Hoạt động khai thác cát trái phép ven sông Hồng, tại khu vực phường Hồng Châu, tỉnh Hưng Yên vào lúc hơn 1 giờ sáng ngày 22/9/2017. (Ảnh: Mai Mạnh/Vietnam+) Để làm rõ danh tính của những chiếc “tàu ma” ngang nhiên đục khoét lòng sông, khi Ủy ban Nhân dân tỉnh Hưng Yên đã có lệnh cấm khai thác cát trái phép vào ban đêm, rạng sáng 22/9, phóng viên VietnamPlus kết hợp với tổ công tác của Ủy ban Nhân dân phường Hồng Châu tiếp cận “lãnh địa cát tặc” trên sông Hồng.
Lần theo tiếng máy nổ vang trời của những chiếc tàu hút cát, rạng sáng 22/9, chúng tôi đã ghi nhận hoạt động hút cát trái phép, cũng như tìm ra danh tính những chiếc “tàu ma” đang ra sức moi ruột dòng sông.
Căng thẳng trước lúc 0 giờ
Trưa 21/9, thông tin từ phía người dân cho biết, nhiều ngày qua, đêm nào cũng xuất hiện 5-7 tàu hút cát trái phép ngay sát bờ sông thuộc địa bàn phường Hồng Châu và xã Hoàng Hanh (thành phố Hưng Yên). Hoạt động “trộm” cát diễn ra thâu đêm, có hôm bắt đầu từ 19 giờ, 21giờ, 23 giờ đến rạng sáng ngày hôm sau.
Theo thông tin từ địa bàn, gần đây tại vị trí khai thác cát xuất hiện một số đối tượng xăm trổ, rất manh động, cứ có người lạ đi vào là sẽ bị các đối tượng này gây sự, đã có lần người dân địa phương bị đe dọa. Theo người dân, đó là “tai mắt” của những chủ tàu hút cát.
[Hưng Yên: Bất chấp lệnh cấm, “cát tặc” vẫn vô tư rút ruột lòng sông]
Để tiếp cận được khu vực “cát tặc” phải qua các vườn chanh, quất rộng lớn. “Con đường độc đạo ra đó có hộ dân nuôi rất nhiều chó dữ, người lạ xuất hiện, chó sẽ đánh thức cả khu phố, khi đó có người nhấc điện thoại lên là tàu cát tắt máy nhổ neo đi ngay,” một cán bộ trong Ban Thanh tra Nhân dân phường Hồng Châu chia sẻ.
Thêm gợi ý đi đường vòng, nhưng cũng rất nguy hiểm. “Lần trước phóng viên về tìm hiểu, chắc bị đánh động, nên sau đó quanh khu vực khai thác cát xuất hiện nhiều đối tượng xăm trổ, chúng mắc võng ngủ lại ngay ngoài đó để canh gác. Giờ không may gặp chúng thì không biết đường nào mà chạy,” vị cán bộ thanh tra phường nói thêm.
Đến 21 giờ 30 phút cùng ngày, nguồn tin từ người dân sinh sống ven sông báo rằng đã có 3 tàu hút cát cập bờ soi nhưng chưa hút. Hoạt động hút cát sắp diễn ra, nhưng các phương án tiếp cận được phóng viên và người dân đưa ra vẫn chưa đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Thống nhất phương án, nhưng chờ đến lúc 0 giờ 30 phút rạng sáng 22/9, các tàu hút cát neo đậu ven sông, tại khu vực tổ dân phố Nam Tiến vẫn chưa nổ máy. Nghi bị lộ chúng tôi quyết định đi tìm chỗ tạm nghỉ.
Về chỗ nghỉ chưa kịp chợp mắt, đến 1 giờ 0 phút, tiếng chuông điện thoại reo lên, đầu dây bên kia giọng gấp gáp: “Chúng nó hút rồi phóng viên ơi. 4 tàu đang hút sát bờ, các anh ra ngay nhé, một người trong ban bảo vệ dân phố đã tìm được lối đi có thể tiếp cận một cách gần nhất nơi các tàu đang hút cát trái phép.”
