
Thống kê của Bộ Công Thương, tổng mức đầu tư ban đầu của 12 dự án trên là 43.673,63 tỷ đồng sau đó được phê duyệt điều chỉnh tăng 45,65% lên mức 63.610,96 tỷ đồng. Trong đó, vốn chủ sở hữu là 14.350,04 tỷ đồng (chiếm 22,56%), vốn vay là 47.451,24 tỷ đồng (chiếm 74,6%) còn lại 2,84% là từ các nguồn khác.
Trong tổng số vốn vay thì nguồn vốn vay của các ngân hàng trong nước là 41.801,24 tỷ đồng, trong đó vay Ngân hàng phát triển Việt Nam (VDB) là 16.858,63 tỷ đồng và vay nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là 6.617,24 tỷ đồng.
Cũng theo Bộ Công Thương, trong số 12 dự án trên, tới thời điểm hiện nay, có 6 nhà máy đang được vận hành sản xuất, kinh doanh nhưng bị thua lỗ, gồm 4 nhà máy sản xuất phân bón, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Công nghiệp tàu thủy Dung Quất và Nhà máy thép Việt Trung. Ngoài ra còn có 3 dự án đang bị dừng thi công do chi phí tăng cao và thiếu vốn là dự án sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ; dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên và dự án nhà máy bột giấy Phương Nam.
Trong khi 3 nhà máy đang bị dừng sản xuất do giá thành cao, thua lỗ lớn là nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước và Nhà máy sản xuất sơ sợi Đình Vũ - PVTex.
Tính đến hết ngày 31/12/2016, tổng số lỗ luỹ kế của 10 nhà máy đang sản xuất hoặc đã dừng sản xuất lên tới 16.126,02 tỷ đồng, trên tổng số vốn chủ sở hữu của các nhà máy này còn lại là 3.985,14 tỷ đồng. Hiện tổng tài sản của 12 nhà máy là 57.679,02 tỷ đồng và tổng nợ phải trả là 55.063,38 tỷ đồng, trong đó nợ phải trả ngân hàng VDB là 10.633,43 tỷ đồng và nợ phải trả nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là 4.299,83 tỷ đồng.
Không cấp thêm tiền vào các dự án
Đến thời điểm hiện tại, Bộ Công Thương đã hoàn thiện Báo cáo tổng hợp rà soát đánh giá tình hình và phương án đề xuất xử lý cụ thể đối với từng dự án/doanh nghiệp hoạt động thua lỗ, kém hiệu quả của ngành Công Thương để gửi Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình Bộ Chính trị.
Theo đó, cơ quan này đã đưa ra phương án để xử lý các dự án trên, đồng thời yêu cầu trong năm 2017 các chủ đầu tư dự án phải tập trung kiên quyết, giải quyết dứt điểm các tồn đọng, vướng mắc tại các Dự án, đặc biệt là vướng mắc với các nhà thầu tại các hợp đồng EPC của dự án.
Đối với 4 dự án đầu tư sản xuất phân bón, Bộ Công Thương đưa ra phương án xử lý là tiếp tục tập trung thực hiện xử lý các khó khăn, vướng mắc theo các chỉ đạo của Ban Chỉ đạo của Chính phủ, đặc biệt là các giải pháp liên quan tới quản trị doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các Dự án. Riêng dự án Đạm Ninh Bình phải tiến hành xử lý dứt điểm tranh chấp vướng mắc đối với hợp đồng EPC.
"Sau khi đã hoạt động có hiệu quả sẽ thực hiện cổ phẩn hóa, thoái vốn nhà nước khỏi doanh nghiệp, dự kiến sau năm 2018," Bộ Công Thương cho biết.
Đối với Dự án Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi, Bộ này đã lựa chọn Phương án là BSR-BF sẽ chuyển nhượng/thoái vốn tại Công ty. Tuy nhiên, trước khi thực hiện cần tính toán khởi động lại nhà máy, cũng như xử lý dứt điểm các vướng mắc với nhà thầu EPC về hạng mục xử lý nước thải để hoàn thành việc quyết toán Dự án đầu tư xây dựng nhà máy và thực hiện các biện pháp thúc đẩy tiêu thụ nhiên liệu sinh học thông qua các cơ chế, chính sách của nhà nước.
