Trụ sở Quốc hội Mỹ. (Nguồn: appropriations.house.gov) Tờ Politico ngày 22/10 đăng bài phân tích của phóng viên James Arkin, trong đó nhấn mạnh rằng hy vọng giành đa số tại Thượng viện của đảng Dân chủ Mỹ ngày càng bị thu hẹp trong những tuần cuối cùng trước thềm cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra vào đầu tháng 11 tới.
Khác xa với bối cảnh 1 tháng trước, khi đảng Dân chủ có lợi thế lớn ở nhiều bang tranh chấp, đến nay họ phải đảm bảo giành chiến thắng ở hơn 10 bang với sự cạnh tranh gay gắt để có cơ hội nắm quyền kiểm soát thượng viện.
Do đảng Cộng hòa vẫn duy trì lợi thế ở các bang Missouri, Florida, Indiana, Montana, West Virginia nên nhiệm vụ đặt ra cho các ứng cử viên Dân chủ là phải thực hiện "cú lội ngược dòng" ở các bang có truyền thống bảo thủ này.
Tình thế cũng không mấy khả quan khi Thượng nghị sỹ đương nhiệm Heidi Heikamp của đảng Dân chủ nhiều khả năng sẽ thất bại trước ứng cử viên Cộng hòa tại bang North Dakota do tác động của việc bỏ phiếu.
Thẩm phán Tòa án tối cao Brett Kavanaugh, trong khi đảng Dân chủ vẫn chưa thể gia tăng lợi thế ở những bang “phải thắng” đang nằm dưới sự kiểm soát của đảng Cộng hòa như Arizona, Nevada và Tennessee. Ông Guy Cecil, Chủ tịch Quỹ “Priorities USA” - tổ chức vận động tranh cử lớn của đảng Dân chủ, phát biểu: “Tôi không thể không hy vọng về kỳ bầu cử năm nay nhưng tôi nghĩ đó là cuộc đua khó khăn cho đảng Dân chủ.”
Với triển vọng không chắc chắn trên, các nhà chiến lược của đảng Dân chủ bắt đầu thay đổi chiến lược, coi cuộc đua vào thượng viện chỉ là một “cuộc chơi bên lề.”
Tuy nhiên, họ vẫn tập trung đánh giá về số ghế mà đảng Cộng hòa có thể nắm cũng như khả năng số ghế mà đảng Dân chủ có thể giành chiến thắng ở các “bang Đỏ” (bang có truyền thống ủng hộ đảng Cộng hòa) trong 2 tuần sắp tới để quyết định về tương quan lực lượng: đảng Cộng hòa sẽ kiểm soát vững chắc thượng viện trong nhiều năm tới hoặc là đảng Dân chủ có thể giành thế đa số ở quốc hội vào năm 2020 - thời điểm có nhiều “bang Xanh” (bang có truyền thống ủng hộ đảng Dân chủ) hơn tổ chức bầu cử.
Ông Rodell Mollineau, cựu chiến lược gia của đảng Dân chủ, cho rằng: “Nếu đảng Dân chủ không thể chiến thắng trong năm nay, họ nên tập trung cho vòng quay bầu cử 4 năm mà không phải là chu kỳ 2 năm, qua đó đảm bảo khả năng chắc chắn hơn để giành thế đa số. Đảng Cộng hòa cũng có nhiều vị trí phải tranh cử hơn vào năm 2020.”
Indiana trở thành “chiến trường trọng điểm” có tác động đến tương lai kiểm soát lâu dài thượng viện của hai phe Dân chủ và Cộng hòa. Đảng Cộng hòa đánh giá họ có cơ hội giành thắng lợi lớn ở bang này.
Tuy nhiên, Thượng nghị sỹ đương nhiệm Joe Donnelly - người có quan điểm ôn hòa của đảng Dân chủ, có nguồn tài chính tranh cử mạnh cũng như sẵn sàng hợp tác với Tổng thống Donald Trump - cho thấy khả năng cao ông có thể tái thắng cử, góp phần tạo ra lợi thế cho đảng Dân chủ trong cuộc đua năm nay.