Bất chấp lệnh cấm khai thác ban đêm, cát tặc vẫn tưng bừng rút ruột lòng sông Hồng. (Ảnh: Mai Mạnh/Vietnam+) Tiếp cận “lãnh địa cát tặc”
Hơn 1 giờ sáng, bầu trời tối đen như mực. Con đường độc đạo chạy ra bãi bồi ven sông Hồng - nơi những chiếc “tàu ma” đang hút cát, chốc chốc lại hõm hẳn xuống do vừa phải hứng những cơn mưa nặng hạt. Đứng cách điểm khai thác cát hơn 500m, vẫn nghe rõ tiếng động cơ của tàu hút vẳng bên tai.
Để đảm bảo an toàn, ông A. - người lãnh trách nhiệm “hoa tiêu” trong suốt cuộc hành trình tiếp cận điểm nóng “cát tặc” nhắn các thành viên trong đoàn: “Trên đường đi, mọi người tuyệt đối không được bật đèn, tránh tai mắt phát hiện sẽ rất nguy hiểm.”
Sau gần 30 phút luồn lách giữa cánh đồng ngô, vườn chanh, vườn quất, theo tiếng máy nổ của tàu hút cát, chúng tôi cũng tiếp cận được bờ đê, cách vị trí những chiếc “tàu ma” đang hút cát khoảng chừng 60m. Tiếng máy nổ gầm gào vang cả vùng trời.
[Xử lý nghiêm hành vi bảo kê, bao che để "cát tặc" lộng hành]
Khoảng 1 giờ 45 phút, ven bờ sông Hồng thuộc địa bàn tổ dân phố Nam Tiến có 4-5 chiếc tàu đang hì hục vung gàu, nhả vòi rồng hút cát lên boong. Tiếng người nói sang sảng. Hoạt động khai thác cát trái phép diễn ra hối hả.
Sau vài tiếng hút cát, lần lượt các tàu lại nhổ neo, di chuyển về các bãi tập kết ven sông. Khoảng hơn nửa tiếng sau, từng chiếc tàu lại quay lại thả neo tiếp tục hút cát. Quy trình “ăn cắp” cát cứ thế lặp đi lặp lại chẳng khác gì một “đại công trường.”
Để ghi rõ hơn hoạt động hút cát, truy tìm “danh tính” của những chiếc “tàu ma,” chúng tôi lại gần hơn vị trí khai thác. Theo quan sát của phóng viên, những chiếc tàu cát “khổng lồ” này có công suất khoảng vài trăm tấn trở lên.
Đến 3 giờ 5 phút, phát hiện ánh đèn máy quay thấp thoáng xung quanh, những người trên tàu liên tục dọi đèn dò xét. Không phát hiện thấy người, những chiếc “tàu ma” lại tiếp tục làm nhiệm vụ “trộm” cát. Tiếng máy nổ gầm rú, động cơ hoạt động hết công suất.
Chứng kiến cảnh tượng khai thác cát trắng trợn trên, ông Nguyễn Tất Thường - Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Hồng Châu cho biết, khu vực này Ủy ban Nhân dân tỉnh Hưng Yên vừa cấp phép cho Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Phương nạo vét cát với số lượng 2 tàu hút, và chỉ được phép hoạt động vào ban ngày. Vậy nhưng, có những hôm ở đây xuất hiện tới 3-4 tàu khai thác sát bờ.
“Thậm chí có lúc lên đến 7 chiếc. Hoạt động khai thác cát tại đây diên ra rầm rộ cả ngày lẫn đêm, khiến người dân rất bức xúc. Hiện tại, việc khai thác cát này đã làm sạt lở hơn 10ha đất ven bờ của bà con,” ông Thường cho biết thêm.
Người đàn ông gạt máy quay phóng viên tại Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên. (Ảnh: M.M/Vietnam+) Cơ quan chức năng ở đâu?
Vì sao những chiếc tàu “trộm” cát trong đêm trên sông Hồng tại địa phận phường Hồng Châu lại bất chấp lệnh cấm như vậy? Liệu cơ quan chức năng, đặc biệt là đơn vị quản lý hoạt động đường thủy có biết, khi điểm khai thác cát này cách chốt trạm của Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên không xa?
