Dự án Khu tái định cư Tây Bắc đường AIII rộng gần 25ha tại phường 12 - dự án trọng điểm của thành phố Vũng Tàu - nhưng chậm triển khai nhiều năm qua đã tạo ra những hậu quả xấu. Tỉnh và thành phố Vũng Tàu đang ráo riết đẩy nhanh tiến độ dự án này.
Tháng 10/2005, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu ban hành Quyết định số 4081/QĐ-UB phê duyệt dự án Khu tái định cư Tây Bắc đường AIII diện tích 24,8ha. Thế nhưng, tháng 7/2010, Ủy ban Nhân dân thành phố Vũng Tàu mới ban hành thông báo thu hồi đất dự án và hơn 1 năm sau (ngày 8 và 9/9/2011) mới chính thức họp dân công bố thông báo thu hồi đất.
Ngoài ra, chính sách đất đai (năm 2003 và 2013) cũng như giá đất thay đổi, cộng với các lần điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 và việc bồi thường triển khai thành nhiều đợt trong nhiều năm dẫn đến so bì, thắc mắc giữa các đợt với nhau khiến dự án kéo dài.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Vũng Tàu Hoàng Vũ Thảnh thừa nhận chính sự chậm chạp và những thay đổi trên cộng với chính quyền địa phương quản lý đất đai, trật tự xây dựng lỏng lẻo đã phát sinh nhiều phức tạp.
Cụ thể là biến động thửa đất do tách thửa, thay đổi và thêm nhiều chủ thể mới so với khi có thông báo thu hồi đất do mua bán bằng giấy tay, tự chia tách, phân lô chưa được cơ quan có thẩm quyền xác nhận, xây dựng nhà trên đất nông nghiệp, sửa chữa, cơi nới nhà…
[Chậm xây dựng khu tái định cư Dự án Cao tốc Vạn Ninh-Cam Lộ]
Theo Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố Vũng Tàu, số hộ giải tỏa theo danh sách điều tra ban đầu chỉ 276 hộ, nhưng đến nay đã lên tới khoảng 500 hộ; trong đó có 343 hộ có nhà. Điển hình có trường hợp thu hồi hơn 3.200m2 đất nông nghiệp, nhưng đã phân lô bán giấy tay cho nhiều người và hiện trên mảnh đất này có 20 căn nhà.
Theo Quyết định 5241/QĐ-UBND ngày 11/7/2018 của Ủy ban Nhân dân thành phố Vũng Tàu điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết 1/500 dự án Khu tái định cư Tây Bắc đường AIII được phê duyệt có tổng số 993 lô đất và 2 chung cư 5 tầng với 250 căn hộ.
Đến nay, trong khu vực Dự án, thành phố đã xây dựng được một phần cơ sở hạ tầng và hoàn thiện 1 trường mầm non, 1 trường Trung học Cơ sở, 1 trường Trung học Phổ thông trên diện tích gần 48.000m2.
Khi hoàn chỉnh, khu tái định cư này còn có thêm trụ sở Ủy ban Nhân dân phường, nhà trẻ, sân tập thể dục, nhà văn hóa, trụ sở khu phố, phòng khám, công viên, hình thành một khu dân cư đồng bộ.
Bí thư Thành ủy Vũng Tàu Trần Đình Khoa cho biết Dự án Khu tái định cư Tây Bắc đường AIII có quy mô lớn với đầy đủ tiện ích về điện, đường, trường, trạm nên đủ sức hấp dẫn những người dân trong vùng các dự án khác trên địa bàn thành phố bị giải tỏa nhanh chóng chấp thuận về sinh sống, sớm bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.
Đây là tiền đề để thành phố thuận lợi triển khai những dự án tiếp theo; trong đó có cả các dự án tái định cư, dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, giúp tạo dựng được chỗ ở tốt cho nhiều lao động và phát triển đô thị đúng quy hoạch.
Bí thư Thành ủy Vũng Tàu cho biết thêm Dự án được thành phố xác định là đặc biệt quan trọng, khơi thông bế tắc cho toàn bộ các dự án trên địa bàn đang nằm chờ mặt bằng để triển khai. Dự án chậm triển khai ngày nào, thành phố chậm phát triển ngày đó, đồng thời, càng dây dưa sẽ càng phức tạp, tốn kém hơn và bản thân người dân cũng khổ vì không ổn định được cuộc sống.
Thống kê của Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố Vũng Tàu, hiện thành phố đang có 25 dự án cần mặt bằng để triển khai ngay. Trong các dự án này có hàng ngàn hộ dân phải giải tỏa, di dời cần bố trí nơi ở mới. Đó là các dự án như: Nhà Tang lễ thành phố, Cụm Tiểu thủ công nghiệp Phước Thắng, đường Cầu Cháy, đường AIII, đường A4, đường Hàng Điều và nhiều trường học phục vụ người dân.
