Những năm gần đây, nạn khai thác vàng, khai thác cát trái phép đã khiếndòng sông Bắc Giang ô nhiễm nghiêm trọng. Dòng sông này giữ vai trò quan trọngtrong phát triển kinh tế xã hội của các địa phương nơi nó đi qua, bởi vậy việckhôi phục sự trong sạch của sông trở nên cấp thiết.
Sông Bắc Giang chảy vào Việt Nam tại vùng núi thuộc huyện Nguyên Bình, tỉnhCao Bằng. Đến Bắc Kạn, sông chảy qua địa phận các xã Thượng Quan, Hương Nê,Thuần Mang (huyện Ngân Sơn), các xã Lương Thượng, Lạng San, Lương Thành… củahuyện Na Rì, có độ dài hàng trăm km.
Nạn khai thác vàng khắp các vùng núi đồi, khe suối trên thượng nguồn consông chảy qua và ngay hai bên bờ sông Bắc Giang cũng bị đào bới làm thay đổidòng chảy và làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng khiến cho người dânsống hai bên bờ sông rất bức xúc.
Ông Hoàng Văn Tuấn, xã Lạng San cho biết trước đây ông hay ra sông tắmgiặt nhưng giờ nhìn dòng sông ô nhiễm quá, nước đục ngầu đến trâu bò xuống tắmcòn sợ bị lở loét. Trước đây người dân còn hay đánh cá, mấy năm nay không ai thảlưới trên dòng sông này nữa vì cá đã chết hết.
Những nỗ lực của các ngành chức năng trong việc chấn chỉnh các hoạt độngkhai thác vàng trái phép đã không mang lại hiệu quả như mong đợi.
Ông Nông Văn Kỳ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Na Rì, cho biết, dọc theodòng sông Bắc Giang hiện nay có hàng chục điểm khai thác vàng và khá nhiều điểmkhai thác cát (cả có phép và không phép).
Việc khai thác khoáng sản xả thải trựctiếp ra sông (không loại trừ có cả các chất khử độc hại khi làm vàng) cộng vớidầu mỡ từ các máy phục vụ khai thác đã làm cho dòng sông Bắc Giang đục ngầu và ônhiễm.
Nạn khai thác khoáng sản trái phép vẫn diễn ra ngang nhiên, những điểm mỏđược cấp phép khai thác cũng chưa làm đúng theo phương án đã được duyệt. Hơn nữasố lượng người khai thác kể cả các tổ chức được cấp phép ngày càng tăng, năm saunhiều hơn năm trước, hình thức khai thác ngày một hiện đại hơn.
Từ chỗ chỉ dùng phương tiện thủ công để tìm vàng, nay thay vào đó là nhữngmáy xúc, máy ủi và ôtô tải cỡ lớn, múc và vận chuyển với số lượng lớn đất đá mỗingày; có nơi còn dùng dùng hóa chất độc hại để cô đọng vàng khiến độ ô nhiễmcàng nguy hiểm…
Ông Trần Văn Quán, xã Lạng San, tâm sự: Mỗi lần trâu uống nước sông làmình thấy lo, một phần vì nước đục, nhưng cái chính là không biết trong nướcsông có các chất độc hại như cianua, thủy ngân… hay không?
Huyện Na Rì đã thành lập các tổ kiểm tra, giám sát và đã từng lập biên bảnxử phạt hàng chục tổ chức cá nhân vi phạm, nhưng vì lợi nhuận cao nên cánh “vàngtặc,” “cát tặc” đã bất chấp và có những biện pháp né tránh khi có đoàn kiểm tratới…
Thêm vào đó là sự phối hợp chưa thực sự hiệu quả giữa các xã và các huyệntrong công tác tuyên truyền, giáo dục cho người dân về tác hại của việc khaithác vàng, khai thác cát làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.
Thời gian qua, các huyện Ngân Sơn, Pác Nặm và Ba Bể đã triển khai vây bắtvà tịch thu nhiều máy xúc chuyên dụng và xử phạt hành chính với mức tối đa cótình tiết tăng nặng lên đến 80 triệu đồng cho một lần vi phạm.
Hiện ở các địaphương này tình trạng khai thác vàng trái phép đã giảm hẳn, chỉ ở Na Rì vẫn còndiễn ra, mà như ông Chủ tịch huyện này đã biết… nhưng chẳng lẽ chính quyền bấtlực trước vấn nạn này sao?
Thiết nghĩ thời gian tới, các cấp, ngành chức năng cần thể hiện tráchnhiệm quản lý của mình, ngoài việc tuyên truyền để người dân hiểu về tính pháplý khi xâm phạm tài nguyên thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường, xử phạtnghiêm minh những đối tượng vi phạm. Đối với những điểm đã được cấp phép, cầngiám sát thực hiện đúng phương án khai thác và việc đảm bảo môi trường./.
