Theo báo chí địa phương ngày 17/9, việc Liên minh châu Âu (EU) mới đây cam kết hỗ trợ tài chính cho Italy (thông qua Quỹ Phục hồi của EU) có thể giúp Thủ tướng Giuseppe Conte vượt qua được những thách thức trong cuộc bầu cử địa phương sắp tới ở nước này.
Dự kiến, cử tri tại bảy vùng trên tổng số 20 vùng của Italy, trong đó có một số vùng do các đảng thuộc liên minh cầm quyền kiểm soát, sẽ đi bỏ phiếu trong ngày 20 và 21/9. Nhiều cuộc bỏ phiếu bầu thị trưởng và một cuộc trưng cầu dân ý về việc giảm bớt số hạ nghị sỹ trong Hạ viện Italy cũng sẽ được tổ chức đồng thời trong hai ngày này.
Ba vùng Tuscany, Marche và Puglia có thể được coi là những nơi quan trọng và sẽ được công luận theo dõi chặt chẽ. Đây là những vùng hiện đang do phe trung tả nắm quyền kiểm soát. Nếu phe đối lập do đảng cực hữu Liên đoàn của ông Matteo Salvini đứng đầu có thể giành thắng lợi tại bất kỳ vùng nào trong số ba vùng trên, điều đó có thể gây quan ngại cho Thủ tướng Conte.
Tuy nhiên, thắng lợi của phe đối lập không thể khiến các đồng minh của ông Conte rút khỏi liên minh cầm quyền hiện nay, ngay tại thời điểm mà liên minh này vừa có được “cú hích” chính trị từ phía EU.
Giáo sư Khoa học chính trị Roberto D’Alimonte thuộc Đại học Luiss ở Rome nói: "Chính phủ Conte sẽ tiếp tục nắm quyền bất chấp kết quả bầu cử. Nếu các đảng trong liên minh cầm quyền thúc đẩy một cuộc tổng tuyển cử trước thời hạn sau bầu cử địa phương lần này, họ sẽ tự mình đánh mất quyền lực cũng như đánh mất quyền kiểm soát khoản hỗ trợ tài chính được rót từ Quỹ Phục hồi của EU."
Một số nhân vật trung thành với ông Conte hiện khá lo ngại về việc liệu chính quyền hiện nay có tận dụng được lợi thế nhờ khoản hỗ trợ tài chính từ EU hay không. Nếu chính phủ đương nhiệm bị đánh giá là lãng phí ngân sách hoặc theo đuổi các chính sách dựa trên “cái tôi” của đảng cầm quyền hoặc của người đứng đầu đảng đó, cử tri Italy có thể sẽ quay lưng lại với các đảng cầm quyền trong những năm tới.
[Thủ tướng Giuseppe Conte giành được sự ủng hộ cao của cử tri Italy]
Chính phủ Conte, hiện đang phải vật lộn nhằm cứu vãn nền kinh tế, vốn bị tác động nặng nề bởi dịch viêm đường hô hấp cấp do virus corona chủng mới gây ra (COVID-19), đang phác thảo các dự án cho khoản hỗ trợ tài chính trọn gói trị giá 209 tỷ euro (gồm cả cho vay và viện trợ không hoàn lại) từ EU.
Khoản hỗ trợ này lâu nay là chủ đề gây tranh cãi do các đảng trong liên minh cầm quyền đứng đầu là đảng dân túy Phong trào 5 Sao (M5S) và đảng Dân chủ (PD) trung tả đang vận động hành lang cho những dự án “con cưng” của họ.
Chiếc ghế của Thủ tướng Conte hiện có vẻ vẫn an toàn. Nhưng nếu liên minh cầm quyền giành kết quả yếu kém trong cuộc bầu cử địa phương lần này, chính phủ có thể phải tiến hành cải tổ ở phạm vi hạn chế, cho dù Thủ tướng Conte không hề muốn như vậy.
Một số nghị sỹ thuộc đảng PD đang phàn nàn rằng đảng của họ quá phụ thuộc vào đảng M5S, lực lượng chủ chốt trong liên minh cầm quyền.
Lãnh đạo đảng PD Nicola Zingaretti hôm 13/9 đã kêu gọi các đồng minh cũng như Thủ tướng Conte cần phải có “sự thay đổi về tốc độ," bởi vì Italy cần có một ban lãnh đạo kiên quyết hơn.
“Đã quá đủ khi phải chứng kiến nhiều sự trì hoãn, sự chờ đợi hoặc tình trạng không chắc chắn," ông Zingaretti nói. Không giống với Thủ tướng Conte, ông Zingaretti có thể có lý do để nôn nóng: Chiếc ghế lãnh đạo đảng PD của ông được cho là sẽ bị lung lay nếu PD thất bại thảm hại trong cuộc bầu cử địa phương sắp tới.
Các thành viên trong liên minh cầm quyền có lẽ đã nắm rõ thông điệp nói trên. Mặc dù trong nhiều trường hợp, hai đảng chủ chốt trong liên minh cầm quyền là M5S và PD ủng hộ các ứng cử viên khác nhau trong cuộc bỏ phiếu bầu chức chủ tịch vùng, nhưng các đảng trong liên minh hiện đã ngừng chỉ trích lẫn nhau hoặc ngừng chỉ trích Thủ tướng Conte. Họ cũng ý thức rất rõ trước thực trạng nhiều cuộc thăm dò cho thấy phe cánh hữu của ông Salvini sẽ giành thắng lợi nếu một cuộc tổng tuyển cử trước thời hạn được tổ chức.
Theo kết quả thăm dò mới nhất, chỉ riêng đảng Liên đoàn của ông Salvini hiện cũng đã có được sự ủng hộ của 25% số cử tri Italy. Đảng Liên đoàn vẫn đang là chính đảng được ủng hộ nhiều nhất ở Italy cho dù tỷ lệ ủng hộ đảng này có sụt giảm nhiều so với trước đây.
Liên quan đến cuộc trưng cầu dân ý về cắt giảm số ghế trong Hạ viện, nếu kết quả bỏ phiếu là tích cực, liên minh cầm quyền sẽ ít có khả năng bị tan rã do tiến trình thương lượng nhằm thiết lập các đơn vị bầu cử mới cũng như tiến hành cải cách bầu cử sẽ khiến một cuộc tổng tuyển cử sớm là điều không thể. Nếu kết quả trưng cầu dân ý là tiêu cực, điều này có thể sẽ gây bất ổn định nghiêm trọng cho Chính phủ Conte./.