Hàng tấn rùa biển bị bắt giữ để chế tác thành các sản phẩm mỹ nghệ của một cơ sở tại Nha Trang. (Ảnh: ENV cung cấp) Việt Nam là nơi cư trú của 5 loài rùa biển (gồm rùa da, rùa xanh/vích, đồi mồi, quản đồng và đồi mồi dứa). Tất cả các loài rùa này được bảo vệ ở cấp độ cao nhất theo quy định của pháp luật. Dù vậy, các loài “sách đỏ” này hiện đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi các hoạt động săn bắt, buôn bán trái phép của con người.
Thông tin từ Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) chiều 31/7 cho biết, trong số 5 loài rùa biển quý hiếm của Việt Nam đang bị đe dọa, đồi mồi là loài suy giảm số lượng nghiêm trọng nhất.
Mặc dù có vai trò rất quan trọng với hệ sinh thái vì chúng ăn bọt biển, giữ cho rạn san hô khỏe mạnh, thế nhưng số lượng cá thể đồi mồi đã giảm tới 80%, chủ yếu do bị săn bắt để lấy mai nhằm chế tác thành đồ thủ công mỹ nghệ như trang sức...
Cùng với sự suy giảm của đồi mồi, hiện nay loài vích cũng đang phải đối mặt với tình trạng tương tự khi chúng chỉ có khoảng 1/1.000 cơ hội sống sót đến tuổi trưởng thành.
Số liệu thống kê của ENV cho thấy, trong vòng 5 năm qua, trung bình mỗi năm có khoảng 150.000 cá thể vích non trở về đại dương. Theo tỉ lệ trên, số lượng vích có thể đạt đến tuổi trưởng thành sẽ chỉ còn khoảng 150 cá thể mỗi năm.
[Án phạt nghiêm khắc đối tượng mua bán số lượng lớn xác rùa biển]
Tiêu bản các cá thể đồi mồi quý hiếm tại một cửa hàng ở tỉnh Kiên Giang. (Ảnh: ENV cung cấp) Theo nghiên cứu năm 2016 của Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), những năm gần đây, loài đồi mồi dứa cũng chỉ còn khoảng 10 con lên đẻ mỗi năm tại một số bãi biển thuộc khu vực Bái Tử Long và tỉnh Quảng Bình. Tại bán đảo Sơn Trà, đồi mồi dứa hoàn toàn không còn xuất hiện kể từ năm 2015.
Trước tình hình đó, đại diện ENV cho rằng, việc tăng cường các hoạt động thực thi pháp luật bảo vệ rùa biển là vô cùng cần thiết. Đặc biệt, việc truy cứu trách nhiệm hình sự, cũng như đưa ra xét xử các đối tượng buôn bán, vận chuyển rùa biển và trứng rùa biển là một trong những biện pháp hiệu quả để răn đe, phòng ngừa vi phạm và khẳng định tính nghiêm minh của pháp luật.
Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức của người dân trong công tác bảo vệ rùa biển cũng là giải pháp cần được quan tâm chú trọng, nhằm truyền tải sâu rộng thông điệp bảo vệ rùa biển. Chính cộng đồng sẽ trở thành nhân tố quan trọng đóng góp vào các nỗ lực bảo vệ loài sinh vật biển này.
Theo quy định của Bộ Luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi săn, bắt, giết, vận chuyển, buôn bán, nuôi nhốt, tàng trữ rùa biển hoặc vận chuyển, buôn bán, tàng trữ sản phẩm/bộ phận của chúng (bất kể số lượng, khối lượng, giá trị tang vật) sẽ bị xử lý hình sự với mức hình phạt tối đa lên đến 15 năm tù giam./.
Một số vụ nuôi nhốt, chế tác rùa trái phép trong năm 2018
Ngày 26/7 vừa qua, Phòng Cảnh sát chống tội phạm về môi trường, Công an tỉnh Khánh Hòa đã giải cứu một cá thể rùa vích đang bị nuôi nhốt tại một nhà hàng trên địa bàn thành phố Nha Trang.
Trước đó, đầu tháng Sáu, 72 tiêu bản rùa biển quý hiếm cũng đã bị tịch thu khi đang được trưng bày tại một cửa hàng thủ công mỹ nghệ ở thành phố Vũng Tàu. Sau đó không lâu, hai cửa hàng bán đồ lưu niệm ở tỉnh Kiên Giang đã bị phát hiện bày bán 47 tiêu bản đồi mồi quý hiếm.
Trong những ngày cuối tháng Sáu, đầu tháng Bảy, hai cá thể rùa vích bị nuôi nhốt ở Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Hải Dương cũng đã được cơ quan chức năng giải cứu và thả về vùng biển địa phương.
Theo đánh giá của ENV, những vụ việc trên chỉ là một số nhỏ những vi phạm đã được phát hiện và xử lý. Điều này các cho thấy vi phạm về rùa biển hiện nay vẫn đang diễn biến phức tạp, đe dọa sự tồn vong của loài sinh vật biển dễ thương này.
Rùa biển bị sát hại để làm đồ thủ công mỹ nghệ tại một cơ sở ở Nha Trang. (Ảnh: ENV cung cấp) 
