Ngày 26/3, Cuba tiến hành bầu cử quốc hội trong bối cảnh đầy thách thức về kinh tế, xã hội và chính trị. Đây là cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên kể từ sau khi Cuba cải cách Hiến pháp năm 2019.
Cuộc tổng tuyển cử này là cơ hội để mỗi cử tri khẳng định tư cách của mình là những chủ thể trong nền chính trị của đất nước, trực tiếp chọn ra những người đại diện cho quần chúng nhân dân trong nhiệm kỳ 5 năm tới.
Hơn 8 triệu cử tri Cuba sẽ bầu ra 470 đại biểu (ít hơn 135 người so với kỳ lập pháp trước), những người sẽ đại diện cho tiếng nói của nhân dân trong cơ quan lập pháp tối cao: Quốc hội Chính quyền Nhân dân. Các đại biểu này sẽ gánh trên vai không chỉ trách nhiệm lập pháp mà còn cả trách nhiệm trực tiếp lựa chọn chủ tịch và phó chủ tịch nước, cùng nhiều vị trí quan trọng khác.
470 đại biểu được bầu cũng sẽ là những người ra quyết định tích cực trong việc xác định chiến lược giúp đất nước đối mặt với những hậu quả hàng ngày của chính sách bao vây cấm vận đã kéo dài hơn 6 thập niên.
Lạm phát, những khó khăn trong hệ thống năng lượng điện quốc gia và tình trạng suy thoái kinh tế - những thách thức có thể ảnh hưởng đến việc người dân tham gia bỏ phiếu.
Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel nhấn mạnh việc tổ chức tổng tuyển cử trong hoàn cảnh bất lợi hiện nay không chỉ là một hành động dũng cảm mà còn là minh chứng của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa Cuba: loại bỏ bộ máy quan liêu khỏi các cơ chế và để người dân trực tiếp tham gia cũng như đưa ra quyết định dựa trên những đề xuất của chính họ. Ông khẳng định bầu cử là biểu hiện của giá trị và tính minh bạch của cách mạng.
Ủy ban Bầu cử quốc gia Cuba thông báo, theo Luật bầu cử năm 2019, thông qua việc bỏ phiếu tự do, công bằng và đảm bảo, các cử tri Cuba sẽ bỏ phiếu tại 23.468 điểm bỏ phiếu ở 168 quận, huyện trên cả nước. Bên cạnh 200.000 quan chức bầu cử, lực lượng thanh niên thuộc Liên đoàn sinh viên đại học cũng được huy động hỗ trợ tại các điểm bỏ phiếu.
Theo truyền thống từ năm 1976, đội ngũ thiếu nhi và thiếu niên thuộc Tổ chức thiếu niên tiền phong José Martí (OPJM) sẽ giám sát các phòng phiếu và thùng phiếu. Tiến trình kiểm phiếu cũng sẽ diễn ra minh bạch trước sự chứng kiến và giám sát của quan chức bầu cử.
Trong số các ứng cử viên tranh cử quốc hội lần này, hơn 53% là nữ giới, 45% là người da màu, 20% là thanh niên dưới 35 tuổi và 95% ứng cử viên có trình độ đại học. Độ tuổi trung bình của các ứng cử viên là 46. Dự kiến Quốc hội Cuba khóa X sẽ có 64% là các thành viên mới, là cơ hội để kết hợp giữa kinh nghiệm làm việc của các đại biểu kỳ cựu với quan điểm mới của những người lần đầu làm công tác lập pháp.
[Đại hội lần thứ VIII: Sự tiếp nối lịch sử của cách mạng Cuba]
Đại biểu Quốc hội Cuba là đại biểu kiêm nhiệm. Họ có thể là công nhân, nông dân, trí thức, lãnh đạo công đoàn, người làm chính trị, doanh nhân, thành viên các lực lượng vũ trang... Cơ quan hỗ trợ cho Quốc hội Cuba là các ủy ban, được thành lập nhằm duy trì tính liên tục trong công việc của quốc hội giữa 2 kỳ họp. Các dự thảo luật, các bản báo cáo và các tài liệu khác được soạn thảo trong giai đoạn giữa 2 kỳ họp sẽ được các thành viên của ủy ban thảo luận trước khi thông qua.
Theo Hiến pháp, quyền lãnh đạo và tổ chức các ủy ban thuộc về Chủ tịch Quốc hội. Tùy theo mục tiêu và bản chất của công việc mà các ban công tác có thể là thường trực hoặc lâm thời. Hiện tại, Cuba có các ủy ban thường trực phụ trách các vấn đề Hiến pháp và pháp luật; quan hệ quốc tế; Các cơ quan địa phương; Giám sát các hoạt động sản xuất; Giám sát lĩnh vực dịch vụ; Vấn đề kinh tế; Y tế, thể thao; Giáo dục, văn hoá khoa học và công nghệ; Quốc phòng; Giám sát thanh niên, trẻ em và bình đẳng giới.
Tiếp xúc cử tri là hoạt động được Quốc hội Cuba đặc biệt quan tâm. Được tổ chức ít nhất 2 lần 1 năm, đây là hoạt động đặc trưng của hệ thống dân chủ Cuba, cho phép các cử tri có thể đánh giá thường kỳ công việc của các đại biểu quốc hội do họ bầu ra. Hoạt động tiếp xúc này được thực hiện ngay trước khi tiến hành kỳ họp thường niên.
Cử tri có thể bày tỏ ý kiến, nguyện vọng thắc mắc cũng như phê bình đối với những vấn đề của địa phương, kể cả hoạt động của doanh nghiệp và các cơ quan Nhà nước. Tiến trình tiếp xúc cử tri nằm trong khuôn khổ các hoạt động điển hình của Quốc hội Cuba. Qua hoạt động này, cử tri có quyền bãi nhiệm đại biểu mà mình đã bầu ra nếu những đại biểu này chưa làm tốt nhiệm vụ.
Trước thềm cuộc bầu cử lập pháp cách đây 30 năm, lãnh tụ Cách mạng Cuba Fidel Castro đã nói: “Những giá trị mà chúng ta bảo vệ là rất thiêng liêng, rất cao đẹp, rất mạnh mẽ, đó là những giá trị của Tổ quốc, đó là những giá trị của cách mạng, đó là những giá trị của chủ nghĩa xã hội, là những giá trị của công lý, những giá trị của bình đẳng, những giá trị của nhân phẩm và danh dự của con người. Những giá trị đó mang sức nặng to lớn”. Những lời này đến nay vẫn vẹn nguyên ý nghĩa.
Lá phiếu của người dân Cuba sẽ quyết định thành phần cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước nhiệm kỳ mới, cũng là quyết định đường hướng sách lược phát triển của đất nước trong những năm tới để bảo vệ những giá trị thiêng liêng của cách mạng.
Kiên định con đường cách mạng do Đảng Cộng sản lãnh đạo, phát huy những thành tựu mọi mặt đạt được thời gian qua, người dân Cuba tin tưởng sự lựa chọn của mình sẽ tạo động lực cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước./.