Một con trăn cầu vồng Brazil có tên là Ronaldo, sống trong một vườn thú thuộc đại học City of Portsmouth, Anh, đã gây bất ngờ cho các nhân viên chăm sóc khi cho ra đời 14 đứa con.
Sự bất ngờ này đến từ hai lý do. Thứ nhất, những người chăm sóc luôn nghĩ Ronaldo là một con trăn đực. Thứ hai, con trăn dài 1,8m này đã không tiếp xúc với bất kỳ một đồng loại nào khác trong suốt 9 năm qua.
Các nhà khoa học gọi đây là một “sự ra đời kỳ diệu,” nhưng đồng thời cũng cho biết trường hợp này cũng không phải là một tình huống “độc nhất vô nhị.” Đây là một hình thức sinh sản đơn tính, thường được gọi là “trinh sản,” trong đó phôi được hình thành và phát triển mà không cần thụ tinh.
Hình thức này khá phổ biến ở thực vật, và xuất hiện ở trên một số loại động vật. Nhiều loài động vật bao gồm rồng komodo, trăn, cá mập, thằn lằn và côn trùng có thể sinh sản không cần con đực.
Đây là hình thức bắt buộc ở một số loài nhưng cũng có thể phát sinh ngẫu nhiên ở một số loài khác do áp lực của môi trường. Mặc dù tồn tại nhược điểm lớn là tạo ra các dòng vô tính, con non ra đời thường yếu ớt và dễ chết hàng loạt, song trinh sản đã giúp nhiều loài thích nghi với với điều kiện môi trường khắc nghiệt hoặc sự thiếu hụt giống đực nhằm duy trì số lượng loài.
Đối với trăn cầu vồng Brazil, đây là lần thứ 3 hình thức sinh sản này được ghi nhận.
Một sinh viên đã phát hiện ra sự tồn tại của 14 “bé trăn” nhỏ khi kiểm tra định kỳ chuồng nuôi của Ronaldo. “Lúc đầu chúng tôi nghĩ rằng cô ấy hẳn đã nhầm, và chúng tôi không thể tin vào mắt mình khi chứng kiến,” Amanda McLeod, một kỹ thuật viên chăm sóc động vật cho biết.
Pete Quinlan, một chuyên gia về bò sát, được mời đến kiểm tra và cũng bị sốc không kém. Ông nói: “Tôi đã nghiên cứu về rắn suốt 50 năm và chưa bao giờ biết điều này trước đây.” Những chú trăn nhỏ này có ngoại hình gần như là bản sao của mẹ chúng, chỉ có một chút khác biệt.
“Ronaldo trông hơi béo hơn bình thường, giống như sau khi cậu ấy (Quinlan vẫn gọi là cậu ấy theo thói quen) đã ăn một bữa lớn. Chúng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng cậu ấy, hoặc nói đúng hơn là cô ấy, đang mang thai.”
Quinlan đã chăm sóc Ronaldo được 9 năm sau khi con rắn được RSPCA (Tổ chức Bảo vệ Động vật của Anh) nhận nuôi. Con trăn cầu vồng Brazil Ronaldo đã trở thành một con vật nổi tiếng tại trường đại học này trong vòng 2 năm qua.
Theo chuyên gia Quinlan, đây sẽ là một cơ hội tuyệt vời để các sinh viên tìm hiểu về sự phát triển của loài trăn này. Hiện ông đang xác định giới tính của 14 chú trăn con, đồng thời xây dựng các chuồng nuôi mới cho những chú trăn nhỏ khi chúng đủ lớn.
Theo Vườn thú Dudley của Anh, trung bình mỗi con trăn sẽ cho ra đời 12-15 đứa con trong một lứa, cá biệt có những trường hợp ghi nhận đến 35 con. Trăn con thường ra đời sau 6 tháng kể từ khi trăn mẹ được thụ tinh, và bắt đầu tự kiếm ăn khi mới 10 ngày tuổi. Chúng thường dài từ 38-50cm khi mới sinh ra, đạt 1,2m trong năm đầu tiên. Con cái thường có kích thước lớn hơn con đực.
Trước đó, một nghiên cứu được công bố trên Biology Letters trong năm 2010 đã ghi nhận trường hợp một con trăn sinh được 22 con trong vòng hai năm thông qua hình thức sinh sản đơn tính. Một nghiên cứu khác vào năm 2013 ghi nhận trường hợp một con trăn cầu vồng Brazil 22 tuổi đã sinh ra 4 đứa con sau khi nó được nuôi chung với một con đực đã thắt ống dẫn tinh. Vào năm 2019, một con trăn nuôi tại thủy cung New England cũng đã sinh con, dù chỉ được nuôi cùng những con trăn cái trưởng thành khác.
Trăn cầu vồng Brazil (Brazilian Rainbow Boa) từng được đánh giá là một trong những loài rắn đẹp nhất hành tinh. Cái tên cầu vồng được đặt theo những màu sắc sặc sỡ trên cơ thể của chúng.
Loài bò sát này sinh sống chủ yếu tại lưu vực các con sông ở Trung và Nam Mỹ. Kích thước trung bình của loài trăn này nhỏ hơn rất nhiều so với những người anh em của mình và chúng có thể sống trên 20 năm./.