Bộ phận sản xuất máy thở của Vingroup. (Nguồn: Bloomberg) Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang hoành hành trên thế giới, nhiều diễn biến chống dịch tích cực từ Việt Nam đã nhận được sự quan tâm lớn của truyền thông thế giới. Dưới đây là nội dung một bài viết đáng chú ý vừa được đăng trên trang tin Bloomberg uy tín, nói về kế hoạch chống dịch của một doanh nghiệp lớn trong nước.
"Đại dịch viêm đường hô hấp COVID-19 gần như đã bị kiềm chế tại Việt Nam khi đất nước này ghi nhận 332 ca nhiễm virus SARS-CoV-2 và chưa có ca tử vong nào. Tuy nhiên, từ trụ sở rộng lớn đặt tại Hà Nội, tỷ phú Phạm Nhật Vượng có thể nhận thấy nhu cầu chống dịch nằm ở ngoài biên giới. Vào tháng 4, người đàn ông giàu có nhất Việt Nam đã đánh giá lại toàn bộ “đế chế” của mình và đưa ra quyết định tham gia vào lĩnh vực sản xuất máy thở.
Kịch bản tồi tệ nhất là khi một người mắc COVID-19, virus SARS-CoV-2 sẽ tấn công vào phổi, gây khó khăn cho việc vận chuyển oxy tới máu. Máy thở có thể mang tới sự khác biệt mang tính sinh tử cho bệnh nhân, và thế giới hiện đang thiếu thiết bị này.
Theo một ước tính, các bệnh viện trên toàn thế giới có thể cần thêm 800.000 máy thở.
Tình trạng thiếu hụt máy thở diễn ra nghiêm trọng nhất ở các nước phát triển, như Nam Sudan là ví dụ, khi nước này chỉ có 4 máy thở trên dân số 12 triệu người - nhưng các nước giàu có nhất thế giới cũng lâm vào tình trạng tương tự. Sau khi xuất hiện tin tức nhiều bệnh viện tại thành phố New York phải sử dụng một máy thở cho 2 bệnh nhân COVID-19 cùng lúc, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu các nhà sản xuất xe hơi và nhiều công ty Mỹ khác bắt đầu sản xuất thiết bị y tế này. Ford Motor Co. và General Electric Co. đã liên kết để cung cấp 50.000 máy thở vào ngày 13/7, trong hợp đồng trị giá 336 triệu USD với chính phủ Mỹ.
Ông Vượng tin tưởng vào tập đoàn của mình, Vingroup, có thể cho ra sản phẩm nhanh hơn với chi phí thấp hơn. Sử dụng thiết kế nguồn mở từ nhà sản xuất máy thở Medtronic Plc, Vingroup đã gửi một máy thở tới Viện Đo lường thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng để tiến hành thử nghiệm vào giữa tháng 4. Trong khi tập đoàn chờ đợi cấp phép, các máy thở vẫn đang được sản xuất trên dây chuyền lắp ráp.
Sản xuất điện thoại thông minh tại Nhà máy của VinSmart. (Ảnh: Anh Tuấn/TTXVN) Mẫu máy thở của Vingroup có giá khoảng 7.000 USD tại Việt Nam, rẻ hơn 30% so với mẫu máy thở của Medtronic. Tập đoàn cũng thông báo họ có thể sản xuất 55.000 máy thở trong một tháng, ngay khi chính phủ cấp phép, và có kế hoạch xuất khẩu các máy thở ra nước ngoài. Vingroup cho biết họ sẽ ủng hộ 2.400 máy thở xâm nhập cho Nga và Ukraine, nơi ông Vượng có mối quan hệ làm ăn lâu dài.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn hiếm hoi tại trụ sở Vingroup tại Hà Nội, tỷ phú Phạm Nhật Vượng chia sẻ: “Tới thời điểm hiện tại, chúng tôi tập trung sản xuất máy thở và đang làm rất tốt. Chúng tôi muốn chung tay với chính phủ Việt Nam giải quyết một phần khó khăn do đại dịch COVID-19.”
