Mặc cho các nỗ lực chuẩn bị của ban tổ chức, tại một số lễ hội, tình trạng bát nháo các dịch vụ, thu phí dịch vụ cao quá mức quy định vẫn tiếp tục diễn ra.
Tại Lễ hội chùa Bà ở tỉnh Bình Dương, các hoạt động bán vé số dạo, người bán nhan đèn, hoa quả… chèo kéo du khách cũng diễn ra khá lộn xộn, tạo nên cảnh mất đẹp của lễ hội chùa Bà năm nay.
Qua ghi nhận sáng 3/2, bên ngoài khu vực giữ xe ở lễ hội chùa Bà, đoạn ngã tư đường Cách Mạng Tháng 8 và Tú Xương, xuất hiện một tốp thanh niên cạnh tranh nhau bằng cách đứng trực ngay giữa đường để chèo kéo khách.
Một khách hành hương vừa dắt xe từ điểm giữ xe khu vực chùa Bà vừa lẩm bẩm, gửi một chút lấy mất 15.000 đồng/xe. Nhiều điểm trông xe khác còn "chém" đến 20.000 đồng/lượt đối với xe máy. Một thanh niên trông xe phân trần với người gửi xe, vì phải dắt xe từ ngoài đường vào nhà xa mấy chục mét nên thu thêm 5.000 đồng/chiếc.
Tại ngã 6 của Trung tâm thị xã Thủ Dầu Một, lòng lề đường cũng bị biến thành bãi giữ xe ôtô. Một tài xế đến từ Thành phố Hồ Chí Minh phản ánh, đậu xe trên đường cũng bị thu tiền 50.000 đồng/xe, trong đó loại xe 4 chỗ có giá từ 30.000 đến 40.000/xe tùy vào vị trí đỗ.
Cảnh lộn xộn chèo kéo tranh giành khách hành hương của các điểm trông xe và các dịch vụ hương đèn bám víu đã tạo nên mặt trái không mấy đẹp của lễ hội chùa Bà.
Còn tại đền Bảo Lộc (Nam Định), thay vì phải dài cổ đợi đến thời điểm khai ấn, chỉ cần bỏ ra 100.000 đồng, khách có thể tự tay đóng cho mình một lá "ấn thánh."
Cảnh "tiền trao, ấn đóng" này đang diễn ra công khai ngay tại đền Bảo Lộc (xã Mỹ Phúc, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định), di tích lịch sử văn hóa được Bộ Văn hóa xếp hạng và dựng biển "Cấm xâm phạm" từ năm 1988.
Đập vào mắt du khách thập phương là hàng chục hàng quán viết sớ, bán ấn trạch, bùa hộ mệnh, hàng mã, cờ, đổi tiền lẻ, thậm chí cả quán bar-càphê... nằm khắp dọc đường từ cổng vào tới tận cửa đền.
Hễ thấy khách đến, mấy người bán hàng ngay lập tức xông ra chào mời đon đả, mời chào. Thôi thì đủ loại bùa, ấn, trạch. Loại hình chữ nhật, hình vuông, to có, nhỏ có, bằng giấy có, bằng vải có. Loại để bày trong nhà, có cái dùng để treo trong ôtô để di chuyển cho an toàn. Thậm chí có loại hình vuông, bé xíu kích cỡ khoảng 4x4 cm mà theo người bán hàng là dùng để cho vào ví. Lại còn có loại bằng giấy hình vuông được ép plastic dùng cho người đi xe máy. Giá cả cũng khá hợp túi tiền. Loại lớn cũng chỉ 30.000-35.000 đồng; loại nhỏ chỉ 5.000-7.000 đồng.
Khách cũng có thể kiếm được ở đây những lá "ấn vua" (của đền Trần phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định phát hành từ những năm trước) hay chọn "ấn thánh" (của đền Bảo Lộc phát hành) với giá chỉ 30.000 đồng/chiếc.
Ngoài ra, những người bán hàng còn nhanh nhảu tiếp thị những lá "cờ Trần Quốc Toản" mà theo quảng cáo có thể mang lại cho người sở hữu những điều may mắn, tốt đẹp. Khách có thể lựa chọn 2 loại cờ khác nhau. Một loại cờ đuôi nheo, một loại cờ hình vuông. Một mặt của cờ đề chữ "Trần," một mặt có dòng chữ "Phá cường địch, báo hoàng ân" bằng chữ Hán.
