Thực hiện Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg Ban hành danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính (cập nhật), kể từ ngày 1/10 có 80 cơ sở sản xuất ximăng sẽ phải kiểm kê khí nhà kính và nộp báo cáo 2 năm một lần theo Nghị định số 06/NĐ-CP Quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng Ozone.
Ông Vũ Ngọc Anh - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường (Bộ Xây dựng) - cho biết hiện nay, các doanh nghiệp ximăng đang phải đối mặt với nhiều áp lực trong việc thực hiện các cam kết của Việt Nam về biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng.
Để đáp ứng các mục tiêu yêu cầu, doanh nghiệp sản xuất ximăng cần tuân thủ quy định mới từ quốc gia và quốc tế, bao gồm việc sử dụng nhiên liệu thay thế, áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, cũng như cải tiến quy trình sản xuất nhằm giảm phát thải khí nhà kính.
Bộ Xây dựng đã chuẩn bị 2 dự thảo quan trọng gồm kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng đến năm 2030, trong đó có lĩnh vực sản xuất ximăng; Thông tư hướng dẫn quy trình, quy định kỹ thuật kiểm kê khí nhà kính, đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính ngành xây dựng.
Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang phối hợp với các bộ, ngành để sửa đổi Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, nhằm hoàn thiện quy định về thẩm định khí nhà kính, tổ chức thị trường carbon và quản lý tín chỉ carbon, ông Ngọc Anh thông tin.
Đẩy mạnh kiểm kê khí nhà kính từ truy xuất nguồn gốc, ứng phó biến đổi khí hậu
Kiểm kê khí nhà kính có ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu khi mà các nước phát triển trên thế giới yêu cầu ngày càng cao về nguồn gốc sản phẩm và sản phẩm “xanh.”
Phó Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) Hoàng Hữu Tân chia sẻ định hướng phát triển ngành ximăng Việt Nam trong thời gian tới sẽ tập trung vào việc sử dụng tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và gắn sản xuất với tái chế, tái sử dụng chất thải, đồng thời xử lý chất thải, bảo vệ môi trường.
Hiện nay, ngành công nghiệp ximăng Việt Nam có 92 dây chuyền sản xuất clinker, với tổng công suất đạt 122,34 triệu tấn ximăng mỗi năm.
Về tiêu hao nguyên liệu, trung bình mỗi tấn clinker tiêu tốn 1,55 tấn nguyên liệu (đá vôi, đất sét, phụ gia), trong khi nhiệt năng tiêu hao trung bình là 800 kcal/kg clinker và điện năng là 95 kWh/tấn ximăng.
Xi măng cũng là lĩnh vực có tỷ trọng phát thải khí nhà kính lớn, chiếm gần 75% tổng phát thải của ngành sản xuất vật liệu xây dựng.
Mục tiêu phát triển ngành ximăng giai đoạn 2021-2030 bao gồm việc chỉ đầu tư xây dựng mới các nhà máy sản xuất clinker có công suất trên 5.000 tấn/ngày, gắn với vùng nguyên liệu và hệ thống tận dụng nhiệt khí thải.
Trong tổng công suất thiết kế lên tới hơn 122 triệu tấn xi măng/năm của cả nước, Tổng công ty Xi măng Việt Nam (VICEM) chiếm khoảng 30-32%.
Phó Tổng giám đốc VICEM Dương Ngọc Trường chia sẻ doanh nghiệp đã có những bước tiến đáng kể trong việc giảm phát thải khí nhà kính.
Theo ông Trường, từ Hệ thống đo đạc, báo cáo và thẩm định (MRV) cho thấy phát thải trung bình cho sản xuất clinker gần đây đạt khoảng 872 kg CO2/tấn.
Đối với sản xuất ximăng, con số này trong năm 2023 là khoảng 617 kg CO2/tấn và 610 kg CO2/tấn trong 9 tháng năm 2024. Những kết quả này khẳng định VICEM đang tiến gần đến các mục tiêu chiến lược.
Để đạt được mục tiêu giảm phát thải, VICEM đã triển khai nhiều giải pháp như: quản lý và kiểm soát phát thải; tối ưu hóa sử dụng nhiên liệu; giảm tỷ lệ clinker trong sản xuất ximăng; tận dụng nhiệt thừa để phát điện và thu hồi CO2.
Tuy nhiên, ông Trường cho rằng mặc dù đã đạt nhiều tiến bộ nhưng VICEM hiện vẫn gặp khó khăn trong việc duy trì chất lượng sản phẩm và đầu tư cơ sở hạ tầng cho nguyên liệu thay thế. Hơn nữa, chính sách hỗ trợ từ Nhà nước còn thiếu cụ thể, gây khó khăn cho doanh nghiệp.
VICEM khẳng định cam kết theo đuổi phát triển bền vững và sản xuất xanh; đồng thời đề xuất Nhà nước sớm có chính sách hỗ trợ để thúc đẩy sản xuất thân thiện với môi trường, giúp ngành vật liệu xây dựng phát triển bền vững hơn./.