Ngân hàng thế giới (World Bank - WB) ngày thứ Sáu đã công bố ba ứng cử viên sẽ thay thể chủ tịch sắp mãn nhiệm Robert Zoellick trong nỗ lực lần đầu tiên trong lịch sử chấm dứt vai trò độc quyền của Mỹ ở vị trí lãnh đạo tổ chức đầy quyền lực này. Các kinh tế gia nổi tiếng từ Colombia và Nigeria đã được đề cử ra cạnh tranh với ứng cử viên của Mỹ, một người sinh ở Hàn Quốc và trở thành bác sĩ được đào tạo ở Mỹ. Ứng viên người Mỹ là Jim Yong Kim, hiện là chủ tịch Đại học Dartmouth College; kinh tế gia người Colombia, Jose Antonio Ocampo, một giáo sư ở Đại học Columbia; và Bộ trưởng tài chính Nigeria, Ngozi Okonjo-Iweala. Tuyên bố đã bắt đầu một cuộc đua chưa từng có tiền lệ để lãnh đạo tổ chức có 187 quốc gia thành viên với mục tiêu phát triển, giảm nghèo và hỗ trợ các dự án xã hội này. Ban quản trị ngân hàng dự kiến sẽ phỏng vấn các ứng viên trong vài tuần tới. WB nói họ hy vọng có thể bổ nhiệm được chủ tịch mới dựa trên sự đồng thuận ở các cuộc gặp vào mùa xuân năm 2012 với Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF). Ông Zoellick dự kiến rời nhiệm sở sau nhiệm kỳ này vào tháng 6. Trong một cuộc họp báo ở Nhà Trắng ngày thứ Sáu, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã giới thiệu ông Kim, một bác sĩ từng làm việc nhiều thập kỷ trong các vấn đề y tế toàn cầu. Trước đó, những nền kinh tế hàng đầu của châu Phi, Nam Phi, Angola và Nigeria, cùng bày tỏ sự ủng hộ cho Okonjo-Iweala, người từng có hơn hai thập kỷ làm việc ở WB và từng nắm chức vụ giám đốc điều hành, vị trí thứ hai chỉ sau ông Zoellick, trước khi trở lại Nigeria. Ocampo, một ứng viên tự đề cử, là một cựu bộ trưởng tài chính và thống đốc ngân hàng trung ương. Theo một thông lệ bất thành văn, Mỹ, cổ đông lớn nhất của WB, là nước chọn chủ tịch tổ chức này, và trước giờ một người Mỹ vẫn luôn đứng đầu ngân hàng, trong khi một người châu Âu đứng đầu IMF. Nhưng thông lệ đó đã gây ra sự giận dữ từ các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi muốn có đại diện để phản ánh sự đóng góp của họ vào kinh tế toàn cầu. Vị trí chủ tịch WB rất quan trọng với vai trò cung cấp tài chính và hỗ trợ kỹ thuật cho những nước đang cố gắng thoát ra khỏi tình trạng đói nghèo. Ngân hàng có trụ sở tại Washington này đã cho vay 57,3 tỉ USD vào năm ngoái và có hơn 9.000 nhân viên trên toàn thế giới. Việc chọn ông Kim, một bác sĩ ít tiếng tăm bên ngoài nghề chuyên môn, được coi là một bất ngờ, bởi trước giờ Washington thường đề xuất các chính trị gia hoặc những lãnh đạo ở phố Wall. Là một bác sĩ và nhà nhân chủng học được đào tạo ở Harvard, ông Kim, 52 tuổi, là cựu giám đốc cơ quan phụ trách phòng chống HIV/AIDS ở Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Ông trở thành chủ tịch Đại học Darmouth, một trường thuộc nhóm Ivy League, ở New Hampshire, vào tháng 7/2009. “Đã đến lúc một chuyên gia trong lĩnh vực phát triển dẫn dắt tổ chức phát triển lớn nhất thế giới”, ông Obama nói trong cuộc họp báo tại Rose Garden, Nhà Trắng với ông Kim đứng bên cạnh. “Jim đã trải qua hơn hai thập kỷ làm việc để cải thiện điều kiện ở các nước đang phát triển trên thế giới. Tôi tin rằng không ái đủ năng lực hơn ông ấy để gánh vác trọng trách này”.
Ba ứng viên ừ trái qua gồm Jim Yong Kim Ngozi, Okonjo-Iweala và Jose Antonio Ocampo (Nguồn: AFP)
Việc được Mỹ đề cử giúp ông Kim trở thành ứng viên số một cho vị trí chủ tịch. Theo một quan chức ở Bộ tài chính Mỹ, ông Kim sẽ bắt đầu chuyến đi vận động tranh cử trong vài tuần tới. Pháp, một cổ đông lớn khác của WB, tỏ ra ủng hộ ứng viên này. “Nguyên tắc là có một lựa chọn của Mỹ tại WB, và của châu Âu tại IMF. Không có lý do gì thay đổi điều đó,” Bộ trưởng ngoại giao Pháp Alain Juppe nói với AFP sau khi ông Kim được đề cử. Nhưng Okonjo-Iweala, rất được coi trọng nhờ công việc của bà ở WB, là một sự thách thức lớn với Kim. “Tôi coi WB là một định chế rất quan trọng với thế giới, đặc biệt là với các nước đang phát triển, vốn xứng đáng với sự lãnh đạo tốt nhất”, bà nói vào thứ Sáu. “Nên tôi chờ đợi mình sẽ là một ứng cử viên rất mạnh và tôi hoàn toàn tự tin”. Jeffrey Sachs, một nhà kinh tế học phát triển nổi tiếng đã tự đề cử và được một số nhỏ nước ủng hộ, đã rút lui vào ngày thứ Sáu khi ông Kim được đề cử. “Jim Kim là ứng viên tuyệt vời cho WB,” ông Sachs viết trên trang Twitter của mình. “Tôi ủng hộ ông ấy 100%. Tôi cảm ơn những ai đã ủng hộ tôi và biết rằng họ sẽ hài lòng với tin tức hôm nay”./.
Trần Trọng (Vietnam+)