Sông Bắc Giang chảy vào Việt Nam tại vùng núi thuộc huyện Nguyên Bình, tỉnhCao Bằng. Đến Bắc Kạn, sông chảy qua địa phận các xã Thượng Quan, Hương Nê,Thuần Mang (huyện Ngân Sơn), các xã Lương Thượng, Lạng San, Lương Thành… củahuyện Na Rì, có độ dài hàng trăm km.
Nạn khai thác vàng khắp các vùng núi đồi, khe suối trên thượng nguồn consông chảy qua và ngay hai bên bờ sông Bắc Giang cũng bị đào bới làm thay đổidòng chảy và làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng khiến cho người dânsống hai bên bờ sông rất bức xúc.
Ông Hoàng Văn Tuấn, xã Lạng San cho biết trước đây ông hay ra sông tắmgiặt nhưng giờ nhìn dòng sông ô nhiễm quá, nước đục ngầu đến trâu bò xuống tắmcòn sợ bị lở loét. Trước đây người dân còn hay đánh cá, mấy năm nay không ai thảlưới trên dòng sông này nữa vì cá đã chết hết.
Những nỗ lực của các ngành chức năng trong việc chấn chỉnh các hoạt độngkhai thác vàng trái phép đã không mang lại hiệu quả như mong đợi.
Ông Nông Văn Kỳ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Na Rì, cho biết, dọc theodòng sông Bắc Giang hiện nay có hàng chục điểm khai thác vàng và khá nhiều điểmkhai thác cát (cả có phép và không phép).
Việc khai thác khoáng sản xả thải trựctiếp ra sông (không loại trừ có cả các chất khử độc hại khi làm vàng) cộng vớidầu mỡ từ các máy phục vụ khai thác đã làm cho dòng sông Bắc Giang đục ngầu và ônhiễm.
Nạn khai thác khoáng sản trái phép vẫn diễn ra ngang nhiên, những điểm mỏđược cấp phép khai thác cũng chưa làm đúng theo phương án đã được duyệt. Hơn nữasố lượng người khai thác kể cả các tổ chức được cấp phép ngày càng tăng, năm saunhiều hơn năm trước, hình thức khai thác ngày một hiện đại hơn.
Từ chỗ chỉ dùng phương tiện thủ công để tìm vàng, nay thay vào đó là nhữngmáy xúc, máy ủi và ôtô tải cỡ lớn, múc và vận chuyển với số lượng lớn đất đá mỗingày; có nơi còn dùng dùng hóa chất độc hại để cô đọng vàng khiến độ ô nhiễmcàng nguy hiểm…
Ông Trần Văn Quán, xã Lạng San, tâm sự: Mỗi lần trâu uống nước sông làmình thấy lo, một phần vì nước đục, nhưng cái chính là không biết trong nướcsông có các chất độc hại như cianua, thủy ngân… hay không?
Huyện Na Rì đã thành lập các tổ kiểm tra, giám sát và đã từng lập biên bảnxử phạt hàng chục tổ chức cá nhân vi phạm, nhưng vì lợi nhuận cao nên cánh “vàngtặc,” “cát tặc” đã bất chấp và có những biện pháp né tránh khi có đoàn kiểm tratới…
Thêm vào đó là sự phối hợp chưa thực sự hiệu quả giữa các xã và các huyệntrong công tác tuyên truyền, giáo dục cho người dân về tác hại của việc khaithác vàng, khai thác cát làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.
Thời gian qua, các huyện Ngân Sơn, Pác Nặm và Ba Bể đã triển khai vây bắtvà tịch thu nhiều máy xúc chuyên dụng và xử phạt hành chính với mức tối đa cótình tiết tăng nặng lên đến 80 triệu đồng cho một lần vi phạm.
Hiện ở các địaphương này tình trạng khai thác vàng trái phép đã giảm hẳn, chỉ ở Na Rì vẫn còndiễn ra, mà như ông Chủ tịch huyện này đã biết… nhưng chẳng lẽ chính quyền bấtlực trước vấn nạn này sao?
Thiết nghĩ thời gian tới, các cấp, ngành chức năng cần thể hiện tráchnhiệm quản lý của mình, ngoài việc tuyên truyền để người dân hiểu về tính pháplý khi xâm phạm tài nguyên thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường, xử phạtnghiêm minh những đối tượng vi phạm. Đối với những điểm đã được cấp phép, cầngiám sát thực hiện đúng phương án khai thác và việc đảm bảo môi trường./.
NT-VL (Vietnam+)