Càng đi sâu vào trong đền, du khách càng choáng ngợp trước các loại ấn, trạch được bày bán ở các hàng quán. Cùng với đó, dịch vụ bán hàng mã, viết sớ, đổi tiền lẻ… cũng hoạt động rất sôi nổi. Ấn, trạch ở đây có giá 20.000 đồng, rẻ hơn hàng quán bên ngoài khuôn viên đền 10.000 đồng. Ngay dưới mái hiên đền cũng có nhiều bàn dùng để viết sớ và bày bán các loại ấn, trạch. Thậm chí ở trong đền chính, tại bàn của thủ nhang cũng đề biển quảng cao "nơi cấp quốc ấn, sắc lệnh, trấn, trạch."
Hấp dẫn hơn, ở đền Bảo Lộc còn có màn… tự đóng "quốc ấn." Khác với mường tượng của phóng viên trước khi đến đây, "dịch vụ" này được tổ chức cả ngày lẫn đêm ngay tại nơi tôn nghiêm nhất của ngôi đền thờ vị anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Nơi đóng ấn là gian mật thất có treo biển đề "Cung cấm" rộng chừng 10m2 nằm sâu trong đền. Để vào đây, khách phải cúi người lom khom lách mình chui qua một cánh cửa nhỏ bằng gỗ nằm phía tay phải, cao khoảng 70cm và rộng chừng 50cm. Bên trong bài trí tượng thờ Trần Hưng Đạo và hai người thầy của người. Phần bệ thờ Đức Thánh chiếm khoảng 1/3 diện tích, chia gian nhà thành hai nửa riêng biệt.
Địa điểm đóng ấn nằm sâu trong góc cung cấm và được trấn giữ bởi 3 thanh niên trẻ măng hoạt động luôn tay. Một người đứng bên cạnh cảnh giới. Một người có nhiệm vụ thu tiền bỏ vào két. Người còn lại thoăn thoắt chấm mực đỏ rồi vứt phịch xuống chồng vải màu vàng xếp sẵn trên chiếc ghế thấp. Hễ có người chìa tiền ra, anh chàng "thủ ấn" này lại giục đóng ấn cho nhanh để nhường chỗ cho hàng chục người đang chen lấn, xô đẩy phía sau. Giá của một chiếc ấn tự đóng là 50.000 đồng/chiếc, đắt hơn bên ngoài 20.000 đồng/chiếc.
Nếu lấy cả trấn trạch, khách phải trả thêm 50.000 đồng nữa. Miễn mặc cả vì giá đã được ấn định (!). Khách chỉ đủ thời gian dí chiếc "Quốc ấn" bằng đồng chẳng biết thật hay giả xuống chồng vải, giật vội lá "ấn thánh" của mình rồi hớn hở tháo lui bằng cách chui dưới bệ thờ Đức Thánh Trần để lọt sang phía bên trái "Cung cấm."
Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo xã Mỹ Phúc không hề dấu diếm những bất cập trong việc quản lý đền Mỹ Lộc. Tuy nằm trên địa bàn nhưng việc quản lý di tích cấp quốc gia này hiện lại hoàn toàn nằm trong tay ông ba thủ từ người địa phương. Xã chỉ được các cụ "nhường quyền" thu tiền công đức đúng 11 ngày mỗi năm vào dịp lễ hội tháng 8; thôn Bảo Lộc được quyền thu tiền 19 ngày mỗi năm. Trong 11 tháng còn lại, việc quản lý và thu tiền đều do ba ông thủ từ do nhân dân địa phương bầu ra theo chế độ luân phiên hàng năm. Do vậy, gần như tất cả nguồn thu từ tiền công đức của du khách đều rơi vào túi riêng của ba ông thủ từ này cũng như con cháu của họ.
Xã Mỹ Phúc và huyện Mỹ Lộc đã nhiều lần cố gắng lập lại trật tự, kỷ cương trong việc quản lý khu di tích này bằng cách thành lập Ban quản lý di tích nhưng đều bất thành do vấp phải sự chống đối dữ dội của người dân thôn Bảo Lộc./.
