Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko. (Nguồn: rferl.org) Theo báo Độc Lập, chỉ còn một tháng nữa Ukraine sẽ tổ chức bầu cử tổng thống trong bối cảnh quan hệ với láng giềng Nga vẫn không có dấu hiệu được cải thiện, đất nước phải đối mặt với khó khăn kinh tế.
Theo đánh giá của đại đa số các cơ quan thăm dò dư luận, cuộc đua vào vị trí tổng thống sẽ tập trung giữa ba ứng cử viên chính: Tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko, thủ lĩnh đảng Đất mẹ Yulia Timoshenko, diễn viên và nhà sản xuất Vladimir Zelensky.
Những ứng cử viên khác chỉ có cơ hội giành một tỷ lệ khá, hoặc đóng vai trò “chia điểm” của các ứng cử viên hàng đầu.
Theo các cuộc thăm dò, trong gia đoạn tháng 1-2/2019, tỷ lệ ủng hộ cho Tổng thống Poroshenko đang gia tăng.
Tuy tỷ lệ tăng này không ấn tượng lắm, chỉ vào khoảng 4-5%, song với cục diện hiện nay tại Ukraine, khi tỷ lệ “ủng hộ ngược” của các ứng cử viên cao, lòng tin thấp vào hệ thống chính trị, thì kết quả như trên cũng có thể đưa ông vào vòng hai.
Ông Poroshenko tập hợp chủ yếu là đội ngũ cử tri dân tộc chủ nghĩa, những người chống Nga. Ông giành được sự ủng hộ khá lớn từ người dân thành thị ở miền Tây, thủ đô Kiev, những người có quan điểm chống Nga và muốn thấy tương lai đất nước trong Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Chiến dịch tranh cử của ông Poroshenko được xây dựng dựa trên cuộc chiến chống lại Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Theo ý tưởng, chiến dịch tranh cử phải thể hiện được rằng ông Poroshenko có nhiều kẻ thù đại diện cho các âm mưu của Nga, và ông Poroshenko đấu tranh không khoan nhượng với những kẻ thù đó.
[Kỷ lục 44 ứng cử viên cùng tham gia tranh cử Tổng thống Ukraine]
Một trong những phương châm then chốt của ông là “Từ Krug đến Brussels,” tượng trưng cho con đường dài và khó khăn do tác động của Nga mà Ukraine phải vượt qua để đến được phương Tây.
Tuy nắm giữ các nguồn lực hành chính, sự ủng hộ của nhiều quan chức như Tổng công tố Yuri Lutsenko, nguồn tài chính lớn, hoạt động của báo chí, song ông Poroshenko lại đối mặt với những nhân tố bất lợi như tỷ lệ “ủng hộ ngược” cao và sự mỏi mệt của bộ phận lớn người ủng hộ.
Kể cả khi ông lọt vào vòng hai rồi thì chiến dịch tranh cử được xây dựng trên những tiêu cực, đối đầu, thiếu vắng nội dung xã hội, cũng khiến chiến thắng của ông gặp vấn đề.
Các đối thủ của ông dễ lôi kéo cử tri của những ứng cử viên khác hơn ông. Ví dụ, vào vòng hai thì không chắc ông đã được cử tri miền Đông-Nam ủng hộ.
Về phía Timoshenko, tỷ lệ ủng hộ bà đang dậm chân tại chỗ. Bà bắt đầu chiến dịch tranh cử sớm hơn những đối thủ khác, song chiến dịch của bà có phần rập khuôn, tẻ nhạt và có những hoài nghi về hiệu quả của nó.
Nếu ban đầu bà tích cực sử dụng nội dung xã hội, thì sau đó vấn đề “đinh” trở thành hệ tư tưởng và chính trị. Tuy nhiên, ông Poroshenko vẫn là thủ lĩnh trên hai diễn đàn này, còn bà Timoshenko chỉ lặp lại những gì ông Poroshenko làm, lại còn mất thêm phiếu ở miền Tây vì vị thế thống trị của ông Poroshenko trong lĩnh vực tư tưởng hệ và cả ở miền Đông-Nam do sự xuất hiện của ông Zelenski.
Càng ngày càng có nhiều hoài nghi vào khả năng bà lọt vào vòng hai và chiến thắng trong cuộc bầu cử.
Trong khi đó, ứng cử viên Zelenski đã đạt chiến thắng ngoạn mục trong hai tháng đầu năm với tỷ lệ ủng hộ rất cao.
Thực vậy, hiện tại theo các cuộc điều tra, ông đang dẫn đầu về tỷ lệ tín nhiệm. Ông là một nhân vật đại diện cho bộ phận phản đối lớn trong xã hội chống lại hệ thống chính trị, chống lại các chính trị gia hàng đầu, hiện thân cho nhu cầu “tái khởi động” hệ thống chính trị-xã hội.
Tuy nhiên, vấn đề là ông Zelensky hiện đang rơi vào tình huống khá phức tạp, vì hiệu quả ban đầu từ xu hướng “chống lại hệ thống” và chiến dịch tranh cử phi tiêu chuẩn có thể dần sẽ mất đi.
Cử tri của ông Zelenski chủ yếu ở độ tuổi trẻ và là dân thành thị, do đó không có kỷ luật. Ngoài ra, chính trị gia này không có một chương trình cụ thể nào.
Bộ ba trên có cơ hội cơ bản là ngang nhau để lọt vào vòng hai, trong đó ông Zelenski và Poroshenko có tỷ lệ ủng hộ đang tăng, còn bà Timoshenko thì đang bị giảm.
Đối với ông Poroshenko thì vào vòng hai cùng ông Zelenski sẽ là phương án chấp nhận được hơn so với cùng bà Timoshenko.
Tháng 3/2019 sẽ là thời điểm hoạt động chính trị tại Ukraine nóng lên, và hứa hẹn có nhiều bất ngờ. Chiến dịch tranh cử đang dần đi vào hồi kết.
Một đặc điểm của nó còn là thiếu quan điểm thống nhất, xung đột trong các thể chể quyền lực như Cơ quan An ninh và Bộ Nội vụ./.
