Ông Nguyễn Thanh Giang, phụ trách công tác lãnh sự Đại sứ quán Việt Nam gặp các ngư dân chuẩn bị đưa ra xét xử. (Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia) Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, ngay sau khi nhận được thông tin về việc tòa án Ranai (Natuna) sẽ xét xử 5 thuyền trưởng Việt Nam thuộc các tàu cá mang số hiệu KG 93895, 95359, 90946, 92503, ngày 15/11, Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia đã cử cán bộ phụ trách lãnh sự đến Natuna, gặp cán bộ Tòa án Ranai, tiếp xúc với ngư dân và trao đổi với luật sư biện hộ.
Thông tin ban đầu cho thấy, 5 thuyền trưởng này đã liên tục kháng cáo Tòa án đảo Ranai, Indonesia vì cho rằng có sự khác biệt trong xác định toạ độ khi bị bắt và toạ độ được nêu trong cáo trạng của tòa án Indonesia. Từ đó dẫn đến việc cơ quan Công tố Ranai kết luận các ngư dân vi phạm vùng biển Indonesia, khai thác trái phép. Trong khi đó, các thuyền trưởng thì tin rằng mình bị bắt khi đang khai thác trong vùng biển của Việt Nam.
Ngày 15/11, đại diện Đại sứ quán, ông Nguyễn Thanh Giang, phụ trách công tác lãnh sự đã có buổi làm việc với cơ quan công tố đảo Ranai, đề nghị cơ quan này căn cứ luật pháp quốc tế cũng như luật pháp sở tại của Indonesia để xét xử công minh các ngư dân Việt Nam.
Ngoài ra, Đại sứ quán cũng đề nghị phía Tòa án Ranai khi luận tội các ngư dân cần đưa ra chứng cứ có độ tin cậy cao và có thể kiếm chứng được, đặc biệt là xác định chính xác tọa độ của tàu cá Việt Nam vào thời điểm bị lực lượng chấp pháp Indonesia bắt, tránh đưa ra các bản án oan sai cho ngư dân Việt Nam.
[Bà Rịa-Vũng Tàu: Tiếp nhận 239 ngư dân do phía Indonesia trao trả]
Cũng tại buổi làm việc, Đại sứ quán đã đề nghị Toà án Ranai sớm giải quyết các vụ án tồn đọng khác, tránh kéo dài thời gian tạm giữ các thuyền trưởng để họ phải chờ đợi quá lâu trước khi được xét xử, dẫn đến thời gian thụ án bị kéo dài. Đại sứ quán cũng đề nghị cơ quan Công tố Ranai gửi thông báo cho Đại sứ quán và mời Đại sứ quán tham dự các phiên tòa.
Đại diện cơ quan công tố Indonesia, ông Waher Thorhiran, trưởng phòng Truy tố tội phạm, Văn phòng công tố đảo Ranai đã đánh giá cao sự có mặt của đại diện Đại sứ quán Việt Nam trong phiên toà sẽ diễn ra vào ngày 16/11, đồng thời cam kết sẽ xét xử vụ án một cách nghiêm minh dựa trên pháp luật hiện hành của Indonesia.
Về việc gần đây thời gian xét xử các thuyền trưởng thường bị kéo dài, cơ quan này cho biết, nguyên nhân là do thời gian qua, số lượng ngư dân Việt Nam bị bắt tăng mạnh, trong khi đó một số thuyền trưởng ngoan cố không chịu nhận tội dẫn tới việc hồ sơ phải chuyển qua nhiều cơ quan công tố cấp cao như Cơ quan công tố tỉnh Riau (tại đảo Tanjung Pinang, thủ phủ tỉnh Riau) hay cao hơn nữa là Tòa án tối cao tại Jakarta, trước khi quay trở lại kết án tại Tòa án Ranai.
Về việc thông báo và mời Đại sứ quán tham dự các phiên xét xử, cơ quan công tố Ranai cho biết, luật pháp Indonesia không có điều khoản quy định việc bắt buộc phải mời đại diện Đại sứ quán tham dự các phiên tòa. Vì vậy, cũng như từ trước tới nay, cơ quan Công tố Ranai sẽ không có trách nhiệm về việc này, mà đây là trách nhiệm thông báo của luật sư hoặc người nhà thuyền trưởng.
Ngoài ra, cơ quan này cũng giải thích thêm rằng, luật pháp Indonesia quy định các điều khoản dành cho tội danh xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) khai thác trái phép, đối với các thuyền viên và thuyền trưởng thì không bị xét xử hoặc giam giữ mà được thả ngay sau khi hoàn tất hồ sơ. Tuy nhiên, điều khoản bảo vệ môi trường lại rất chặt.
Đa số các phương tiện, tàu thuyền Việt Nam sử dụng lưới giã cào (còn gọi là lưới kéo, lưới cào, lưới vét), một công cụ có tính hủy diệt cao và bị cấm theo luật bảo vệ môi trường của Indonesia, dẫn đến việc toà án đưa ra xét xử các thuyền trưởng theo hướng gây ra các thiệt hại về môi trường (giá trị thường giao động từ 500 triệu đến 2 tỷ rupiah tuỳ thuộc vào số lượng cá bắt được). Nếu không có tiền phạt thì quy đổi thành các án phạt tương đương từ 6 tháng đến 2 năm. Tài sản và tàu sẽ bị tiêu hủy theo chính sách xử lý cứng rắn của Indonesia nhằm chống lại nạn khai thác cá trái phép.
Bên cạnh đó, Cơ quan công tố Ranai cũng hứa sẽ xem xét kỹ lưỡng tọa độ của các tàu cá Việt Nam bị bắt. Phía Đại sứ quán cũng đề nghị, nếu không đủ bằng chứng kết án hoặc bằng chứng không tin cậy thì các ngư dân phải được trả tự do ngay tại tòa, không bị phạt, đồng thời các phương tiện đánh bắt cũng được thả vô điều kiện.
Cùng ngày, sau cuộc gặp các ngư dân chuẩn bị đưa ra xét xử, trong đó có 5 thuyền trưởng nói trên, ông Nguyễn Thanh Giang cho biết, tình trạng sức khỏe các thuyền trưởng vẫn ổn định. Tuy nhiên, về tinh thần, họ có nhiều lo lắng vì cảm thấy bị oan sai.
Động viên các thuyền trưởng, ông Nguyễn Thanh Giang cũng thông tin về tinh thần buổi làm việc với cơ quan công tố Ranai đồng thời thông báo sẽ có đại diện Đại sứ quán trong phiên tòa xét xử ngày 16/11 để theo sát những diễn biến, qua đó có biện pháp xử lý, đấu tranh phù hợp khi thấy có dấu hiệu oan sai./.