Tại Lễ hội chùa Bà ở tỉnh Bình Dương, các hoạt động bán vé số dạo, người bán nhan đèn, hoa quả… chèo kéo du khách cũng diễn ra khá lộn xộn, tạo nên cảnh mất đẹp của lễ hội chùa Bà năm nay.
Qua ghi nhận sáng 3/2, bên ngoài khu vực giữ xe ở lễ hội chùa Bà, đoạn ngã tư đường Cách Mạng Tháng 8 và Tú Xương, xuất hiện một tốp thanh niên cạnh tranh nhau bằng cách đứng trực ngay giữa đường để chèo kéo khách.
Một khách hành hương vừa dắt xe từ điểm giữ xe khu vực chùa Bà vừa lẩm bẩm, gửi một chút lấy mất 15.000 đồng/xe. Nhiều điểm trông xe khác còn "chém" đến 20.000 đồng/lượt đối với xe máy. Một thanh niên trông xe phân trần với người gửi xe, vì phải dắt xe từ ngoài đường vào nhà xa mấy chục mét nên thu thêm 5.000 đồng/chiếc.
Tại ngã 6 của Trung tâm thị xã Thủ Dầu Một, lòng lề đường cũng bị biến thành bãi giữ xe ôtô. Một tài xế đến từ Thành phố Hồ Chí Minh phản ánh, đậu xe trên đường cũng bị thu tiền 50.000 đồng/xe, trong đó loại xe 4 chỗ có giá từ 30.000 đến 40.000/xe tùy vào vị trí đỗ.
Cảnh lộn xộn chèo kéo tranh giành khách hành hương của các điểm trông xe và các dịch vụ hương đèn bám víu đã tạo nên mặt trái không mấy đẹp của lễ hội chùa Bà.
Còn tại đền Bảo Lộc (Nam Định), thay vì phải dài cổ đợi đến thời điểm khai ấn, chỉ cần bỏ ra 100.000 đồng, khách có thể tự tay đóng cho mình một lá "ấn thánh."
Cảnh "tiền trao, ấn đóng" này đang diễn ra công khai ngay tại đền Bảo Lộc (xã Mỹ Phúc, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định), di tích lịch sử văn hóa được Bộ Văn hóa xếp hạng và dựng biển "Cấm xâm phạm" từ năm 1988.
Đập vào mắt du khách thập phương là hàng chục hàng quán viết sớ, bán ấn trạch, bùa hộ mệnh, hàng mã, cờ, đổi tiền lẻ, thậm chí cả quán bar-càphê... nằm khắp dọc đường từ cổng vào tới tận cửa đền.
Hễ thấy khách đến, mấy người bán hàng ngay lập tức xông ra chào mời đon đả, mời chào. Thôi thì đủ loại bùa, ấn, trạch. Loại hình chữ nhật, hình vuông, to có, nhỏ có, bằng giấy có, bằng vải có. Loại để bày trong nhà, có cái dùng để treo trong ôtô để di chuyển cho an toàn. Thậm chí có loại hình vuông, bé xíu kích cỡ khoảng 4x4 cm mà theo người bán hàng là dùng để cho vào ví. Lại còn có loại bằng giấy hình vuông được ép plastic dùng cho người đi xe máy. Giá cả cũng khá hợp túi tiền. Loại lớn cũng chỉ 30.000-35.000 đồng; loại nhỏ chỉ 5.000-7.000 đồng.
Khách cũng có thể kiếm được ở đây những lá "ấn vua" (của đền Trần phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định phát hành từ những năm trước) hay chọn "ấn thánh" (của đền Bảo Lộc phát hành) với giá chỉ 30.000 đồng/chiếc.
Ngoài ra, những người bán hàng còn nhanh nhảu tiếp thị những lá "cờ Trần Quốc Toản" mà theo quảng cáo có thể mang lại cho người sở hữu những điều may mắn, tốt đẹp. Khách có thể lựa chọn 2 loại cờ khác nhau. Một loại cờ đuôi nheo, một loại cờ hình vuông. Một mặt của cờ đề chữ "Trần," một mặt có dòng chữ "Phá cường địch, báo hoàng ân" bằng chữ Hán.