Dù tập đoàn Vingroup sở hữu nhiều bệnh viện và phòng khám nhưng trở thành một nhà sản xuất thiết bị y tế chưa từng nằm trong kế hoạch của họ. Tuy nhiên ông Vượng vẫn được biết đến với tham vọng nâng tầm thương hiệu Việt. Vì vậy, khi Việt Nam thúc đẩy các nhà sản xuất trong nước chế tạo thêm nhiều sản phẩm tinh vi, Vingroup bắt đầu sản xuất ôtô và điện thoại thông minh.
Đến nay, khi chính phủ Việt Nam trao tặng khẩu trang sản xuất tại Việt Nam cho các nước bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, tỷ phú Phạm Nhật Vượng đang sản xuất máy thở như một phần trong chiến lược toàn cầu đầy tham vọng: bán xe hơi Việt Nam ra thế giới.
Vào tháng 12/2019, ông Vượng thông báo VinFast, bộ phận sản xuất xe hơi của tập đoàn, sẽ phát triển xe điện và xuất khẩu tới Mỹ vào năm 2021. Ông Vượng đã cam kết đầu tư 2 tỷ USD trong khối tài sản của mình để biến điều không tưởng này thành hiện thực.
Khi người Mỹ có thể vẫn còn phân vân về chất lượng của một chiếc xe do Việt Nam sản xuất, máy thở là sản phẩm mà các nước đang bị ảnh hưởng trầm trọng bởi đại dịch không thể bỏ qua. Ông Vượng cho biết: “Bài học chúng tôi có được từ cuộc khủng hoảng này là luôn có rất nhiều cơ hội. Chúng tôi phải đưa ra quyết định chính xác và hành động nhanh chóng.”
Dây chuyền sản xuất ôtô của VinFast. (Nguồn: Bloomberg) Hơn 2 thập kỷ qua, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới. Thu nhập bình quân hằng năm đã tăng gấp 6 lần và thậm chí trước khi đại dịch bùng phát, ông Vượng quyết tâm xây dựng một công ty phát triển đủ nhanh để bắt kịp tầng lớp trung lưu đang gia tăng tại Việt Nam. Ngày nay, hệ sinh thái Vingroup đã bao phủ hàng chục lĩnh vực kinh doanh tại Việt Nam phục vụ từ trẻ sơ sinh tới người già.
Một đứa trẻ có thể được sinh ra trong một bệnh viện Vinmec, trưởng thành trong một ngôi nhà Vinhomes, tham gia một trường học Vinschool và vào đại học VinUniversity. Một gia đình có thể lái chiếc xe VinFast qua một khu dân cư do các nhà hoạch định hàng đầu của Vingroup thiết kế trên đường tới nghỉ dưỡng tại một khu nghỉ dưỡng Vinpearl. Trong cuộc sống hằng ngày, họ có thể nói chuyện bằng điện thoại VinSmart và mua sắm các thương hiệu quốc tế trong những trung tâm thương mại Vincom.
Đối với lãnh đạo Việt Nam, tỷ phú Vượng và Vingroup là một minh chứng cho sự phát triển của đất nước từ nền kinh tế xã hội chủ nghĩa tới nền kinh tế định hướng thị trường. Chính phủ hoan nghênh sự phát triển và thành công của Vingroup như một phần trong kế hoạch hiện đại hóa của Việt Nam. Khi chiếc xe đầu tiên của VinFast rời dây chuyền sản xuất, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố đây là “ngày tuyệt vời đối với Việt Nam.”
Điều mà ông Vượng cùng các nhà lãnh đạo Việt Nam kỳ vọng là sự thừa nhận của quốc tế, đặc biệt tại Mỹ, đất nước có thời kỳ ở thế đối đầu. Ông Vượng thừa nhận nhiều người Mỹ vẫn coi Việt Nam là một “quốc gia nghèo nàn, lạc hậu, nơi không thể có các sản phẩm hiện đại với công nghệ cao.” Việc giới thiệu thành công ra toàn cầu một sản phẩm của Vingroup, cho dù đó là một chiếc xe hơi hay máy thở, có thể thay đổi cách thế giới nhìn nhận về Việt Nam.
