Thông thường, khi bị cảm lạnh, mũi chúng ta sẽ bị nghẹt và chảy nước mũi, khiến việc xì mũi trở thành một thói quen không thể thiếu. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng việc xì mũi, dù là hành động quen thuộc, lại có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nếu không thực hiện đúng cách.
Đây là điều mà nhiều người không ngờ tới, bởi tác hại của việc xì mũi quá mạnh đôi khi còn nguy hiểm hơn chúng ta tưởng.
Mũi tiết dịch nhầy khi bị cảm lạnh
Trung bình mỗi ngày, mũi con người sẽ tiết ra từ 1 đến 2 lít dịch nhầy. Khi chúng ta bị ốm, dịch nhầy này sẽ được làm đặc hơn nhằm ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn, virus vào cơ thể.
Tuy nhiên, chính vì sự thay đổi này mà mũi sẽ bị nghẹt, gây khó chịu và khiến người bệnh luôn cảm thấy muốn xì mũi để giải tỏa. Peter Filip, bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng tại Đại học Y khoa Rush ở Chicago, Mỹ, cho biết việc xì mũi nhẹ nhàng, đúng cách sẽ giúp làm dịu cơn khó chịu.
Tuy nhiên, khi xì mũi quá mạnh và không đúng cách, nó có thể gây những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.
Nguy cơ nhiễm trùng do xì mũi mạnh
Việc xì mũi mạnh có thể đẩy dịch nhầy vào sâu hơn trong các xoang mũi, thay vì đẩy chúng ra ngoài, làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng. Trong một nghiên cứu năm 2000, các nhà nghiên cứu đã tiêm thuốc nhuộm vào mũi của các tình nguyện viên để theo dõi sự di chuyển của dịch nhầy khi họ xì mũi mạnh.
Kết quả cho thấy phần thuốc nhuộm không chỉ được đẩy ra ngoài mà còn bị đẩy ngược vào trong các xoang, điều này có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng hơn.
Điều này đồng nghĩa với việc xì mũi quá mạnh có thể làm bệnh tình trở nên trầm trọng hơn thay vì giúp giải quyết vấn đề.
Đau tai và nguy cơ vỡ màng nhĩ
Khi xì mũi với lực quá mạnh, dịch từ xoang có thể di chuyển qua ống Eustachian (ống nối mũi với tai giữa), dẫn đến áp lực trong tai giữa. Áp lực lớn này có thể làm vỡ màng nhĩ, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus xâm nhập, gây viêm tai giữa.
Tuy nhiên, bác sĩ Kanwar Kelley, chuyên gia về tai mũi họng tại California, cho biết đây là hiện tượng khá hiếm và chỉ xảy ra khi xì mũi với lực rất mạnh. Dù vậy, vẫn cần phải chú ý để tránh những hậu quả không mong muốn đối với tai.
Chảy máu mũi do áp lực
Một tác hại không thể bỏ qua khi xì mũi quá mạnh là chảy máu mũi. Khi lớp niêm mạc mũi bị viêm hoặc khô, các mạch máu trong mũi sẽ trở nên dễ vỡ. Lực xì mạnh có thể làm tổn thương các mạch máu, gây chảy máu mũi. Bác sĩ Peter Filip cho biết, khi xì mũi quá nhiều lần trong ngày, tình trạng niêm mạc mũi bị kích ứng, sưng tấy và thậm chí là chảy máu mũi có thể xảy ra. Việc sử dụng khăn giấy thô ráp hoặc thói quen ngoáy mũi cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ bị chảy máu mũi.
Viêm tiền đình mũi
Viêm tiền đình mũi là một tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn xảy ra gần đầu ổ mũi, gây mụn nhọt và mủ. Bác sĩ Kanwar giải thích rằng việc xì mũi mạnh và liên tục có thể gây kích ứng niêm mạc mũi, làm cho các vết rách nhỏ xuất hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng. Vi khuẩn Staphylococcus aureus là thủ phạm phổ biến gây ra viêm tiền đình mũi, một căn bệnh có thể gây đau đớn và khó chịu.
Vỡ xương hốc mắt do áp lực
Trong những trường hợp cực kỳ hiếm, áp lực quá mạnh từ việc xì mũi có thể dẫn đến vỡ xương hốc mắt, làm sưng mắt và có thể dẫn đến mất thị lực tạm thời. Bác sĩ Peter Filip cho biết các trường hợp này rất hiếm và hầu hết bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn sau khi ngừng xì mũi. Tuy nhiên, đây là một ví dụ về những tác hại có thể xảy ra khi xì mũi quá mạnh và không kiểm soát.
Đau đầu và đau xoang
Mặc dù có nhiều ý kiến trái chiều về việc xì mũi có thể gây đau đầu hay không, nhưng bác sĩ Peter cho rằng việc xì mũi mạnh có thể làm tăng cơn đau đầu, đặc biệt đối với những người đang mắc cảm cúm hoặc viêm xoang. Khi xì mũi quá mạnh, áp lực từ việc đẩy dịch ra ngoài có thể tác động lên các xoang, làm tăng cảm giác đau đầu hoặc gây các cơn đau nửa đầu.
Cách xì mũi an toàn
Để tránh những tác hại không mong muốn từ việc xì mũi, bác sĩ Kanwar khuyến nghị chúng ta chỉ nên xì mũi nhẹ nhàng, từng bên một. Cách tốt nhất là dùng ngón tay bịt lỗ mũi đối diện và nhẹ nhàng xì mũi để đẩy dịch nhầy ra ngoài. Cũng nên tránh xì mũi quá mạnh, đặc biệt là khi cảm thấy nghẹt mũi nghiêm trọng. Bác sĩ Kanwar cũng khuyên nên sử dụng khăn giấy mềm thay vì khăn giấy thô ráp để giảm kích ứng cho vùng da xung quanh mũi.
Các lựa chọn thay thế cho việc xì mũi
Để giảm nghẹt mũi mà không phải xì mũi, bác sĩ Peter khuyên dùng nước muối sinh lý. Dung dịch này có khả năng làm sạch khoang mũi, giúp rửa trôi dịch nhầy, vi khuẩn và các chất kích thích khác. Bác sĩ cũng khuyến cáo rằng thuốc xịt mũi có thể giúp giảm nghẹt mũi nhanh chóng, nhưng không nên sử dụng quá 3 ngày liên tiếp để tránh hiện tượng viêm mũi do thuốc. Ngoài ra, việc hít hơi nước nóng hoặc chườm khăn ấm lên mặt cũng là những phương pháp hiệu quả để làm lỏng dịch nhầy, giúp nó thoát ra tự nhiên mà không cần xì mũi.
Xì mũi là một thói quen quen thuộc khi chúng ta bị cảm lạnh, nhưng nếu không thực hiện đúng cách, hành động này có thể gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe. Để tránh những rủi ro không đáng có, chúng ta cần xì mũi nhẹ nhàng và sử dụng các phương pháp hỗ trợ khác như nước muối sinh lý, thuốc xịt mũi hay hơi nước nóng để giảm nghẹt mũi một cách an toàn và hiệu quả./.