Thực tế, đến hết quý 3/2023, do nhiều dự án đình trệ dẫn đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn thành phố Vũng Tàu mới chỉ đạt hơn 48%, khiến một lượng lớn tiền vẫn "đóng băng" tại Kho bạc, không thể đưa ra ngoài xã hội chi tiêu, trong khi người dân thiếu việc làm. Năm 2023, trên địa bàn thành phố Vũng Tàu có 123 dự án đầu tư công với tổng vốn đầu tư hơn 2.179 tỷ đồng.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Vũng Tàu Hoàng Vũ Thảnh nhìn nhận dự án chậm triển khai nguyên nhân ban đầu là do chính quyền. Tuy nhiên, không vì đổ lỗi cho những sai lầm trước đây mà bao biện không triển khai tiếp. Ngược lại, người dân cũng đã có lỗi khi tự mua bán đất không thông qua chính quyền địa phương, xây nhà trái phép trên đất nông nghiệp đã làm khó cho chính quyền.
Theo Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố Vũng Tàu, qua họp dân, đối thoại, vấn đề lớn nhất hiện nay các hộ phản ánh là số tiền bồi thường không đủ để mua lại một thửa đất khác có cùng diện tích tại phường 12 và đề nghị khảo sát lại giá đất. Ngoài ra, một số hộ yêu cầu phải giao đất ngay để tái định cư tại chỗ…
Về việc này, ông Hoàng Vũ Thảnh cho biết ngày 7/7/2023, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã có Quyết định 1613/QĐ-UBND ủy quyền cho Ủy ban Nhân dân các huyện, thị, thành phố thực hiện phê duyệt giá đất cụ thể tính bồi thường, Ủy ban Nhân dân thành phố đã giao cho cơ quan chuyên môn tham mưu, thực hiện. Đến nay, hồ sơ khảo sát giá đất theo giá thị trường đã xong, chuẩn bị họp thông qua, dự kiến, trong tháng 11 sẽ phê duyệt.
Trước đó, từ kiến nghị của thành phố, ngày 6/4/2022, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Nguyễn Công Vịnh đã kết luận đồng ý giao thành phố Vũng Tàu xem xét từng trường hợp cụ thể để giao đất ở cho các hộ dân có nhà ở trên đất nông nghiệp (không đủ điều kiện tái định cư) và bố trí nhà ở xã hội cho những hộ còn lại (không đủ các điều kiện) được mua, thuê mua.
Trước đây, tại Quyết định 52/2014/QĐ-UBND ngày 31/10/2014 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, tỉnh không giải quyết giao đất ở cho những hộ xây nhà trái phép trên đất nông nghiệp.
Những hộ đủ điều kiện tái định cư, giao đất ở, nếu muốn ở tại chỗ thì cần phải di dời, bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trước, phân lô mới có chỗ để giao đất được.
Đối với những trường hợp không đủ điều kiện tái định cư, giao đất ở, mà không còn nơi ở nào khác trên địa bàn thành phố Vũng Tàu thì thành phố sẽ xem xét cụ thể từng trường hợp, lập danh sách trình Ủy ban Nhân dân tỉnh đề nghị giải quyết cho thuê, thuê mua nhà ở xã hội, quyết không để bất cứ ai bị đẩy ra đường.
Tỉnh đã có chính sách hỗ trợ tiền cho các hộ dân thuê nhà để ở trong thời gian chờ hoàn thiện dự án. Vì vậy, người dân cần hợp tác với cơ quan chức năng, cung cấp hồ sơ đầy đủ để đảm bảo quyền lợi của mình, ông Hoàng Vũ Thảnh khẳng định.
Thành phố Vũng Tàu đã thực hiện một khối lượng công việc rất lớn tại dự án Khu tái định cư Tây Bắc đường AIII từ đo đạc, kiểm đếm, xét và thẩm tra nguồn gốc đất quy chủ, xác định thời điểm xây nhà, trích sơ đồ thu hồi đất, áp giá, họp hội đồng bồi thường… ban hành quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường 25 đợt cho 145 hộ quy chủ với 205 hộ có nhà trên tổng diện tích hơn 138.000m2; trong đó nhiều hộ đã bàn giao mặt bằng hoặc nhận tiền trên tổng diện tích hơn 85.000m2.
Thành phố đã ban hành 66 quyết định giao 66 lô đất, trong đó 22 lô tái định cư và 46 lô đất ở.
Ông Hoàng Vũ Thảnh cho biết thêm hiện tại dự án chỉ còn 80 hộ quy chủ với 138 hộ có nhà trên đất, tổng diện tích hơn 56.000m2. Cơ quan chức năng thành phố Vũng Tàu đang khẩn trương hoàn tất các thủ tục và thành phố sẽ tập hợp ban hành quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường một đợt cuối cùng muộn nhất vào cuối năm nay.
Nếu hộ dân nào không chịu bàn giao mặt bằng, sang đầu năm 2024, thành phố sẽ tổ chức cưỡng chế./.