Tỷ phú Vượng thổ lộ: “Chúng tôi muốn tập đoàn giải quyết những vấn đề mà nhiều người coi là tương đối khó khăn, những điều mà các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam chưa làm thành công. Nhiệm vụ và trách nhiệm của chúng tôi là phát triển một thương hiệu Việt với danh tiếng mang tầm thế giới.”
Dây chuyền sản xuất máy thở của Vingroup. (Nguồn: Bloomberg) Những chiếc máy thở có thể chứng tỏ màn giới thiệu chiến lược với thị trường toàn cầu. Nếu Vingroup có thể bắt đầu sản xuất với quy mô mà ông Vượng công bố, điều này sẽ giải quyết sự thiếu hụt máy thở trên toàn cầu, tận dụng trên thương hiệu của Medtronic như một nhà sản xuất thiết bị y tế uy tín. Và nếu các máy thở này hoạt động tốt, Vingroup sẽ chứng tỏ năng lực sản xuất các thiết bị y tế phức tạp và tin cậy, không phải là một lợi ích tồi đối với một nhà sản xuất ôtô đầy tham vọng.
Tập đoàn này đã lắp đặt dây chuyền sản xuất máy thở đầu tiên trong vòng chưa tới một tháng, điều chỉnh ba băng chuyền trong nhà máy sản xuất điện thoại thông minh mới hoạt động được 7 tháng. Các kỹ sư từ nhà máy sản xuất ôtô VinFast làm việc trên mẫu thiết kế máy thở trong khi đại diện từ Mdetronic tư vấn cho các công nhân một vài tuần trước còn tham gia sản xuất smartphone và màn hình TV.
Ông Mark Mobius, người sáng lập Mobius Capital Partners LLP cho biết: “Chỉ có rất ít công ty trên thế giới như vậy. Tham vọng của họ thật đáng kinh ngạc. Đó có thể là một chiến thắng to lớn - biến Việt Nam thành một đối tác tầm cỡ toàn cầu.”
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng tiết lộ kế hoạch mở rộng ra toàn cầu của ông thậm chí còn được thúc đẩy bởi các sự kiện gần đây. Vingroup vẫn có kế hoạch thuê vài trăm kỹ sư để mở rộng trung tâm nghiên cứu và thiết kế tại Australia, nơi sẽ phát triển các mẫu xe tiếp theo của VinFast. Tập đoàn được cho là có kế hoạch mua một số tài sản của nhà sản xuất xe hơi sắp ngừng hoạt động Holden của Australia.
Michael Dunne, giám đốc điều hành của công ty tư vấn ôtô ZoZo Go, tập trung vào thị trường châu Á cho biết: “Ông ấy có tham vọng rất cao. Nhưng sau đó rất thực tế.”
Dunne cho rằng ông Vượng có cùng suy nghĩ với gã khổng lồ sản xuất xe hơi Li Shu Fu, chủ hãng xe tư nhân lớn nhất Trung Quốc Geely Automotive Holdings Ltd. Nổi tiếng vì mua lại Volvo từ Ford vào năm 2010, Li trở thành thế lực thống trị tại thị trường xe hơi Trung Quốc.
Và giống như ông Vượng, ông Li tuyên bố tham vọng thâm nhập vào Mỹ. Năm 2006, ông thậm chí thông báo Geely có kế hoạch xuất khẩu xe hơi tới Mỹ, dù tới nay kế hoạch vẫn chưa thành hiện thực.