Liên quan đến dự án Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Bộ Công Thương đã đề xuất lựa chọn phương án là Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOil) sẽ chuyển nhượng/thoái vốn khỏi dự án. Đây cũng là phương án được đưa ra đối với dự án Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước.
Riêng dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên, sau khi đánh giá lại toàn bộ quá trình đầu tư, Bộ Công Thương đề xuất lựa chọn phương án thoái vốn nhà nước và tái cơ cấu lại doanh nghiệp này.
Về phương án xử lý dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa và nhà máy gang thép Lào Cai, quan điểm của Bộ Công Thương là tập trung xử lý, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để tiếp tục triển khai, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Dự án với các giải pháp kèm theo là tiến hành đàm phán để sửa đổi lại hợp đồng liên doanh và điều lệ Công ty, trên cơ sở đó tiếp tục triển khai hoàn thiện các hạng mục đầu tư và sản xuất kinh doanh của Dự án để nâng cao hiệu quả của toàn Dự án.
Bên cạnh đó, dự án sẽ được sắp xếp lại theo hướng nâng cao công tác quản trị sản xuất kinh doanh để tiết giảm chi phí và hiệu quả sản xuất kinh doanh và đầu tư đồng thời đẩy nhanh tiến độ xây dựng hoàn thành Dây chuyền cán thép 500.000 tấn/năm.
Một dự án được chú ý nhiều trong thời gian qua là Nhà máy đầu tư sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ, để xử lý thua lỗ tại dự án này, Bộ Công Thương đã đề xuất xem xét, lựa chọn 2 phương án là khởi động lại nhà máy, tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn theo phương thức hợp tác với đối tác nước ngoài để sản xuất kinh doanh xơ PSF trong 2 năm và sau đó thoái vốn hoặc phương án 2 là PVTex chuyển nhượng Công ty.
Trong khi đó, phương án đưa ra đối với Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên công nghiệp tàu thủy Dung Quất (DQS) là ưu tiên lựa chọn phương án phá sản theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, có xem xét đến phương án chuyển đổi sở hữu Công ty DQS thông qua định giá, bán đấu giá tài sản, công nợ nếu tìm được nhà đầu tư đáp ứng đầy đủ các điều kiện thực hiện phương án.
Đối với dự án đầu tư sản xuất bột giấy Phương Nam, hiện Bộ Công Thương đã thực hiện xong bước thuê tư vấn thẩm định giá khởi điểm, phương án bán đấu giá dự án và đang chuẩn bị các thủ tục pháp lý để tổ chức bán đấu giá công khai dự án.
Nói về các dự án trên, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, lãnh đạo Bộ Công Thương sẽ trực tiếp cùng lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty và doanh nghiệp đang quản lý những dự án tồn đọng đó tổ chức kiểm tra đánh giá toàn bộ dự án về giá trị tài sản, sự khả thi, hiệu quả của dự án… để tìm ra giải pháp thu hồi lại tài sản nhà nước, giảm bớt mất mát về nguồn lực xã hội. Nếu dự án còn khả thi, có cơ hội hồi phục và phát triển, sẽ có các giải pháp để thực hiện.
"Vấn đề đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp nhà nước là định hướng lớn của Chính phủ và chúng tôi vẫn đang tiến hành. Thời gian qua, dù đã thực hiện theo đúng tiến độ nhưng chất lượng của việc thoái vốn, cổ phần hóa chưa đạt yêu cầu. Do vậy, Bộ Công Thương sẽ rút kinh nghiệm trong việc hoàn thiện thể chế, hướng dẫn cụ thể để doanh nghiệp thực hiện thuận lợi hơn," Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.
Bộ Công Thương cũng khẳng định, kiên quyết xử lý các dự án thua lỗ, kém hiệu quả theo nguyên tắc và cơ chế thị trường, nhà nước không tiếp tục cấp thêm tiền vào các Dự án. Đồng thời tập trung thực hiện tái cơ cấu các dự án, ưu tiên các phuơng án bán/chuyển nhượng/thoái vốn cũng như xem xét thực hiện phá sản/giải thể các doanh nghiệp/dự án không có điều kiện phục hồi theo qui định của pháp luật./.