Càng đi sâu vào trong đền, du khách càng choáng ngợp trước các loại ấn, trạch được bày bán ở các hàng quán. Cùng với đó, dịch vụ bán hàng mã, viết sớ, đổi tiền lẻ… cũng hoạt động rất sôi nổi. Ấn, trạch ở đây có giá 20.000 đồng, rẻ hơn hàng quán bên ngoài khuôn viên đền 10.000 đồng. Ngay dưới mái hiên đền cũng có nhiều bàn dùng để viết sớ và bày bán các loại ấn, trạch. Thậm chí ở trong đền chính, tại bàn của thủ nhang cũng đề biển quảng cao "nơi cấp quốc ấn, sắc lệnh, trấn, trạch."
Hấp dẫn hơn, ở đền Bảo Lộc còn có màn… tự đóng "quốc ấn." Khác với mường tượng của phóng viên trước khi đến đây, "dịch vụ" này được tổ chức cả ngày lẫn đêm ngay tại nơi tôn nghiêm nhất của ngôi đền thờ vị anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Nơi đóng ấn là gian mật thất có treo biển đề "Cung cấm" rộng chừng 10m2 nằm sâu trong đền. Để vào đây, khách phải cúi người lom khom lách mình chui qua một cánh cửa nhỏ bằng gỗ nằm phía tay phải, cao khoảng 70cm và rộng chừng 50cm. Bên trong bài trí tượng thờ Trần Hưng Đạo và hai người thầy của người. Phần bệ thờ Đức Thánh chiếm khoảng 1/3 diện tích, chia gian nhà thành hai nửa riêng biệt.
Địa điểm đóng ấn nằm sâu trong góc cung cấm và được trấn giữ bởi 3 thanh niên trẻ măng hoạt động luôn tay. Một người đứng bên cạnh cảnh giới. Một người có nhiệm vụ thu tiền bỏ vào két. Người còn lại thoăn thoắt chấm mực đỏ rồi vứt phịch xuống chồng vải màu vàng xếp sẵn trên chiếc ghế thấp. Hễ có người chìa tiền ra, anh chàng "thủ ấn" này lại giục đóng ấn cho nhanh để nhường chỗ cho hàng chục người đang chen lấn, xô đẩy phía sau. Giá của một chiếc ấn tự đóng là 50.000 đồng/chiếc, đắt hơn bên ngoài 20.000 đồng/chiếc.
Nếu lấy cả trấn trạch, khách phải trả thêm 50.000 đồng nữa. Miễn mặc cả vì giá đã được ấn định (!). Khách chỉ đủ thời gian dí chiếc "Quốc ấn" bằng đồng chẳng biết thật hay giả xuống chồng vải, giật vội lá "ấn thánh" của mình rồi hớn hở tháo lui bằng cách chui dưới bệ thờ Đức Thánh Trần để lọt sang phía bên trái "Cung cấm."
Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo xã Mỹ Phúc không hề dấu diếm những bất cập trong việc quản lý đền Mỹ Lộc. Tuy nằm trên địa bàn nhưng việc quản lý di tích cấp quốc gia này hiện lại hoàn toàn nằm trong tay ông ba thủ từ người địa phương. Xã chỉ được các cụ "nhường quyền" thu tiền công đức đúng 11 ngày mỗi năm vào dịp lễ hội tháng 8; thôn Bảo Lộc được quyền thu tiền 19 ngày mỗi năm. Trong 11 tháng còn lại, việc quản lý và thu tiền đều do ba ông thủ từ do nhân dân địa phương bầu ra theo chế độ luân phiên hàng năm. Do vậy, gần như tất cả nguồn thu từ tiền công đức của du khách đều rơi vào túi riêng của ba ông thủ từ này cũng như con cháu của họ.
Xã Mỹ Phúc và huyện Mỹ Lộc đã nhiều lần cố gắng lập lại trật tự, kỷ cương trong việc quản lý khu di tích này bằng cách thành lập Ban quản lý di tích nhưng đều bất thành do vấp phải sự chống đối dữ dội của người dân thôn Bảo Lộc./.
Dương Chí Tưởng-Hữu Chiến (TTXVN/Vietnam+)