Công nhân đóng gói máy thở tại nhà máy Vinsmart. (Nguồn: Bloomberg) Ông Vượng cho biết: “Công việc kinh doanh hiện tại có tiềm năng to lớn nhất. Chúng tôi sẽ không thay đổi chiến lược kinh doanh của mình. Nếu suy thoái kinh tế toàn cầu trở nên nghiêm trọng, chúng tôi có thể điều chỉnh một số kế hoạch ngắn hạn của mình.”
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng có sự tự tin của một người trở nên rất giàu có nhờ đọc được và định hình sở thích của khách hàng. Trong thành công ban đầu của mình, ông Vượng bán mỳ ăn liền Việt Nam tại Ukraine, nơi ông định cư sau khi hoàn thành học bổng đại học tại Moskva. Để thuyết phục người tiêu dùng Ukraine thay đổi thói quen sang yêu thích món mỳ chỉ cần thêm nước sôi, ông Vượng tới các trung tâm thương mại, tự mình trình diễn cách nấu ăn và tặng miễn phí hàng trăm gói mỳ.
Ông Vượng nhớ lại: “Cuối cùng, chúng tôi đã thuyết phục được người tiêu dùng Ukraine.” Mỳ ăn liền trở thành mặt hàng gia đình chủ yếu tại quốc gia Đông Âu này và Nestle SA thậm chí còn mua lại công ty với giá trị khoảng 150 triệu USD.
Năm 2000, ông Vượng trở lại Việt Nam với số tiền từ việc bán công ty sản xuất mỳ ăn liền và không thấy điều gì ngoài những cơ hội. Ông Vượng nhớ lại: “Cơ sở hạ tầng khi ấy còn lạc hậu so với thế giới. Hà Nội chỉ có một vài tòa nhà cao tầng và khách sạn 5 sao. Tôi có tiền. Suy nghĩ của tôi là nếu đầu tư và không thể thu lại được gì, ít nhất thành phố này sẽ có một vài tòa nhà to đẹp.”
Trong vòng 3 năm, ông Vượng đã mở khách sạn cao cấp đầu tiên tại Việt Nam, khu nghỉ dưỡng Vinpearl trên đảo Hòn Tre, kết nối bằng cáp treo dài 2 dặm với thành phố biển Nha Trang. Khu nghỉ dưỡng bao gồm công viên nước đầu tiên tại Việt Nam và một sân golf 18 lỗ.
Ông xây dựng một công ty bất động sản, sau này sáp nhập thành Vingroup, và bắt đầu xây dựng các khu chung cư hiện đại với siêu thị, trường học, trung tâm thương mại. Năm ngoái, tập đoàn bất động sản của ông đã bán 10.000 căn hộ trong 17 ngày tại Vinhomes Grand Park, một khu đô thị với các tòa nhà chung cư cao tầng ven sông ở trung tâm thương mại của Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó nổi bật nhất là Landmark 81, tòa nhà cao nhất Việt Nam và nằm trong danh sách 15 tòa nhà chọc trời cao nhất thế giới.
Ông Vượng thông báo kế hoạch sản xuất xe hơi vào tháng 9/2017. Chín tháng sau, ông đưa ra kế hoạch sản xuất smartphone. Mức độ tham vọng và tốc độ thực hiện khiến nhiều người, ngay cả những đối tác của Vingroup, ngỡ ngàng.
VinFast đã giới thiệu 3 mẫu xe mới vào năm ngoái và cho biết họ nhận được hơn 17.000 đơn đặt hàng. Vào tháng 11/2019, VinFast có kế hoạch trình làng mẫu xe điện đầu tiên, một chiếc SUV crossover, tại Triển lãm Xe hơi Los Angeles.
Các cục pin, được sản xuất dựa trên những cell pin của LG Chem, giúp xe có khả năng vận hành trên quãng đường 500km trong một lần sạc, chỉ thấp hơn khoảng 15% so với mẫu Model S của hãng Tesla đình đám. Trong khi đó, truyền thông Việt Nam đã phát hiện một mô hình xe điện khác của VinFast, loại coupe 2 cửa, trên đường phố Hà Nội. VinFast cho biết họ có kế hoạch chạy thử trong mùa Đông tới và bắt đầu bán vào mùa Hè năm sau.
