AP đưa tin, sau khi không thể chiến thắng Thủ tướng Benjamin Netanyahu trong cuộc bầu cử hồi tháng Tư vừa qua, những thành phần đối lập truyền thống của lãnh đạo Israel hiện đang có một cơ hội hiếm hoi để “lội ngược dòng ngoạn mục” trong cuộc bầu cử sớm vào tháng Chín tới.
Chiến thắng rõ ràng của ông Netanyahu, 69 tuổi, trước phe đối lập lâu đời của ông dường như đã đảm bảo cho vị thế bất khả chiến bại của ông trong con mắt của nhiều người Israel.
Tuy nhiên, nhiều âm mưu chính trị trong bộ máy nghị viện cồng kềnh của Israel đã tạo ra một sự lặp lại bầu cử chưa từng có và một cơ hội mới cho những đối thủ của ông Netanyahu để lật đổ ông sau một thập kỷ ông cầm quyền.
Thủ tướng Netanyahu, người đã được tán dương quá nhiều trong suốt những năm qua, vẫn còn nhiều lợi thế. Tháng Tư vừa qua, ông đã mất hàng chục nghìn lá phiếu ủng hộ do những cử tri này bỏ phiếu cho các đảng liên minh nhỏ hơn, đã không dành đủ số phiếu để vào quốc hội. Điều này ít có khả năng sẽ xảy ra một lần nữa, bởi những nỗ lực đang được thực hiện nhằm thống nhất các bè phái chính trị với nhau.
Ông Netanyahu còn có một sự củng cố nữa khi sáp nhập đảng Kulanu chuyên về kinh tế của Bộ trưởng Tài chính Moshe Kahlon vào đảng Likud cầm quyền của ông.
Với những căng thẳng với Syria ở mặt trận phía Bắc, một cuộc xung đột tiềm tàng cũng có thể sẽ tước đi hình ảnh "Ngài An ninh" của ông trong mắt các cử tri.
Và dĩ nhiên, người bạn thân của ông là Tổng thống Mỹ Donald Trump, người luôn công khai quý mến ông, sẽ luôn sẵn sàng giang tay giúp đỡ.
Ông Trump phát biểu tại Washington hôm 2/6 vừa qua: “Bibi (tên gọi thân mật của ông Netanyahu) đã đắc cử. Thế mà bây giờ họ lại chuẩn bị tiến hành một cuộc bầu cử nữa vào tháng Chín ư? Thật là kỳ cục. Israel đang rối tung lên với các cuộc bầu cử của họ rồi.”
Những kẻ thù
Sau 13 năm cầm quyền tuyệt đối, Thủ tướng Netanyahu cũng đã “tích lũy” được kha khá những thành phần chống đối ông, thậm chí là ở trong chính phe ủng hộ hệ tư tưởng của ông.
Thất bại thảm hại của ông khi không bảo vệ được thế đa số trong quốc hội là kết quả của việc một đồng minh truyền thống là ông Avigdor Lieberman đã từ chối để đảng Yisrael Beiteinu của ông gia nhập liên minh.
[Bầu cử Israel: PLO quan ngại về việc các đảng cánh tả thất thế]
Lý do bề ngoài có vẻ liên quan đến việc ông Lieberman kiên quyết thông qua một đạo luật mới bắt buộc những thanh niên Do Thái chính thống phải tham gia nghĩa vụ quân sự, giống như những thanh niên Do Thái khác.
Tuy nhiên, thực tế là đã có một sự “khó chịu” giữa hai người. Ngay từ đầu cuộc khủng hoảng, ông Netanyahu đã chỉ trích gay gắt ông Lieberman, cáo buộc ông phản bội các cử tri của mình, từ bỏ hệ tư tưởng cánh hữu của ông và ích kỷ khi thực hiện một hành động thù địch chống lại Thủ tướng Netanyahu.
Đáp lại, ông Lieberman cũng lên án “chủ nghĩa cá nhân” của Thủ tướng Netanyahu và đặt nghi vấn về vấn đề sức khỏe tâm thần của gia đình ông. Các cuộc thăm dò hiện vẫn cho thấy ông Netanyahu phải trông cậy ông Lieberman để có được thế đa số trong quốc hội, song rất khó để có thể chứng kiến hai nhân vật này hợp tác với nhau một lần nữa.
Tình hình càng trở nên căng thẳng khi ông Netanyahu hôm 2/6 vừa qua đã đột ngột sa thải hai bộ trưởng diều hâu trong nội các là ông Naftali Bennett và bà Ayelet Shaked.
Hai nhân vật này đều đã thất bại trong cuộc bầu cứ hồi tháng Tư vừa qua, hiện lên kế hoạch chạy đua lần nữa và lâu nay vẫn rất oán giận Thủ tướng Netanyahu và vợ ông.
