Cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” của nhà văn, nhà báo Trần Mai Hạnh vừa được ra mắt bằng tiếng Tây Ban Nha. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật cũng đã trao tặng cuốn sách cho Đại sứ quán Cuba.
Cuốn sách tái hiện sự thật lịch sử diễn ra trong những ngày tháng sụp đổ cuối cùng của Việt Nam Cộng hòa (chính quyền Nguyễn Văn Thiệu) bằng chính những tài liệu nguyên bản tuyệt mật của phía chính quyền Sài Gòn và phía Hoa Kỳ.
Từ những tài liệu tuyệt mật
Nhà văn Trần Mai Hạnh may mắn được chứng kiến giờ phút lịch sử trưa 30/4/1975 tại Dinh Độc Lập. Sau đó, ông là người viết bài tường thuật đầu tiên và nảy sinh ý định xây dựng tác phẩm này.
Sau gần bốn thập kỷ, ông đã hoàn thành cuốn sách, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật thẩm định và xuất bản vào tháng 4/2014.
Lần đầu tiên bạn đọc trong và ngoài nước biết đến tác phẩm này là qua bài viết "Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75 - Nhật ký ngày Hòa Bình" của nhà báo Đoàn Ngọc Thu xuất bản trên VietnamPlus lúc 4h33 phút ngày 30/4/2014.
Cuốn sách đã giành được Giải thưởng Văn học của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2014 và Giải thưởng Văn học ASEAN năm 2015. Trước dư luận tốt và sự chào đón của bạn đọc các nước Đông Nam Á tại Lễ trao giải Văn học ASEAN tại Bangkok, Thái Lan (12/2015), Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam ra quyết định dịch “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” ra tiếng Anh để giới thiệu với bạn đọc thế giới.
Ngày 17/4/2017, phiên bản tiếng Anh lần đầu ra mắt trong buổi gặp gỡ, giao lưu giữa các nhà văn Việt Nam với Đoàn Viện Cuba hữu nghị với các dân tộc (ICAP) sang thăm và làm việc tại Việt Nam, trong đó có nữ nhà văn, nhà báo Cuba nổi tiếng Marita Rojas Rodrigues. Tại buổi gặp gỡ, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam lúc đó là nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã trao tặng các bạn Cuba bản tiếng Anh.
Đến nay tác phẩm đã được in nối bản 7 lần, năm 2020 được tái bản lần thứ 5 (có bổ sung) với số lượng lớn. Năm 2018,“Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” được xuất bản bằng tiếng Lào. Tác phẩm được giới thiệu, triển lãm tại nhiều hội chợ sách trong nước và quốc tế như Hội chợ sách quốc tế Frankfurt, Hội chợ sách quốc tế La Habana.
[Nhà báo Trần Mai Hạnh - Vẫn là biên bản nhưng là của... tình yêu]
Ngày 7/2/2020, tại phòng họp lớn mang tên nhà thơ nổi tiếng Cuba Nicolas Guillen ở Trung tâm Hội chợ sách quốc tế La Habana lần thứ 29 mà Việt Nam là khách mời danh dự đã diễn ra buổi tọa đàm giới thiệu cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” của nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh.
Đông đảo khán giả đã nhiều lần vỗ tay tán thưởng bài thuyết trình về tác phẩm do nhà thơ Nguyễn Quang Thiều trình bày. Kết thúc buổi tọa đàm, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã tặng bản tiếng Việt và tiếng Anh của cuốn sách cho các vị lãnh đạo và bạn bè Cuba.
Sau đó, đại diện Ban Đối ngoại Trung ương Cuba, Ban Tư tưởng Trung ương Cuba và Bộ Văn hóa Cuba đề xuất Việt Nam tặng bản quyền cuốn sách, dịch sang tiếng Tây Ban Nha để xuất bản tại Cuba.
Rộng đường ra thế giới
Được Ban Tuyên giáo Trung ương chấp thuận, từ cuối năm 2020, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật đã tổ chức biên dịch, biên tập, hiệu đính, thẩm định xuất bản cuốn sách bằng tiếng Tây Ban Nha. Cuối năm 2021 thì công việc hoàn thành.
Hai nữ dịch giả Trần Thị Oanh và Nguyễn Mai Anh đều là giảng viên Khoa tiếng Tây Ban Nha, Đại học Hà Nội, đã từng tu nghiệp tại Tây Ban Nha.
Ngoài công việc trên giảng đường, dịch gỉả Nguyễn Mai Anh còn tham gia công tác biên dịch, phiên dịch trong các lĩnh vực kinh tế, luật, văn học và là người dịch cuốn tiểu thuyết “Giông tố” của nhà văn Vũ Trọng Phụng sang tiếng Tây Ban Nha.
Dịch giả Trần Thị Oanh hiện là tiến sỹ ngành Dịch thuật và Nghiên cứu liên văn hóa đang làm việc tại Barcelona, đồng thời là giảng viên thỉnh giảng môn biên dịch Tây Ban Nha-Việt tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh. Dịch giả Trần Thị Oanh đã có kinh nghiệm hơn mười năm dịch thuật từ tiếng Tây Ban Nha sang tiếng Việt và ngược lại trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Riêng trong lĩnh vực văn học dịch giả Trần Thị Oanh đã dịch sang tiếng Tây Ban Nha một số tác phẩm, trong đó có cuốn "Làm đĩ" của nhà văn Vũ Trọng Phụng.
Chia sẻ với phóng viên VietnamPlus, nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh cho hay Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã truyền tải trung thành nguyên tác “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” (bản in mới nhất, năm 2020) tới bạn đọc bằng tiếng Tây Ban Nha cả về nội dung và phẩm chất văn chương của tác phẩm.
Ông khẳng định với việc xuất bản “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” bằng tiếng Anh (năm 2017), tiếng Lào (năm 2018) và tiếng Tây Ban Nha (năm 2021), Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật đã thiết thực góp phần giới thiệu, quảng bá các tác phẩm văn học viết về sự nghiệp đấu tranh giữ nước, giải phóng dân tộc và khát vọng hoà bình của nhân dân Việt Nam tới bạn đọc thế giới.
Nhà văn Trần Mai Hạnh xúc động khi đứa con tinh thần của mình giờ đây có cơ hội đến được với bạn đọc tại 20 quốc gia sử dụng tiếng Tây Ban Nha.
“Tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thông tấn xã Việt Nam, ‘mảnh đất’ đã nuôi dưỡng tôi trưởng thành trong những năm tháng làm phóng viên chiến tranh trên các mặt trận, chiến trường; tới các đồng chí và các cơ quan có thẩm quyền trong và ngoài quân đội đã tạo điều kiện cho tôi tiếp cận các tài liệu nguyên bản tuyệt mật về chiến tranh của phía bên kia cũng như cho nhiều ý kiến quý giá trong quá trình tôi xây dựng tác phẩm này,” ông chia sẻ.
Tác giả cho rằng Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật đã cấp "giấy khai sinh" và tấm "căn cước công dân gắn chip" cho “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” đi vào cuộc sống với số phận rất riêng của nó.
“Đây quả là món quà số phận dành cho cuộc đời làm báo nhiều sóng gió thăng trầm của tôi,” ông nói./.