Nhà bị nứt toác từng đường dài, người dân phải đi ngủ nhờ ở khắp nơi. (Ảnh: Thanh Vân/TTXVN) 14 hộ dân sống trên đồi Tên Lửa, thuộc các tổ 3,6 khu 3B, phường Giếng Đáy, thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) nhiều tháng nay sống thấp thỏm, bất an bên công trường khai thác đất sét của Công ty cổ phần Gốm xây dựng Giếng Đáy.
Phía người dân khẳng định do đơn vị này khai thác đã tác động đến kết cấu đất, dẫn đến sụt sạt, có nhà bị sập, sụt lún, nhiều nhà bị nứt, xé tường..., song phía công ty cho rằng tình trạng này còn do nhiều yếu tố khác nên trước mắt họ chỉ hỗ trợ người dân kinh phí di dời.
14 hộ dân điêu đứng vì bị sập, nứt, xé tường
Căn nhà từ đường của bố mẹ anh Nguyễn Ngọc Tuyết và chị Lưu Hồng Liên, tổ 6 khu 3B, đã bị sập gần như hoàn toàn nhiều tháng nay, anh chị phải chuyển sang ngôi nhà của người thân cạnh đó.
Tuy nhiên, những ngày gần đây, ngôi nhà này cũng nứt toác, nhiều nơi tường bị xé thành đường dài, tạo thành rãnh ngăn cách ở trên tường, dưới nền nhà, có những rãnh nứt có thể lọt cả viên gạch. Vợ chồng anh Tuyết được phường Giếng Đáy yêu cầu di dời khẩn cấp.
Anh Nguyễn Ngọc Tuyết bức xúc cho biết nhà anh bị sạt cách đây khoảng 5 tháng, phường cũng đã biết và lập biên bản, yêu cầu gia đình di dời, nhưng vẫn chưa có cơ quan chức năng đến để giải quyết, cũng không được hỗ trợ tiền thuê nhà, hay đền bù cho gia đình.
Anh Tuyết đề nghị chính quyền địa phương và đơn vị khai thác đất có phương án giải quyết và đền bù cho gia đình.
[Khẩn trương xử lý sự cố thi công công trình gây sụt lún ở Đà Lạt]
Xung quanh công trường khai thác đất sét có nhiều ngôi nhà kiên cố, trong đó có những ngôi nhà được xây từ 2-4 tầng nhưng cũng không chịu được lực mà bị nứt toác móng, xé nhiều góc tường, có nhà đang bị nghiêng về hướng Moong đất sét đang khai thác.
Chị Nguyễn Thị Chọn tổ 6, khu 3B, phường Giếng Đáy chia sẻ vợ chồng chị phải vay mượn, tích cóp để xây được ngôi nhà 4 tầng, nhưng giờ nhà bị nứt từ móng cho đến tường các phòng trong nhà nên gia đình chị rất hoang mang, ăn không ngon ngủ không yên, ngồi trong nhà mình nhưng không thấy yên tâm, những lúc mưa to thì phải chạy ra ngoài đường đứng dưới bạt, vì sợ ở trong có thể sập bất cứ lúc nào, nhất là khi đang mùa mưa bão.
Chị Chọn hiện đã nghỉ việc để ở nhà trông con, vì không dám để con tự ở nhà như trước.
Theo chị Chọn, mặc dù phường đã bố trí cho các hộ dân mượn 12 căn hộ của một doanh nghiệp để sinh sống tạm, tuy nhiên 12 căn hộ này không có giường chiếu, điện nước... bất tiện sinh hoạt và nếu phải ở lâu dài rất khó khăn.
Tại Quyết định số 2353/QĐ-UBND ngày 11/8/2015, Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh cho phép Công ty cổ phần gốm xây dựng Giếng Đáy Quảng Ninh tiếp tục khai thác đất sét để làm vật liệu xây dựng với diện tích 11,6ha, được giới hạn bởi các điểm khép góc trên bản đồ khu vực khai thác khoáng sản đã cấp giấy phép khai thác tại Quyết định số 4150/QĐ-UBND, 16/11/2004 và được điều chỉnh tại quyết định số 670/QĐ-UBND ngày 8/4/2014, với trữ lượng khai thác 661.801m3, công suất được khai thác 70.000m3, độ sâu khai thác đến âm 20m, thời gian khai thác hết ngày 31/12/2024.
Phía Công ty cho biết đơn vị mới khai thác đến âm 13m thì xuất hiện sạt lở nên dừng hoạt động. Moong khai thác đất sét rộng khoảng 260m2, chiều dài khoảng 300m, sâu khoảng 10m...
Tuy nhiên, các hộ dân sống quanh khu vực mỏ khai thác đất sét nhận định, đơn vị múc xuống sâu hơn âm 20. Đáng nói là các hộ dân này nằm ở trên đồi, còn mỏ đất sét ở chân đồi nên rất mất an toàn.
Anh Phạm Văn Nho tổ 6, khu 3B, phường Giếng Đáy cho rằng chiều sâu theo quan sát của các hộ dân rơi vào khoảng 30m so với mặt bằng của các căn nhà, càng khai thác thì càng lún sâu.