Thử nghiệm mẫu xe điện của VinFast. (Nguồn: VinFast) Dunne đã thể hiện sự nghi ngờ khi cho rằng kế hoạch xuất khẩu xe điện của Vingroup tới Mỹ vào năm 2021 hoặc 2022 là “không thực tế.” Thường phải mất ít nhất 2 tới 3 năm để nhận chứng nhận về an toàn, môi trường và vận hành tại Mỹ. Hiện không rõ khi nào Vingroup bắt đầu xin cấp phép ở Mỹ. Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ đã từ chối bình luận về việc Vingroup đã nộp đầy đủ giấy tờ cần thiết hay chưa.
Vẫn còn thêm nhiều câu hỏi khác, tất cả chỉ có thể trả lời bằng những cách tương đối đắt đỏ. Tesla Inc., tập đoàn dẫn đầu tại Mỹ về sản xuất xe điện, chưa có được lợi nhuận ròng hàng năm. Một loạt doanh nghiệp khởi nghiệp Trung Quốc trong lĩnh vực xe điện cũng rơi vào tình trạng tương tự. Dunne đánh giá công ty của ông Vượng không thể bước vào thị trường Mỹ và triển khai nhanh mảng kinh doanh xe điện.
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng. Ông Vượng không phủ nhận các rủi ro, cho biết tập đoàn đã thực hiện nhiều kịch bản dự phòng. Với những người nghi ngờ tham vọng sản xuất xe điện của Vingroup, ông Vương chỉ ra rằng VinFast đã biến một đầm lầy thành một nhà máy ôtô hiện đại, hoàn thành với dây chuyền sản xuất hoàn toàn tự động bằng robot, và bàn giao xe chỉ trong 21 tháng, điều mà ít người nghĩ rằng có thể đạt được cho đến khi nó xảy ra.
Hiện tại, nhà máy điện thoại sẽ tái triển khai một số thiết bị kim loại, nhựa và bộ bán dẫn silicon tương tự để chế tạo máy thở. Vingroup cho biết khoảng 70% nguyên liệu có nguồn gốc trong nước, và họ có thể tận dụng chuỗi cung ứng vốn đã rất lớn. Chỉ có 85 công nhân đang sản xuất 160 máy thở ban đầu mỗi ngày trong khi công ty chờ sự chấp thuận cuối cùng từ chính phủ để đẩy mạnh sản xuất.
Ông Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, Bộ Y tế, đơn vị có trách nhiệm thẩm định chất lượng máy thở của Vingroup, cho biết hai mô hình máy thở đã đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật ban đầu và đang được thử nghiệm lâm sàng. Ông cho biết Vingroup sẽ được cấp phép sản xuất hàng loạt máy thở sau khi có kết quả thử nghiệm lâm sàng trong tháng này.
Theo tỷ phú Phạm Nhật Vượng, giá hiện tại của một chiếc máy thở thấp hơn chi phí sản xuất. Ông tiết lộ mục đích sản xuất máy thở hoàn toàn nhằm đóng góp cho xã hội vào thời điểm quan trọng này. Đây cũng chỉ là hoạt động tạm thời bởi Vingroup không có kế hoạch mở rộng sang phân khúc này.
Ông Vượng coi mình là một người yêu nước hơn tất cả, và ông muốn tập đoàn của mình tiếp tục bổ sung vào danh sách những điều đầu tiên cho Việt Nam. Ông Vượng chia sẻ: “Tôi luôn nói với các đồng nghiệp của mình: đừng để cuộc đời của bạn trôi qua một cách vô nghĩa. Đừng để vào thời điểm cuối đời, bạn không có gì đáng để nhớ hay kể lại. Đó sẽ là một kết thúc đau buồn khi thấy rằng cuộc đời bạn không đem lại bất kỳ giá trị nào.”./.
