Chánh Văn phòng Nội các Anh Michael Gove (trái) và Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Maros Sefcovic. (Nguồn: Reuters) Ngày 3/2, Anh và Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất sẽ tăng cường nỗ lực để giải quyết những vấn đề nảy sinh thời kỳ hậu Brexit, chủ yếu tại vùng Bắc Ireland, vốn khiến EU phải tạm dừng thực hiện một phần trong thỏa thuận song phương hồi cuối tuần qua.
Cam kết mới trên được đưa ra sau các cuộc thảo luận giữa Chánh Văn phòng Nội các Anh Michael Gove và Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Maros Sefcovic cùng các quan chức vùng Bắc Ireland để tìm cách tháo gỡ vấn đề phát sinh tại vùng này trong thời gian đầu triển khai thỏa thuận.
Trong thông báo chung, hai ông Gove và Sefcovi cho biết đã cùng thống nhất rằng Anh và EU sẽ lập tức đẩy mạnh nỗ lực để tìm ra giải pháp cho những vấn đề phát sinh. Hai bên cùng tái khẳng định cam kết tuân thủ Hiệp ước Ngày thứ Sáu tốt lành ký kết năm 1997 giúp chấm dứt cuộc xung đột kéo dài ba thập kỷ tại vùng Bắc Ireland và để triển khai các thỏa thuận thương mại mới giữa hai bên một cách hợp lý.
Anh chính thức cắt đứt mọi ràng buộc thành viên với EU từ ngày 1/1/2021 nhưng riêng vùng Bắc Ireland vẫn tiếp tục tuân thủ các quy định của thị trường chung EU và liên minh thuế quan để tránh phải thiết lập hệ thống cơ sở vật chất biên giới giữa vùng này và Cộng hòa Ireland (một thành viên của EU).
Anh và EU đã ký Nghị định thư Bắc Ireland, theo đó EU cử các nhân viên hải quan tới vùng Bắc Ireland, làm việc tại các cảng giữa vùng này và phần còn lại của lục địa Anh, tiến hành kiểm tra hàng hóa đi qua các cảng, đảm bảo những hàng hóa này khi vào Bắc Ireland sẽ đảm bảo các tiêu chuẩn của thị trường EU.
[Chuỗi cung ứng hàng hóa cho Bắc Ireland có thể sụp đổ vài ngày tới]
Nhiều quan chức vùng Bắc Ireland không ủng hộ nghị định thư vì lo ngại vùng này bị chia cắt với các phần còn lại của Anh trong khi quá trình triển khai nghị định thư cũng gây ra tình trạng tắc nghẽn hàng hóa lưu thông giữa lục địa Anh và Bắc Ireland. Căng thẳng gia tăng sau khi ngày 2/2 EC buộc phải rút các nhân viên ở hai cảng của Bắc Ireland về do lo ngại an ninh khi xuất hiện những lời đe dọa nhằm vào các nhân viên làm việc tại cảng.
Ngày 3/2, Thủ tướng Anh Boris Johnson cho rằng động thái của EU làm gia tăng căng thẳng và cam kết với các nghị sỹ nước này rằng sẽ dùng mọi cách để đảm bảo giao thương giữa vùng Bắc Ireland và phần còn lại của Anh diễn ra thông suốt.
Thủ tướng Anh cũng không loại trừ khả năng sẽ kích hoạt điều khoản số 16 của nghị định thư, cho phép một trong hai bên đơn phương tạm dừng một phần thỏa thuận trong những tình huống đăc biệt đồng thời yêu cầu phía EU "hành động khẩn trương."
Tuy nhiên, sau cuộc họp ngày 3/2, Phó chủ tịch EC Sefcovic cho biết hai bên đã nhất trí sẽ linh hoạt để giải quyết mọi vấn đề. Dự kiến các bên sẽ nối lại các cuộc thảo luận vào tuần tới./.