Để trả lời cho những thắc mắc nêu trên, nhóm phóng viên VietnamPlus đã liên lạc bằng điện thoại với Đại tá Nguyễn Xuân Hiếu - Trưởng Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên và số điện thoại trực ban của đơn vị này, nhưng tất cả đều không nghe máy.
Trước hoạt động khai thác cát trái pháp luật diễn ra trắng trợn của những chiếc “tàu ma,” nhóm phóng viên tiếp tục tìm đế trụ sở Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên để phản ánh thông tin.
Hơn 4 giờ sáng, trời vẫn nhá nhem tối. Nhóm phóng viên có mặt tại trụ sở Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên. Thấy chúng tôi, có hai người mặc quần đùi, áo cộc, từ trong phòng đi ra dò hỏi.
Khi chúng tôi giới thiệu là phóng viên vừa ghi nhận được hoạt động khai thác cát trên sông, một trong hai người này nói nhanh: “Chờ chút em vào báo cáo sếp.” Khoảng gần 5 phút sau, người này ra trả lời: “Các anh cứ đi về đi, rồi sẽ có đội cát trên sông làm việc.” Rồi cả hai đóng kín cửa, đi vào.
Tiếp tục chờ đợi. Khoảng 20 phút sau, một người đàn ông trong mặc quần đùi, áo ba lỗ khoác trên bả vai đi ra đi vào nhòm ngó, trong khi trên bờ đê có một số đối tượng liên tục lảng vảng qua lại. Thấy sự bất thường, gần 5 giờ sáng, phóng viên đi vào hỏi, tuy nhiên vừa vào đến sân đã bị người này gạt máy quay, yêu cầu ra ngoài.
[Mạnh tay xử lý sai phạm, truy cứu trách nhiệm hình sự với "cát tặc"]
Không lâu sau đó, người đàn ông vừa gạt máy quay của phóng viên đi ra giới thiệu tên là Dũng, Phó Trưởng phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên. Khi phóng viên hỏi danh tính của hai người trước đó nói phóng viên đi về, ông Dũng bảo “chắc là người ngoài,” dù cả hai ở trong phòng của đơn vị này. Khi phóng viên cung cấp thông tin có hoạt động khai thác cát trái phép trên sông, đơn vị có kiểm tra, xử lý? “Tối nay ca trực có 4-5 người, nhưng ở đây bảo vệ cơ quan là chính,” ông Dũng nói.
Ông Dũng chia sẻ: “Khu vực đó chắc Minh Phương (Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Phương) nó làm. Thông tin cụ thể, anh Hiếu (Đại tá Nguyễn Xuân Hiếu, Trưởng Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên) sẽ làm việc với các anh.”
Trở về tranh thủ nghỉ ngơi sau một đêm thức trắng theo dõi “cát tặc.” Đến 10 giờ sáng, phóng viên cùng người dân tổ dân phố Nam Tiến tiếp tục quay lại vị trí các tàu hút cát trong đêm, tuy nhiên tại đây chỉ còn lại 3 chiếc tàu đang hút cát. Vị trí khai thác đã cách bờ hơn 20m.
Trong quá trình ghi hình, một số đối tượng xăm trổ đầy mình tiếp tục xuất hiện, bám sát các phóng viên. Cảm nhận mức độ nguy hiểm, phóng viên gọi điện cho lãnh đạo phường Hồng Châu, ngay lập tức, ông Nguyễn Tất Thường - Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường đã huy động lực lượng ra bảo vệ, dẫn phóng viên rời khỏi được “điểm nóng.”/.
Biên bản kiểm tra việc khai thác cát trái phép tại bãi nổi sông Hồng thuộc địa bàn UBND phường Hồng Châu quản lý, vào rạng sáng 22/9. (Ảnh: M.M/Vietnam+) 
Biên bản kiểm tra việc khai thác cát trái phép tại bãi nổi sông Hồng thuộc địa bàn UBND phường Hồng Châu quản lý, vào rạng sáng 22/9. (Ảnh: M.M/Vietnam+) Bài 3: Cảnh sát giao thông đường thủy Hưng Yên phản hồi vụ 'cát tặc'