[Cử tri Mỹ muốn đảng Dân chủ giành quyền kiểm soát Quốc hội]
Trong kỳ họp đảng Cộng hòa vào tuần trước, bà Ronna Romney McDaniel, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử quốc gia đảng này, đã nói với các thành viên đảng Cộng hòa tại bang Indiana rằng họ có thể “tạo ra sự khác biệt khi mở rộng thế đa số của họ.”
Tuy nhiên, vài phút sau đó, Phó Tổng thống Mike Pence lại đưa ra lời cảnh báo rằng đảng Dân chủ vẫn có khả năng giành đa số ở Thượng viện, song Chuck Schumer (lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện) không thể lãnh đạo một thượng viện mà không có sự tham gia của Joe Donnelly.
Thượng nghị sỹ Donnelly vẫn thận trọng duy trì mối liên kết giữa các khối cử tri nền tảng của mình trong khi đảm bảo rằng ông sẽ không làm mất đi sự ủng hộ của một số cử tri Cộng hòa.
Đầu tháng 10 này, Donnelly đã tổ chức buổi vận động cùng với cựu Phó tổng thống Joe Biden, trong đó khẳng định lập trường bảo vệ các chính sách về y tế, bảo vệ Luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA) được ban hành dưới thời chính quyền Barack Obama.
Tuần trước, Donnelly cũng cho phổ biến hàng loạt biển quảng cáo thể hiện sự ủng hộ đối với quan điểm xây dựng "bức tường biên giới" của Trump và chỉ trích những nhà chính trị có quan điểm “cánh hữu cấp tiến” hoặc “cánh hữu tự do” chống Trump.
Tuy nhiên, Mike Pence tiếp tục kêu gọi các khối cử tri không bỏ phiếu cho Donnelly với lý do ông này không quan tâm đến vấn đề giảm thuế, y tế hay bổ nhiệm Brett Kavanaugh.
Cựu Chủ tịch đảng Dân chủ (bang Indiana) Kip Tew cho rằng, quan điểm cân bằng của Donnelly có thể giành được sự ủng hộ của một bộ phận cử tri có quan điểm ủng hộ Trump.
Tiến trình phê chuẩn chức danh Thẩm phán tòa án tối cao cho Brett Kavanaugh đã có tác động lớn đến xu hướng ủng hộ của cử tri đối với các ứng cử viên của cả hai đảng Cộng hòa và Dân Chủ.
Kết quả thăm dò ở bang Indiana cũng như ở các bang tranh chấp khác trong cuộc đua vào Thượng viện cho thấy tình cảm của các cử tri Cộng hòa có xu hướng tăng nhanh trong những tuần gần đây và điều này giúp đẩy tỷ lệ ủng hộ Trump lên cao.
Tuy nhiên, các ứng cử viên Cộng hòa vẫn chưa hài lòng về tác động trên, họ cho rằng nguy cơ vẫn hiện hữu với đảng Cộng hòa do sự ủng hộ chỉ ở tỷ lệ sít sao tại các bang Trump thắng cử với khoảng cách 2 con số trong kỳ bầu cử năm 2016.
Mike Braun, ứng cử viên đảng Cộng hòa đang thách thức vị trí của Thượng nghị sỹ Donnelly, nói: “Tại sao chỉ có tỷ lệ sít sao khi Trump thắng cách biệt tới 19 điểm. Nhiều ứng cử viên Cộng hòa vẫn chật vật với khoảng cách dẫn trước 3-1, 4-1 hoặc 5-1 ở những bang hoàn toàn thuộc lợi thế của họ."
Tuy nhiên, các chuyên gia và các hãng thăm dò vẫn đánh giá về khả năng giành chiến thắng tại Thượng viện của đảng Cộng hòa, trong khi đảng Dân chủ có vẻ chắc chắn nắm quyền kiểm soát hạ viện sau ngày 6/11 tới./.