Thủ tướng có vẻ vẫn chiếm được sự ủng hộ mạnh mẽ trong đảng Likud của ông, song sự ủng hộ này có thể giảm sút khi ông bắt đầu bị chỉ trích vì tình hình bế tắc hiện nay. Ứng cử viên tiềm năng nhất có thể thách thức ông trong đảng là cựu Bộ trưởng Gideon Saar.
Những người Arab
Bị kích động bởi việc thông qua đạo luật gây tranh cãi, theo đó xác nhận Israel là nhà nước của người Do Thái, và những chiến thuật tranh cử mang tính phân biệt chủng tộc của Netanyahu, nhiều thành phần dân tộc thiểu số Arab ở Israel đã đứng ngoài cuộc bầu cử hồi tháng Tư vừa qua.
Tỷ lệ cử tri thấp cũng như những chia rẽ giữa các đảng Arập nhỏ đã góp phần tạo nên sự thể hiện nghèo nàn trong cuộc bầu cử.
Người Arab chiếm khoảng 20% trong số 9 triệu dân Israel, song trước đây tỷ lệ cử tri người Arab đi bầu luôn thấp hơn người Do Thái.
Với một cơ hội hiếm hoi để sửa chữa những lỗi lầm của mình, các lãnh đạo Arập hiện đang thảo luận về việc thống nhất các đảng của họ và hối thúc các cử tri đi bầu đông hơn.
Phe cánh hữu của ông Netanyahu luôn coi người Arab thiểu số là không trung thành và thủ tướng từng lợi dụng những nỗi sợ hãi đó.
Hồi năm 2015, ông từng công khai nỗ lực huy động người ủng hộ bằng cách cảnh báo rằng các cử tri Arab đang kéo “cả bầy đàn” đến các hòm phiếu. Và cán cân quốc hội sẽ thay đổi đáng kể nếu lần này họ thực sự làm như vậy.
Bản án tham nhũng
Những tai ương về pháp lý của ông Netanyahu đã được biết đến từ trước cuộc bầu cử tháng Tư vừa qua và có vẻ chúng không mấy ảnh hưởng tới sự tín nhiệm của ông, song hiện ông dễ bị tổn thương hơn nhiều.
Tổng chưởng lý Israel đã đề nghị cáo buộc ông với ba tội danh tham nhũng và đang chuẩn bị cho một phiên xét xử dự kiến vào đầu tháng 10 tới.
Trước cuộc bầu cử tháng Tư vừa qua, Thủ tướng Netanyaho cam kết sẽ không tìm kiếm một sự miễn truy tố. Tuy nhiên khi ông giành thắng lợi, các đồng minh của ông đã nhanh chóng thảo ra một dự luật gây tranh cãi đảm bảo quyền miễn trừ cho ông và tìm cách thúc đẩy một đạo luật hạn chế quyền lực của Tòa án Tối cao Israel.
Hiện nay khi những việc ông làm để đầu tư vào sự sống còn của bản thân bị lộ, một số người ủng hộ ôn hòa của ông có lẽ cảm thấy sợ hãi. Ngay cả khi Netanyahu giành thắng lợi bầu cử, thì ông vẫn không thể thành lập một chính phủ và đảm bảo một sự ủng hộ chính trị cần thiết để được quyền miễn trừ trước khi bản cáo trạng được đưa ra.
Người thay thế
Chỉ ba tháng sau khi bước vào chính trường, lãnh đạo quân sự về hưu Benny Gantz đã nổi lên dẫn dắt đảng Xanh và Trắng theo đường lối trung dung giành được 35 ghế trong quốc hội - bằng đảng Likud.
Thủ tướng Netanyahu đã chấp nhận thành lập liên minh vì ông cần thêm người ủng hộ trong quốc hội. Tuy nhiên với chỉ vài tháng kinh nghiệm chính trị, ông Grant đã thể hiện là một đối thủ đáng gờm với sự nghiệp của ông Netanyahu. Vị cựu tướng lĩnh cao ráo, có dáng dấp của một thủ tướng Israel và nổi bật hẳn lên so với danh sách đa dạng các ứng viên.
Ở cánh tả, các đảng nhỏ như Lao động và Meretz đang kết hợp với nhau và có thể mang lại cho ông Gantz một lực đẩy trong quốc hội, trong khi những người đã chán ngán với Thủ tướng Netanayhu cũng có thể bị cuốn hút bởi sức lan tỏa quân sự của ông Gantz.
Yair Lapid, Phó chủ tịch đảng Xanh và Trắng, nói: “Chúng tôi đang có một cơ hội thứ hai, một cơ hội không xuất hiện nhiều trong cuộc đời. Một cơ hội thứ hai để thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc do ông Benny Gantz dẫn dắt.
Chúng tôi phải giành chiến thắng trong cuộc bầu cử này. Nếu chúng tôi không làm được, chúng ta sẽ không có một nền dân chủ. Số phận của con em chúng ta phụ thuộc vào điều đó”./.