Việc sử dụng máy bay phản lực tư nhân đang tăng vọt và những người “đóng góp” lớn nhất vào lượng khí thải từ những máy bay này là những người cực kỳ giàu có.
Theo một nghiên cứu mới đây trên “Communications Earth & Environment,” khoảng một nửa số chuyến bay tư nhân được thực hiện từ năm 2019 đến năm 2023 là những chuyến bay ngắn. Một số chặng bay chỉ dưới 100 dặm (160km) - những quãng đường “có thể đi ôtô.”
Mặc dù chỉ có khoảng 0,003% dân số thế giới sử dụng máy bay tư nhân, nhưng máy bay của họ tiêu tốn rất nhiều năng lượng, thải ra nhiều carbon hơn đáng kể tính trên mỗi hành khách so với các chuyến bay thương mại. Nhiều người nổi tiếng đã phải đối mặt với sự chỉ trích ngày càng tăng vì sử dụng máy bay tư nhân.
Một số mẫu máy bay tư nhân có thể thải ra lượng carbon trong mỗi giờ nhiều hơn so với lượng carbon trung bình mà một người thải ra trong một năm.
Điều này đồng nghĩa những người thường xuyên bay bằng máy bay tư nhân có thể thải ra lượng carbon nhiều hơn gần 500 lần trong một năm - so với lượng carbon trung bình mà một người bình thường trên thế giới thải ra.
“Bay riêng” tạo ra lượng khí thải carbon khổng lồ
Các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu theo dõi chuyến bay của hơn 18,7 triệu chuyến bay tư nhân, do gần 26.000 máy bay tư nhân thực hiện từ năm 2019 đến năm 2023, và tính toán lượng khí thải dựa trên thời gian bay, quỹ đạo và mức tiêu thụ nhiên liệu của từng loại máy bay.
Kết quả cho thấy hàng không tư nhân nói chung đã thải ra khoảng 15,6 triệu tấn carbon dioxide vào năm 2023, trung bình khoảng 3,6 tấn mỗi chuyến bay. Con số này tương đương với khoảng 1,8% tổng lượng khí thải carbon do hàng không thương mại thải ra năm ngoái.
“Tổng lượng khí thải của hàng không tư nhân thấp hơn nhiều so với hàng không thương mại” - Lynnette Dray, nhà khoa học về khí hậu tại Đại học Cao đẳng London, cho biết.
“Tuy nhiên, lượng khí thải trên mỗi hành khách cao hơn nhiều, và lượng khí thải của hàng không tư nhân đang tăng nhanh hơn lượng khí thải của hàng không thương mại.”
Một số chặng bay “có thể lái xe”
Nhiều chặng bay được đánh giá là có cự ly ngắn có thể lái xe được. Các tác giả nghiên cứu cho rằng chủ sở hữu máy bay tư nhân có thể chọn bay vì sự tiện lợi hoặc để tiết kiệm thời gian.
Theo nghiên cứu, gần một nửa số chuyến bay (47,4%) có quãng đường ngắn hơn 310 dặm (gần 500km); 18,9% các chuyến bay có quãng đường dưới 124 dặm (gần 200km). Ngoài ra còn có nhiều “chuyến bay rỗng” - nghĩa là máy bay được “điều” đi để đưa hoặc đón một ai đó.
Các chuyến bay rất ngắn - dưới 31 dặm (gần 50km) - chiếm 4,7% các chuyến bay tư nhân.
Các sự kiện lớn gây ra sự gia tăng đột biến trong việc đi lại bằng máy bay tư nhân
Các sự kiện lớn như Super Bowl 2023 tại Arizona, Liên hoan phim Cannes 2023 tại Pháp, Hội nghị COP28 tại Dubai và Giải vô địch bóng bầu dục thế giới FIFA 2022 tại Qatar đều có liên quan đến lượng khí thải cao đáng kể từ hàng không tư nhân.
