Năng lượng tối - lực bí ẩn được cho là yếu tố thúc đẩy sự giãn nở ngày càng nhanh của vũ trụ - dường như không phải là một hằng số bất biến như chúng ta vẫn tưởng.
Những quan sát mới từ Thiết bị quang phổ năng lượng tối (DESI) được công bố ngày 19/3 cho thấy năng lượng tối có thể đang thay đổi theo thời gian.
Được đặt trên kính viễn vọng tại Đài quan sát quốc gia Kitt Peak ở Arizona, Mỹ, DESI thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu kéo dài trong vòng 3 năm, quan sát 15 triệu thiên hà và quasar - những thiên thể khác thường và bí ẩn.
Các sợi quang mỏng của thiết bị DESI có thể quan sát đồng thời 5.000 thiên hà hoặc quasar trong 20 phút. Điều đó cho phép các nhà khoa học tính toán tuổi và khoảng cách của những vật thể này cũng như tạo lập một bản đồ vũ trụ và theo dõi sự tiến hóa của nó.
Trong một thế kỷ qua, các nhà khoa học đã nhận thấy vũ trụ đang giãn nở khi các cụm thiên hà khổng lồ đang dịch chuyển ra xa nhau. Vào cuối những năm 1990, giới khoa học thông báo một phát hiện chấn động rằng sự giãn nở của vũ trụ đã tăng tốc theo thời gian.
Năng lượng tối đã được đặt cho hiện tượng thúc đẩy việc tăng tốc giãn nở của vũ trụ và dường như vật chất thông thường đã bù đắp cho các hiệu ứng của chu trình giãn nở đó.
Những hiểu biết khoa học chi tiết nhất về cách vũ trụ hoạt động coi năng lượng tối là hằng số, nghĩa là bất biến. Ý tưởng này lần đầu tiên được thiên tài Albert Einstein đưa ra trong thuyết tương đối của ông.
Nhà vật lý người Pháp Arnaud de Mattia, người tham gia phân tích dữ liệu trong dự án cộng tác DESI quy tụ 70 tổ chức trên khắp thế giới, đánh giá khi kết hợp tất cả dữ liệu vũ trụ học, có vẻ như sự giãn nở của vũ trụ đã tăng tốc với tốc độ cao hơn một chút khoảng 7 tỷ năm trước.
Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn thận trọng, cho rằng cần thêm thời gian và dữ liệu để xác nhận phát hiện này.
Trong một tuyên bố, bà Alexie Leauthaud-Harnett, người phát ngôn của nhóm DESI, nhấn mạnh rằng với phát hiện nói trên các nhà nghiên cứu đang tiến gần hơn tới một khám phá lớn về năng lượng tối và bản chất cơ bản của vũ trụ.
Nhà vật lý người Pháp Etienne Burtin bày tỏ tin tưởng rằng các nhà nghiên cứu sẽ có được một bức tranh rõ nét hơn về năng lượng tối trong vòng 5 năm, do kỳ vọng sẽ có thêm rất nhiều dữ liệu mới từ DESI, kính viễn vọng không gian Euclid của châu Âu, kính viễn vọng không gian Nancy Grace Roman sắp ra mắt của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) và Đài quan sát Vera Rubin ở Chile./.
"Hạt ma" nhanh nhất vũ trụ hé lộ bí mật về các vụ nổ sao và hố đen
Một nhóm nghiên cứu quốc tế, bao gồm các nhà khoa học Bỉ thuộc Đại học UCLouvain, vừa công bố khám phá chấn động khi phát hiện ra một "hạt ma" - neutrino - với tốc độ nhanh nhất từng được quan sát.
Bình luận
Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu