Ô nhiễm môi trường tại làng nghề giấy Phong Khê, thành phố Bắc Ninh là vấn đề nhức nhối nhiều năm, mặc dù tỉnh đã chỉ đạo nhiều giải pháp với tinh thần quyết liệt, song kết quả thực hiện vẫn chưa được như kỳ vọng.
Với mong muốn mang lại môi trường sống xanh, sạch, đẹp cho người dân, Bắc Ninh quyết tâm áp dụng biện pháp mạnh nhất là đóng cửa hoạt động, không châm chước và không thỏa hiệp với các cơ sở vi phạm.
Quyết liệt vào cuộc
Đã hơn 1 tháng nay, cơ sở sản xuất giấy của cô Nguyễn Thị Thu, khu Dương Ổ, phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh đã tự nguyện dừng sản xuất do không đáp ứng các tiêu chí về môi trường. Máy móc dừng hoạt động, chỉ còn ít công nhân đang thu dọn, phân loại phế liệu từ giấy để bán cho các cơ sở tái chế giấy khác.
Theo cô Nguyễn Thị Thu, cơ sở sản xuất giấy của cô đi vào hoạt động được khoảng hơn 20 năm. Ban đầu chỉ là sản xuất nhỏ lẻ, máy móc, công nghệ đã cũ. Quá trình sản xuất, kinh doanh, gia đình cô mở rộng dần sản xuất, mua sắm thêm trang thiết bị, dựng nhà xưởng trên mảnh đất ở của gia đình với số vốn lên đến hàng tỷ đồng.
Thời gian qua, gia đình cũng nhận thức được vấn đề ô nhiễm môi trường về nước thải, không khí, bởi vậy, khi được các cơ quan chức năng hướng dẫn về xử lý môi trường, gia đình cũng chủ động các biện pháp xử lý nước thải ban đầu để đủ điều kiện vừa sản xuất, vừa bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, do công nghệ lạc hậu nên vấn đề ô nhiễm môi trường vẫn thường xuyên diễn ra, đặc biệt cơ sở của cô hoạt động trong khu dân cư nên ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn, nhất là nước thải chưa có phương pháp xử lý triệt để.
Cô Nguyễn Thị Thu ủng hộ chủ trương của tỉnh, thành phố về dừng hoạt động sản xuất của các cơ sở sản xuất giấy, tuy nhiên cô mong muốn các cơ quan chức năng tạo điều kiện để cơ sở tiếp tục sản xuất đến hết năm 2024, để giúp người dân có thêm thu nhập.
“Mặc dù cơ sở gia đình tôi quy mô nhỏ nhưng quá trình sản xuất, kinh doanh cũng tạo việc làm ổn định cho 20 hộ với hàng chục nhân khẩu từ làm công nhân, buôn bán, chở nguyên vật liệu cho gia đình. Bởi vậy, đến nay, việc ngừng sản xuất của gia đình tôi và những hộ liên quan đã khiến chúng tôi rơi vào tình cảnh thất nghiệp, cuộc sống rất khó khăn,” cô Nguyễn Thị Thu chia sẻ.
Cô Nguyễn Thị Thu mong muốn các cơ quan chức năng sớm tìm, giới thiệu địa điểm mới có hạ tầng bảo đảm, năng lực xử lý môi trường tốt để gia đình có thể sớm di chuyển máy móc, nhà xưởng tiếp tục sản xuất, kinh doanh.
Tâm sự của cô Thu cũng là tiếng nói chung cho nhiều cơ sở sản xuất giấy Phong Khê. Chị Ngô Thị Lịch, khu Đào Xá, phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh bày tỏ, hơn 1 tháng nay, cơ sở sản xuất giấy của gia đình chị đã dừng sản xuất theo yêu cầu của đoàn kiểm tra liên ngành do không đáp ứng các quy định về môi trường, an toàn điện, phòng cháy chữa cháy.
Máy móc dừng hoạt động, công nhân cũng đã nghỉ làm. Gia đình chị Lịch cũng như hàng chục cơ sở sản xuất khác buộc phải dừng sản xuất, chấp thuận chủ trương di dời. Tuy nhiên, chị cũng mong muốn các cơ quan chức năng sớm giới thiệu địa điểm sản xuất mới và có hình thức hỗ trợ phù hợp để người dân di chuyển máy móc, nhà xưởng.
Còn tại cơ sở sản xuất giấy của Xí nghiệp Long An, khu Châm Khê, phường Phong Khê, mặc dù được đầu tư hệ thống nhà xưởng, thiết bị máy móc, phòng cháy, chữa cháy khá bài bản, tuy nhiên, cơ sở cũng sẽ phải dừng sản xuất trong một vài tháng tới.
Anh Nguyễn Trọng An, Giám đốc Xí nghiệp giấy Long An, phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh cho biết doanh nghiệp rất ủng hộ chủ trương di dời các cơ sở sản xuất ra khu mới để giải quyết tốt vấn đề ô nhiễm môi trường, trả lại bầu không khí trong lành, môi trường an toàn cho người dân.
Tuy nhiên, băn khoăn lo lắng của nhiều doanh nghiệp hiện nay là sẽ bị đứt gãy chuỗi sản xuất nếu không sớm tìm được mặt bằng, thực hiện các thủ tục pháp lý để xây dựng nhà xưởng sản xuất ở vị trí mới.
“Khi doanh nghiệp chuyển sang khu mới đồng nghĩa với việc dòng vốn, đối tác làm ăn sẽ bị đình trệ, thậm chí có thể sẽ mất một số đối tác. Chúng tôi cũng mong muốn các cơ quan chức năng tỉnh, thành phố hỗ trợ chúng tôi sớm ổn định sản xuất ở địa điểm mới,” anh Nguyễn Trọng An nói.
Thực hiện Đề án tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường
Thực hiện kế hoạch của Ủy ban Nhân dân thành phố Bắc Ninh, từ ngày 10/7-20/8, thành phố đã thành lập 7 tổ công tác và 1 đoàn kiểm tra liên ngành đến 100% doanh nghiệp giấy trên địa bàn khu dân cư phường Phong Khê để xác lập lại biên bản ghi nhớ cam kết dừng sản xuất theo lộ trình.
Trong quá trình kiểm tra, xử lý, đoàn công tác kết hợp tuyên truyền, vận động chủ cơ sở sản xuất dừng hoạt động theo đúng lộ trình của Đề án. Phường Phong Khê cũng tổ chức gặp mặt, tuyên truyền, lắng nghe các ý kiến của doanh nghiệp.
Bí thư Đảng ủy phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh Nguyễn Hà cho hay trong quá trình địa phương phối hợp với các lực lượng tỉnh, thành phố thực hiện chủ trương dừng hoạt động các cơ sở sản xuất giấy ở Phong Khê gặp nhiều khó khăn do tư duy, nhận thức người dân về bảo vệ môi trường chưa cao.
Đặc biệt, nhiều người “bị sốc” khi các cơ quan chức năng kiểm tra và yêu cầu dừng hoạt động. Thậm chí nhiều người còn đưa ra các yêu sách và không tự nguyện dừng hoạt động khi tổ công tác đưa ra các vi phạm hay nhiều đoàn người kéo lên Ủy ban Nhân dân phường, Ủy ban Nhân dân thành phố tạo sức ép lên chính quyền.
Tuy nhiên, sau quá trình giải thích, vận động, người dân đã hiểu ra vai trò của mình trong bảo vệ môi trường sống. Đến nay, người dân đã đồng tình ủng hộ chủ trương này, có 70 cơ sở/hơn 100 hộ sản xuất giấy ở khu dân cư đã dừng và tự xin dừng hoạt động.