Người dân đã báo cáo với phường và các ban, ngành… đã có một số cơ quan chức năng quan tâm, xuống hiện trường nhưng chưa có thông báo gì, người dân hiện không biết đi đâu về đâu nếu không may xảy ra sạt lở.
Anh Nho và các hộ dân mong các cấp chính quyền sớm có biện pháp để các hộ gia đình được yên tâm sinh sống."
Doanh nghiệp đùn đẩy trách nhiệm?
Trước sự việc nhiều hộ dân bị sập, đổ nhà, nứt xé tường diện rộng, phía Công ty cổ phần Giếng Đáy cho rằng mỏ đất sét đã đưa vào khai thác mấy chục năm nay, còn các hộ dân mới xây dựng nhà cách đây 4-5 năm, nên không thể nói hiện trạng sụt lún của các hộ dân là do công ty gây ra.
Một ngôi nhà ở tổ 6 khu 3B đã bị sập gần như hoàn toàn khoảng 5 tháng nay chưa được đền bù. (Ảnh: Thanh Vân/TTXVN) Bà Phạm Thị Thế, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Gốm xây dựng Giếng Đáy, phân trần: "Công ty chúng tôi đã khai thác mấy chục năm nay chứ không phải bây giờ mới khai thác và chúng tôi thường khai thác vào mùa khô. Hiện nay, do mưa lũ sạt lở thì có thể bị ảnh hưởng. Việc sụt lún tại khu vực này cần xem xét chính xác là trách nhiệm của đơn vị nào, bởi trước đó gần khu vực này có việc mở rộng, thi công nút giao lên cầu Tình Yêu, cộng với mưa lớn của bão số 2 vừa qua."
"Chính vì vậy, trong cuộc họp sáng 25/8, Ủy ban Nhân dân thành phố Hạ Long đã yêu cầu các cơ quan chức năng mời đơn vị giám định độc lập vào làm việc để xác định lại ranh giới khai thác cũng như quy trình khai thác sét của Công ty cổ phần gốm xây dựng Giếng Đáy, qua đó xác định nguyên nhân và trách nhiệm của các bên liên quan, có phương án bồi thường và xử lý cho người dân. Nếu nguyên nhân được xác định là do hoạt động khai thác của công ty thì đơn vị sẽ hỗ trợ di dời và làm theo quy định của pháp luật," bà Thế thông tin thêm.
Tuy nhiên, bà Vũ Thị Nguyên, 60 tuổi, tổ 6, khu 3B, phường Giếng Đáy khẳng định: "Tôi ở đây từ năm 1985 cho đến nay, Công ty cổ phần gốm xây dựng Giếng Đáy làm đổ nhà tôi lần này là lần thứ 2, lần đầu vào năm 2005, đến năm 2007 gia đình được công ty đền bù xây lại căn nhà này, nhưng đến giờ lại đang bị tụt móng, không biết sẽ bị sạt sụt lúc nào, lần này chưa được hỗ trợ. Hiện nay gia đình tôi đang đi thuê nhà nhưng chưa tìm được, nhà 5 người phải ngủ nhờ hàng xóm, ban ngày thì về nhà để dọn đồ."
Trong khi chờ thời gian để các cơ quan chức năng xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm gây ra sụt lún thì hàng loạt hộ dân tại tổ 6, khu 3B, phường Giếng Đáy nơm nớp lo sợ và chưa biết đi đâu về đâu.
Anh Phạm Xuân Trường, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Giếng Đáy, cho biết sau khi nhận được phản ánh của một số hộ dân ở tổ 6, khu 3B về hiện tượng bị sụt lún do việc khai thác sét của Công ty cổ phần gốm xây dựng Giếng Đáy, Ủy ban Nhân dân phường đã xuống kiểm tra hiện trạng và báo cáo các cơ quan có thẩm quyền; trao đổi, làm việc với công ty đề nghị có các biện pháp đảm bảo an toàn cho các hộ dân; đồng thời Ủy ban Nhân dân phường cũng đã đề nghị các hộ dân bị ảnh hưởng chủ động di dời người và tài sản để đảm bảo an toàn tính mạng cũng như tài sản của gia đình.
Phường đã báo cáo Ủy ban Nhân dân thành phố Hạ Long đề nghị chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, các đơn vị có liên quan và Công ty cổ phần gốm xây dựng Giếng Đáy có các giải pháp, chính sách để bồi thường, hỗ trợ các hộ dân đảm bảo theo quy định.
Sau khi nhiều hộ dân bị sập, lún, nứt nhà, phía công ty mới tiến hành lu kè chắn, hoàn nguyên, song các hộ dân ở khu 3B cho rằng việc này cần phải làm sớm hơn chứ không để đến lúc bị sạt sụt diện tích lớn như hiện nay mới khắc phục, như vậy không khác gì "bắt cóc bỏ đĩa," nhất là khi cơn bão số 3 đổ bộ vào Quảng Ninh gây mưa lớn, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân./.
