Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Quyết định áp trần giá sữa cho trẻ dưới 6 tuổi vừa được Bộ Tài chính công bố cuối tuần qua đã được người dân ủng hộ với hy vọng giá sữa sẽ được kéo xuống mức hợp với túi tiền của gia đình có nhiều con nhỏ.
Tuy nhiên cũng có nhiều ý kiến về cách thức thực thi giải pháp này. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng khẳng định việc áp dụng giá trần sản phẩm sữa dành cho trẻ dưới 6 tuổi hoàn toàn không vi phạm các cam kết quốc tế như của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ từ ngày 10/3-10/4/2014, Bộ Tài chính đã tiến hành thanh tra 5 công ty kinh doanh sữa là Công ty trách nhiệm hữu hạn Mead Johnson Nutrition Việt Nam, Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam, Công ty trách nhiệm hữu hạn Nestle Việt Nam, Công ty trách nhiệm hữu hạn Frieslandcampina Việt Nam và Công ty trách nhiệm hữu hạn Dinh dưỡng 3A, chiếm tới 90% thị phần tại Việt Nam. Kết quả thanh tra đã được công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Kết quả thanh tra tại 5 công ty trên trong năm 2013 và 3 tháng đầu năm 2014 cho thấy các công ty đều tăng giá bán sữa và không có điều chỉnh giảm. Cụ thể, năm 2013 có 4 công ty tăng giá một lần và 1 công ty tăng giá hai lần với mức tăng từ 2,4 đến 30,66% giá bán.
Trong 3 tháng đầu năm 2014 có 2 công ty tăng giá bán trong đó một công ty tăng giá bán từ 7-14%, một công ty từ 5-9%.
Xử lý sau kết luận thanh tra, Bộ Tài chính đã xử phạt hành chính một công ty kê khai thiếu mặt hàng giá sữa có tăng theo quy định tại khoản 3 điều 11 Nghị định số 109 của Chính phủ; truy thu 4/5 công ty số thuế kê khai thiếu phải nộp là 10,2 tỷ đồng. Đồng thời, yêu cầu 5 công ty sữa này phải rà soát tiết giảm chi phí để đảm bảo giá bán thấp, đặc biệt là các chi phí chưa hợp lý, hợp lệ về quảng cáo khuyến mại và tiếp thị với số tiền 386 tỷ đồng.
Qua kết quả thanh tra đã kiến nghị chính phủ áp dụng các biện pháp bình ổn giá theo quy định của pháp luật về quản lý giá.
Lý giải về việc áp giá trần với mặt hàng sữa dành cho trẻ dưới 6 tuổi, Bộ trưởng cho biết, Bộ Tài chính căn cứ vào quy định tại điều 15, 16, 17, 18 của Luật Giá. Trong đó nêu rõ sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi là sản phẩm nằm trong danh mục bình ổn giá. Bên cạnh đó, nhà nước thực hiện bình ổn giá khi có biến động giá một cách bất thường như kết quả thanh tra vừa qua cho thấy sản phẩm sữa chỉ tăng và tăng khá cao.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng chỉ rõ, xuất phát từ diễn biến thị trường trong 2013 và 3 tháng đầu năm 2014 cùng với kết quả thanh tra, Bộ Tài chính đã phát hiện ra các yếu tố bất hợp lý về giá cả chi phí của sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Theo Bộ trưởng Dũng, quản lý giá sữa theo cơ chế thị trường nhưng phải đảm bảo có sự quản lý của nhà nước, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người sản xuất, nhà nước và người tiêu dùng. Đặc biệt , khi người tiêu dùng là đối tượng những trẻ em dưới 6 tuổi (cả nước hiện có khoảng 10 triệu trẻ em dưới 6 tuổi).
Ngoài ra, khi đưa ra quyết định áp dụng giá trần, Bộ Tài chính cũng đã học hỏi nghiên cứu các kinh nghiệm các nước đã có sử dụng biện pháp tương tự. Đơn cử như ở Mỹ có những bang áp dụng quản lý giá thiết lập theo chi phí đầu vào nhưng cũng có bang quy định giá bán buôn bán lẻ.
“Tất là những căn cứ trên là lý do để Bộ Tài chính áp dụng bình ổn giá sữa theo giá trần,” Bộ trưởng khẳng định.
Cũng theo người đứng đầu ngành Tài chính, sở dĩ chọn 25 mặt hàng sữa để áp giá trần trong hàng trăm mặt hàng sữa là do 25 sản phẩm lần này chiếm tỷ trọng lớn 60% thị phần trên thị trường sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi. Ngay trong quyết định áp giá trần vừa qua của Bộ Tài chính đã nêu rõ các sản phẩm còn lại căn cứ vào phương pháp hỗ trợ giá để doanh nghiệp đăng ký giá với cơ quan nhà nước và Bộ Tài chính sẽ tiếp tục công nhận tiếp nhưng nằm trong khung tính hợp lý.
Về vấn đề để mức giá trần đưa ra được nhận định là hợp lý với doanh nghiêp và người tiêu dùng, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết khi doanh nghiệp muốn thay đổi về hàm lượng mẫu mã, tên gọi sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi thì doanh nghiệp phải đăng ký và cơ quan quản lý giá có quyền kiểm tra chi phí theo 2 phương pháp là chi phí và so sánh.
Cùng với đó sẽ phối hợp với cơ quan có thẩm quyền để xác định chất lượng sữa nhằm đảm bảo phương pháp so sánh và phương pháp chi phí là phù hợp để từ đó ra giá trần.
Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, việc áp trần giá sữa sẽ khó có thể triệt tiêu các động lực nghiên cứu nâng cao chất lượng của các hãng sữa. Mỗi doanh nghiệp kinh doanh phải có chiến lược kinh doanh dài hạn khi đưa sản phẩm ra thị trường. Đồng thời phải giải quyết hài hòa được mối quan hệ giữa chất lượng, giá cả và thị phần. Nếu giảm chất lượng để giảm giá thì sẽ dẫn đến việc giảm dần thị phần, như thế sẽ ảnh hưởng đến sự tồn tại phát triển của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng có một hệ thống giám sát từ chính quyền địa phương, cơ quan quản lý giá phối hợp với các cơ quan quản lý chức năng cần thiết giám định lại chất lượng của sản phẩm và xác định lại chi phí sản phẩm.
Để có thể giám sát việc thực hiện áp trần giá sữa được nghiêm ở tất cả các vùng miền trên cả nước, tư lệnh ngành Tài chính cho rằng, Bộ Tài chính yêu cầu Ủy ban nhân dân các cấp, các cơ quan chức năng tại địa phương cũng phải vào cuộc, phối hợp giám sát việc này. Nếu những trường hợp hãn hữu xảy ra giá bán cao hơn giá trần công bố thì phải thanh tra, kiểm tra xử lý. Đặc biệt là sự đánh giá của các bà mẹ khi mua sữa cho con.
“Tất cả những vấn đề này về lâu dài sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh. Những doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh, chụp giật thì khó tồn tại và phát triển,” Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh./.
