Hơn 2 tháng kể từ khi chính phủ của Thủ tướng Mario Draghi tuyên bố từ chức, các lực lượng chính trị và cử tri Italy đã sẵn sàng để tham gia cuộc bầu cử quốc hội nhiệm kỳ 2022-2027, diễn ra ngày 25/9.
Trong bối cảnh nước này cùng với Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt nhiều khó khăn và thách thức, cuộc bầu cử quốc hội tại Italy là một sự kiện đặc biệt không chỉ đối với chính trường Italy mà còn là tâm điểm thu hút sự quan tâm, chú ý của EU và hầu hết cộng đồng quốc tế.
Khác với thông lệ hơn 100 năm qua, đây là lần đầu tiên Italy quyết định tổ chức cuộc bầu cử quốc hội vào tháng Chín.
Điều này buộc các lực lượng chính trị Italy phải đẩy mạnh chiến dịch vận động tranh cử từ trước đó, ngay khi người dân còn tận hưởng kỳ nghỉ Hè hằng năm, dù nắng nóng năm nay vô cùng gay gắt.
[Bầu cử Italy: Liên minh cánh hữu nói về thành phần chính phủ tương lai]
Yếu tố khác biệt về thời điểm và thời tiết này cũng được đánh giá có thể tác động nhất định đến tâm lý và chiều hướng lựa chọn của cử tri trước những vấn đề liên quan đời sống thực tiễn, nhất là khi Italy nói riêng và EU nói chung đang đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng.
Về thành phần cử tri, đây cũng là lần đầu tiên những công dân Italy trong độ tuổi từ 18-25 được chính thức tham gia bầu cử các đại diện của mình ở cả thượng viện, ngoài việc được đi bầu hạ viện.
Trong lần bầu cử gần nhất vào năm 2018, luật bầu cử của Italy vẫn còn quy định rằng chỉ những công dân từ 25 trở lên mới có quyền trực tiếp lựa chọn các thượng nghị sỹ.
Với quy định mới được áp dụng trong bầu cử lần này, bộ phận cử tri trẻ sẽ đóng vai trò lớn hơn và do đó, cũng được các lực lượng chính trị ra sức vận động, tranh thủ thông qua những chính sách, cam kết gắn liền với quyền lợi và tương lai của giới trẻ.
Một điều chỉnh rất quan trọng khác, cũng được Italy áp dụng lần đầu tiên, đó là giảm số lượng đại biểu quốc hội. Trong đó, số lượng hạ nghị sỹ và thượng nghị sỹ từ nhiệm kỳ tới sẽ chỉ còn lần lượt là 400 và 200 người, thay vì số lượng tương ứng trước đây là 630 và 315 người.
Cơ hội trúng cử thu hẹp khiến cho mức độ cạnh tranh càng quyết liệt hơn, không chỉ giữa các liên minh và đảng chính trị mà ngay cả trong nội bộ liên minh và từng đảng cụ thể.
Để có sự hiện diện trong quốc hội, mỗi đảng chính trị phải đạt ngưỡng tối thiểu 3% số phiếu ủng hộ.
Trường hợp ứng cử với tư cách thành viên trong liên minh thì phải đáp ứng một điều kiện bổ sung, trong đó liên minh đạt 10% số phiếu theo ngưỡng tối thiểu cần thiết.
Thành phần trong quốc hội sẽ bao gồm 37% số đại biểu (147 thuộc hạ viện, 74 thuộc thượng viện) được lựa chọn theo thể thức đa số tuyệt đối trong khi 61% còn lại (lần lượt là 245 và 122 trong hạ viện và thượng viện) được phân phối theo tỷ lệ giữa các liên minh hoặc đảng độc lập có tỷ lệ ủng hộ đạt ngưỡng quy định. Số lượng 2% còn lại (8 trong hạ viện và 4 trong thượng viện) được dành cho các đại biểu thay mặt khoảng 5 triệu công dân Italy ở nước ngoài.
Đáng chú ý, cuộc bầu cử lần này còn ghi nhận dấu ấn lịch sử của đảng Anh em Italy (FDI) khi vươn lên và liên tục duy trì vị trí dẫn đầu trong tất cả các cuộc thăm dò dư luận trước thềm bầu cử.
FDI từ một đảng đối lập trong quốc hội đã trở thành nhân tố chính dẫn dắt và củng cố sức mạnh cho liên minh trung hữu.
FDI giữ vai trò nòng cốt, phối hợp với hai đồng minh lớn khác là Liên đoàn (Lega) và Tiến lên Italy (Forza Italia), đang giúp liên minh trung hữu giành được khoảng 45% sự ủng hộ của cử tri.
Ngược lại, tỷ lệ ủng hộ dành cho liên minh trung tả dưới sự dẫn dắt của đảng Dân chủ (PD) đang dừng ở mức 30%, trong khi mức ủng hộ cho khối trung dung, gồm đảng Hành động và đảng Italia Viva, là khoảng 6,4%.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Rome, Giáo sư Fabio Massimo Parenti thuộc Viện “Lorenzo de’ Medici,” cũng dẫn ra các dự báo cho thấy liên minh trung hữu, với những cố gắng tập hợp, liên kết lại để tận dụng lợi thế hiện có, nhiều khả năng sẽ giành chiến thắng.
Trong khi đó, phe trung tả đã không thể hình thành một liên minh thống nhất và mạnh mẽ, khi tất cả các lực lượng chính trị Italy đều phải sắp xếp lại đội hình cho cuộc tổng tuyển cử.
Dự kiến trong đêm 25/9, số liệu đầu tiên về cuộc bầu cử sẽ bắt đầu được hé lộ trước khi Bộ Nội vụ Italy đưa ra những công bố chính thức.
Trong quá trình vận động tranh cử, liên minh trung hữu đã thể hiện rất tự tin về một chiến thắng cách biệt trước các lực lượng chính trị khác. Qua đó, liên minh trung hữu có thể độc lập quyết định thành lập chính phủ mới mà không cần sự tham gia của các thành phần ngoài liên minh.
Theo thỏa thuận nội bộ, đảng thành viên đứng đầu trong liên minh về số ghế ở quốc hội có quyền ưu tiên trong việc lựa chọn ứng cử viên thủ tướng.
Như vậy, với lợi thế vượt trội của FDI, lãnh đạo đảng này là bà Giorgia Meloni có khả năng sẽ trở thành nữ chính trị gia đầu tiên vươn lên vị trí điều hành toàn bộ cơ quan hành pháp của Italy trong thời gian tới./.