Hội nghị thượng đỉnh diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) vừa kết thúc tại khu nghỉ dưỡng Cebu của Philippines, với việc khởi động Kế hoạch Hành động Cebu (CAP), một lộ trình hướng tới tương lai tài chính bền vững hơn cho khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Hội nghị trên diễn ra trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu chững lại, nhịp độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc sụt giảm và trong tháng vừa qua Bắc Kinh đã điều chỉnh hạ giá đồng nhân dân tệ - điều làm chao đảo thị trường tài chính quốc tế.
Liên kết vì sự thịnh vượng chung
Kết thúc hội nghị kéo dài hai ngày 10-11/9, các bộ trưởng tài chính APEC ra tuyên bố nêu rõ CAP là một lộ trình tự nguyện nhằm tạo ra một cộng đồng APEC thịnh vượng hơn, hội nhập về tài chính, minh bạch và liên kết. Kế hoạch này bao gồm bốn trụ cột chính là tăng cường hội nhập, cải cách tài chính và minh bạch, tăng cường năng lực phục hồi tài chính, thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng và vốn.
Cũng theo tuyên bố trên, CAP tiếp tục hướng tới Mục tiêu Bogor về đầu tư và thương mại mở cửa, cũng như Tuyên bố Kyoto về Chiến lược Phát triển và Tài chính thông qua xác định ưu tiên cho tương lai phát triển tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Bản kế hoạch này sẽ được trình lên các nhà lãnh đạo APEC trong cuộc họp tại thủ đô Manila của Philippines vào tháng 11.
Bên cạnh đó, các bộ trưởng tài chính APEC cũng nhất trí minh bạch tài chính và cải thiện tối ưu hóa các khoản đầu tư công trong toàn khu vực. Đối với những thiệt hại lớn về kinh tế do thảm họa thiên nhiên, các nền kinh tế APEC cam kết sẽ tăng cường sức mạnh tài chính bằng việc xây dựng các thị trường tài chính sâu hơn. Các bộ trưởng tin tưởng rằng có thể cải thiện năng lực phục hồi thông qua việc phát triển cơ chế bảo hiểm và hỗ trợ tài chính đối với các nguy cơ thảm họa.
Nhận thức được vai trò ngày càng lớn của hạ tầng cơ sở chất lượng cao tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, các bộ trưởng tài chính APEC cũng hướng tới việc phát triển cổng kiến thức đối tác công-tư (PPP) APEC kết hợp với cổng cơ sở hạ tầng toàn cầu, với mục đích tạo ra một kho trực tuyến cho các dự án cơ sở hạ tầng PPP.
Thách thức cả trong và ngoài khu vực
Phát biểu tại phiên bế mạc Hội nghị Bộ trưởng về Cải cách Cơ cấu lần thứ hai (SRMM) diễn ra trước thềm hội nghị trên, Bộ trưởng Kế hoạch Kinh tế-Xã hội Philippines Arsenio Balisacan nhấn mạnh bộ trưởng các nước thành viên APEC “nhận thức rõ rằng bức tranh kinh tế toàn cầu sẽ tiếp tục ảm đạm trong thời gian tới."
Ông Balisacan nói: “Mặc dù đã có những dấu hiệu của sự hồi phục, song ảnh hưởng sâu rộng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vẫn tồn tại ở nhiều nền kinh tế, bất chấp thực tế là các mô hình thương mại và bảo hộ đầu tư ngày càng được nhân rộng. Chính vì vậy, các bộ trưởng đã nhất trí rằng APEC cần tập trung hơn nữa vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua cải cách cơ cấu."
Để cải thiện tình hình từ nay đến năm 2020, các bộ trưởng APEC đã thống nhất triển khai một chương trình hành động chú trọng đến các cuộc cải cách toàn diện, đặc biệt đẩy mạnh ngành dịch vụ và hỗ trợ các sáng kiến đổi mới, nhằm thúc đẩy tăng trưởng cân bằng và bền vững, đồng thời giảm khoảng cách phát triển giữa các nền kinh tế.
Trong phiên họp này, các bộ trưởng tài chính 21 nền kinh tế thành viên APEC cam kết không phá giá đồng nội tệ nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh để tăng cường xuất khẩu; đồng thời theo đuổi mục tiêu đảm bảo thương mại tự do, góp phần thúc đẩy kinh tế.
Tuyên bố chung của hội nghị khẳng định: “Chúng tôi sẽ không châm ngòi chiến tranh tiền tệ, đồng thời chống lại mọi hình thức bảo hộ nền công nghiệp trong nước." Các bộ trưởng APEC nhận định những biến động của thị trường tài chính và việc tăng cường tiềm năng tăng trưởng kinh tế về dài hạn là những thách thức, do vậy APEC nhấn mạnh duy trì cam kết tăng cường tăng trưởng kinh tế và tạo thuận lợi cho việc ổn định tài chính trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Trong khi đó, nhịp độ tăng trưởng yếu hơn trông đợi của kinh tế Trung Quốc trong năm nay có thể gây ra tình trạng tương tự cho phần còn lại của châu Á. Nhận định này của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) được đưa ra trong báo cáo cập nhật Triển vọng Phát triển châu Á công bố ngày 22/9.
ADB cũng hạ dự báo tăng trưởng của các nền kinh tế châu Á, với mức ước tính tăng 5,8% trong năm nay và 6% trong năm 2016. Trước đó, trong báo cáo công bố hồi tháng Ba vừa qua, ADB dự báo nhịp độ tăng trưởng của châu Á trong năm nay và năm tới đều ở mức 6,3%. Riêng với Trung Quốc, đầu tàu của tăng trưởng kinh tế toàn cầu, ADB hạ dự báo tăng trưởng xuống 6,8% trong năm nay, thay cho mức ước tăng 7,2% theo báo cáo hồi tháng Ba - mức tăng trưởng thấp nhất kể từ năm 1990 và thấp hơn so với mục tiêu tăng trưởng 7% mà Chính phủ Trung Quốc đặt ra.
Với 21 thành viên, APEC chiếm tới trên 50% GDP toàn cầu và gần một nửa tổng trao đổi thương mại thế giới, nhưng đang đứng trước nhiều khó khăn đến từ nội tại và bên ngoài khu vực, trong đó chủ yếu chịu tác động của tình trạng đảo ngược dòng vốn và giá hàng hóa giảm, một phần do kinh tế Trung Quốc giảm tốc. Điều này đòi hỏi các quốc gia trong khu vực phải tái cơ cấu toàn diện để thích ứng với những biến động hiện nay, bảo vệ các quốc gia khỏi những cú sốc toàn cầu và tối đa hóa tiềm năng tăng trưởng./.