Địa phương đề xuất tỉnh, thành phố có cơ chế hỗ trợ người dân về kinh phí để họ di dời cơ sở sản xuất từ nơi này sang nơi khác; đồng thời tạo điều kiện giới thiệu, tìm cơ sở địa điểm mới có hệ thống hạ tầng tốt, để họ yên tâm sản xuất, kinh doanh.
Đề cập về vấn đề quyết tâm xử lý ô nhiễm môi trường Phong Khê, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Bắc Ninh Nguyễn Mạnh Hiếu khẳng định để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thành phố Bắc Ninh đã ban hành kế hoạch thực hiện Đề án tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh, giai đoạn 2022-2030.
Mục tiêu đặt ra là đến hết năm 2024, thành phố quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất gắn với các điều kiện về bảo vệ môi trường, đất đai; thường xuyên thanh tra, kiểm tra xử lý các cơ sở vi phạm, các quy định về môi trường, an toàn điện, phòng cháy, chữa cháy.
Trên cơ sở quy hoạch vùng tỉnh, quy hoạch chung, quy hoạch phân khu được duyệt, tổ chức lập quy hoạch chi tiết chuyển đổi sang thương mại, dịch vụ đối với Cụm Công nghiệp Phong Khê 1, Cụm Công nghiệp Phong Khê 2 và khu dân cư; đồng thời, kiểm tra, xử lý nghiêm toàn bộ các cơ sở vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, an toàn điện trong khu vực dân cư, cơ sở sử dụng đất vi phạm; dừng hoạt động sản xuất trước ngày 31/12/2024.
Mục tiêu đến hết năm 2029, thành phố quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất trong các Cụm Công nghiệp Phong Khê 1, Phong Khê 2 gắn với các điều kiện về bảo vệ môi trường, đất đai; thường xuyên thanh tra, kiểm tra xử lý các cơ sở vi phạm các quy định về môi trường, đất đai, an toàn điện, phòng cháy chữa cháy...; dừng hoạt động của các cơ sở sản xuất trong Cụm Công nghiệp trước ngày 31/12/2029, đồng thời chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại Cụm Công nghiệp để phát triển đô thị, nhà ở, thương mại-dịch vụ.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn cho rằng lĩnh vực môi trường là lĩnh vực rất khó giải quyết, thời gian qua, tỉnh đã chỉ đạo nhiều giải pháp với tinh thần quyết liệt song kết quả thực hiện vẫn chưa được như kỳ vọng.
Quan điểm của tỉnh đối với các cơ sở sản xuất giấy tại làng nghề Phú Lâm (Tiên Du), Phong Khê, Văn Môn (Yên Phong) là nếu có vi phạm về môi trường, giấy phép xây dựng, xả thải trái phép đều có thể áp dụng biện pháp mạnh nhất là đóng cửa hoạt động, không có sự thỏa hiệp.
Đây là một thông điệp mạnh mẽ của chính quyền tỉnh Bắc Ninh gửi đến các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất về việc tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường.
Bên cạnh việc đóng cửa các cơ sở vi phạm, tỉnh Bắc Ninh, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đôn đốc các địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý các vi phạm về môi trường. Công an tỉnh phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để thực hiện việc trinh sát, xử lý các hành vi vi phạm; đồng thời, mở đợt cao điểm xử lý ô nhiễm môi trường tại 3 khu vực trên.
Ngoài ra, các địa phương cũng được yêu cầu xây dựng Đề án, lộ trình bảo vệ môi trường tại các làng nghề khác trên địa bàn, nhằm ngăn chặn tình trạng ô nhiễm lây lan, góp phần xây dựng một Bắc Ninh xanh, sạch, đẹp, hướng tới sự phát triển bền vững./.
Bắc Ninh tìm giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề giấy Phong Khê
Làng nghề giấy Phong Khê, phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh hiện có hơn 300 cơ sở sản xuất, chủ yếu sản xuất các loại giấy vệ sinh, giấy kraft, giấy vàng mã...
