Nhân viên y tế khám bệnh cho người dân. (Ảnh: Thế Anh/TTXVN)
Bắt đầu từ ngày 1/1/2015, toàn dân bắt buộc phải tham gia bảo hiểm y tế, kèm theo đó quyền lợi bảo hiểm y tế của người dân sẽ được mở rộng như: người nghèo, người dân tộc thiểu số sẽ không phải đồng chi trả 5% khi khám chữa bệnh; người tham gia bảo hiểm y tế 5 năm liên tục cũng được thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh.
Đây là những điểm mới mang tính đột phá trong Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua.
Nhân Ngày bảo hiểm y tế Việt Nam 1/7, phóng viên Vietnam+ đã có cuộc trao đổi với bà Tống Thị Song Hương - Vụ trưởng Vụ bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) về vấn đề này.
- Bà có thể cho biết hiện nay trên toàn quốc có bao nhiêu người đang tham gia bảo hiểm y tế?
Bà Tống Thị Song Hương: Cho đến thời điểm này, chúng ta có khoảng 61 triệu người đang tham gia bảo hiểm y tế, đạt khoảng 69% dân số. Trong số đó có khoảng 14,3 triệu người nghèo và dân tộc thiểu số, gần 2 triệu người cận nghèo có thẻ bảo hiểm y tế.
- Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa 13 vừa qua. Bà có thể phân tích rõ hơn về những sửa đổi đó và nó có thiết thực hơn với người dân, đặc biệt là những người nghèo hay không?
Bà Tống Thị Song Hương: Vâng, có thể nói so với Luật Bảo hiểm y tế hiện hành năm 2008, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi có rất nhiều điểm mới mang tính đột phá, tạo cơ chế tài chính hết sức quan trọng để chúng ta thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân.
Điểm quan trọng đầu tiên đó là việc quy định bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế. Đây là một trong những giải pháp hết sức mạnh mẽ. Điểm mới thứ hai là Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi quy định bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình và bổ sung thêm cơ chế khuyến khích nếu có 100% thành viên trong gia đình tham gia bảo hiểm y tế thì sẽ được giảm mức đóng.
Đây là một quy định rất quan trọng, vì nếu làm được điều này chúng ta sẽ làm giảm tình trạng cấp trùng thẻ bảo hiểm y tế, giảm được tình trạng lựa chọn ngược, tức là chỉ có người ốm mới tham gia bảo hiểm y tế.
Điểm mới thứ ba đó là trong quá trình xây dựng Luật Bảo hiểm y tế thì ban soạn thảo cũng quan tâm đến quyền lợi của người tham gia. Đặc biệt, đối tượng là người nghèo, người dân tộc thiểu số sẽ không phải đồng chi trả 5% khi khám chữa bệnh, giảm điều chỉnh mức chi trả đó từ 20% xuống còn 5% đối với một số nhóm thân nhân người có công và đối tượng người cận nghèo.
Theo Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi, quỹ bảo hiểm y tế cũng thanh toán 100% đối với chi phí khám chữa bệnh đối với người tham gia bảo hiểm y tế từ 5 năm trở lên và trong năm đó họ có số tiền cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh lớn hơn 6 tháng lương cơ bản.
Cùng với việc chúng ta cải cách thủ tục hành chính, quy trình trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi quy định mở thông tuyến khám chữa bệnh. Đây là một yếu tố thể hiện quyết tâm rất lớn của ngành y tế để tạo điều kiện tối đa cho người dân tiếp cận các dịch vụ khám chữa bệnh.
Điểm thứ năm là Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi quy định cụ thể hơn về việc quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm y tế.
Trong giai đoạn hiện nay khi mà chúng ta chưa có sự đồng đều về tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế và dịch vụ khám chữa bệnh giữa các vùng khác nhau, thì trước mắt đối với các tỉnh khi có tỷ lệ kết dư thì được sử dụng 20% phần kết dư đó để hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật và nâng cao cơ sở khám chữa bệnh. Đến 1/1/2021, khi tỷ lệ người tham gia bảo hiểm y tế đã tương đối đồng đều giữa các tuyến thì sẽ thực hiện quản lý quỹ tập trung, thống nhất trong cả nước.
Một điểm hết sức quan trọng đó là Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi quy định trách nhiệm của Ủy ban Nhân dân các cấp, trong đó ủy ban nhân dân cấp xã lập danh sách cấp thẻ bảo hiểm y tế cho các nhóm đối tượng; cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi đồng thời với việc cấp giấy khai sinh, để nhằm giảm tối đa tình trạng cấp trùng.