Phân tích mô hình chuyến bay cho thấy World Cup FIFA 2022 thu hút nhiều chuyến bay tư nhân nhất trong số các sự kiện được nghiên cứu: Có 1.846 chuyến bay tư nhân liên quan đến sự kiện này, thải ra 14.700 tấn carbon. Và COP 28 - một hội nghị của Liên hợp quốc tập trung vào hành động vì khí hậu - đã thu hút 291 chuyến bay tư nhân, thải ra 3.800 tấn carbon.
Số lượng các chuyến bay tư nhân đang tăng lên
Theo nghiên cứu, tổng lượng khí thải từ máy bay tư nhân đã tăng trong vài năm qua, với mức tăng 46% lượng khí thải carbon từ năm 2019 đến năm 2023.
Stefan Gössling, nhà địa lý tại Đại học Linnaeus ở Thụy Điển và tác giả của nghiên cứu, cho biết một phần của sự gia tăng này có thể liên quan đến đại dịch COVID-19.
Do hàng không thương mại chưa “khả dụng” vào giai đoạn đầu của đại dịch COVID-19, những người có thể đi máy bay tư nhân có thể đã sử dụng phương án này.
Dray cho biết trong những năm gần đây, nhu cầu bay hạng thương gia và hạng nhất trên các chuyến bay thương mại cũng có xu hướng chuyển dịch sang nhu cầu sử dụng máy bay phản lực tư nhân - có thể do mọi người muốn tránh nguy cơ lây nhiễm trong thời gian đại dịch.
Gössling cho biết đại dịch cũng khiến một số người siêu giàu trở nên giàu hơn, và việc tích lũy nhiều tiền hơn trong một nhóm nhỏ vốn đã giàu có có thể làm tăng khả năng tiếp cận và sự quan tâm đến hàng không tư nhân.
Ngay cả khi đại dịch COVID-19 thúc đẩy ngành hàng không tư nhân, sự tăng trưởng của ngành này được dự đoán sẽ vẫn tiếp tục trong vài thập kỷ tới.
“Cần quản lý chặt chẽ”
Theo các nhà nghiên cứu, ngành hàng không tư nhân cần được quản lý chặt chẽ hơn.
Phần lớn các máy bay tư nhân đều “đóng” tại Mỹ. Tại Mỹ tập trung khoảng 4% dân số thế giới nhưng khoảng 68,7% các máy bay tư nhân đều được đăng ký tại đây. Và hầu hết lưu lượng hàng không tư nhân được phân tích trong nghiên cứu đều diễn ra trong phạm vi quốc gia này.
Gössling cho biết: “Nếu chúng ta không bắt đầu cắt giảm khí thải ở cấp độ cao nhất, nơi mỗi cá nhân thải ra nhiều hơn rất nhiều so với mức trung bình của một người, thì sẽ không có động lực nào để bất kỳ ai cắt giảm khí thải.”
Và những nhóm giàu nhất thế giới “đóng góp” nhiều nhất vào lượng khí thải làm biến đổi khí hậu trầm trọng hơn. Trung bình, 50 tỷ phú giàu nhất thế giới đã thực hiện 184 chuyến bay mỗi năm, thải ra lượng carbon tương đương với lượng carbon mà một người bình thường thải ra trong 300 năm.
“Ý nghĩa quan trọng nhất của nghiên cứu này có lẽ là nó cho chúng ta cơ hội ‘buộc tội’ những người giàu có về thiệt hại mà họ gây ra, bởi chúng ta có thể định giá lượng khí thải” - Gössling nói./.
Trên đây là nội dung bài viết đăng tải trên trang National Geographic ngày 7/11/2024.
Khám phá cơn sốt vung tiền để đi lại bằng máy bay phản lực tư nhân
Dubai đang đứng sau cơn sốt đi lại bằng máy bay phản lực tư nhân với trang thiết bị và dịch vụ xa xỉ. Có những lý do nhất định để điều này xảy ra.