Nhân viên y tế làm thủ tục khám chữa bệnh cho người dân. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)- Trong 5 điểm mới của Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi để tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân, tới đây toàn bộ người dân bắt buộc phải tham gia bảo hiểm y tế. Theo bà, chúng ta nên hiểu từ "bắt buộc" theo nghĩa như thế nào?
Bà Tống Thị Song Hương: Đây là một câu hỏi mà tôi nghĩ rất nhiều người quan tâm bởi vì theo luật hiện hành, chúng ta đang quy định các đối tượng có trách nhiệm tham gia bảo hiểm y tế. Trên thực tế, sau hơn ba năm triển khai Luật Bảo hiểm y tế, tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế chưa đạt như mong muốn, tính tuân thủ nguyên tắc các quy định người dân thực hiện chưa cao.
Nhiều người cũng băn khoăn cái từ bắt buộc có nên hay không, chúng tôi cho rằng cái tính pháp lý của bắt buộc mang một ý nghĩa nhân văn, vì đây nó là lợi ích chăm sóc sức khỏe cho mỗi thành viên, mỗi cá nhân và cho cả cộng đồng.
Chúng ta có quy định bắt buộc đồng thời cũng có cơ chế hỗ trợ mức đóng cho các nhóm đối tượng như người nghèo, dân tộc thiểu số, người có công, trẻ em dưới 6 tuổi… và đặc biệt với những người dân sống ở vùng biển đảo Bộ Y tế cũng đề xuất hỗ trợ 100% mua thẻ bảo hiểm y tế cho họ.
- Trong năm điểm mới, việc mở thông tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế được coi là bước đột phá của Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi. Bà có thể phân tích rõ hơn về việc mở thông tuyến khám chữa bệnh thì người tham gia bảo hiểm y tế được lợi ra sao?
Bà Tống Thị Song Hương: Cụ thể, từ ngày 1/1/2016 sẽ mở thông tuyến khám chữa bệnh tuyến huyện, tuyến xã trong cùng địa bàn tỉnh.
Theo Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi mới ban hành thì chúng ta sẽ mở thông tuyến huyện. Có nghĩa là khi người tham gia bảo hiểm y tế có đăng ký khám chữa bệnh ban đầu ở một trạm y tế xã hoặc một phòng khám đa khoa hoặc một bệnh viện huyện thì họ được quyền đi khám chữa bệnh ở các cơ sở khám chữa bệnh trong cùng huyện đó hoặc trong phạm vi một tỉnh, có nghĩa là họ không bị giới hạn bởi một cơ sở khám chữa bệnh ban đầu, như vậy họ vẫn được thanh toán theo quy định.
Trước kia, tại bệnh viện tuyến huyện, trong trường hợp người dân đi khám không đúng tuyến theo quy định thì quỹ bảo hiểm y tế sẽ thanh toán 70% chi phi khám chữa bệnh. Theo Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi, bắt đầu từ ngày 1/1/2016 quỹ sẽ thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh đối với những đối tượng khám chữa bệnh trong cùng địa bàn tỉnh. Như vậy, tất cả các đối tượng trước kia chỉ được thanh toán 70%, nhưng nếu như trong cùng địa bàn tỉnh thì họ sẽ được thanh toán 100%.
- Trong Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi cũng quan tâm hơn nữa tới đối tượng là những người sinh sống ở các xã đảo, huyện đảo. Xin bà cho biết cụ thể hơn tới vấn đề này?
Bà Tống Thị Song Hương: Hiện nay, tỷ lệ người dân tại các huyện đảo tham gia bảo hiểm y tế mới chỉ đạt khoảng 60% dân số, thấp hơn so với mức trung bình của cả nước (69%).
Theo Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi sẽ có hai điểm mới liên quan trực tiếp đến những người dân đang sinh sống ở vùng biển đảo.
Điểm mới thứ nhất là việc bổ sung đưa những người đang sinh sống ở khu vực huyện đảo, xã đảo vào diện được ngân sách nhà nước cấp để mua thẻ bảo hiểm y tế.
Điểm mới thứ hai liên quan đến quyền lợi và mức hưởng, thì những đối tượng hiện nay đang sinh sống ở những vùng miền huyện đảo và xã đảo được mở thông tuyến từ tuyến từ tuyến xã, huyện, tỉnh lên tuyến trung ương nhưng chỉ trong những trường hợp nội trú, khi đó họ sẽ được tạo điều kiện thuận lợi.
Như thế chúng ta đã tạm mở ra một điều kiện thuận lợi tối đa cho họ tiếp cận dịch vụ khám chữa bệnh.
Xin trân trọng cảm ơn bà!
