Xin trân trọng giới thiệu 10 sự kiện thế giới nổi bật năm 2018 do TTXVN bình chọn:
1. Bước ngoặt trong tiến trình hòa bình Triều Tiên: Tình hình bán đảo Triều Tiên ghi nhận chuyển biến ngoạn mục với nhiều sự kiện lịch sử trong năm 2018.
Các cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều được nối lại sau hơn một thập kỷ với Tuyên bố Panmunjom (ngày 27/4) và Tuyên bố Bình Nhưỡng (ngày 20/9), và cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều lần đầu tiên với Tuyên bố chung Singapore ngày 12/6, đã giúp xoay chuyển tình thế khu vực từ “miệng hố chiến tranh” sang đối thoại và hòa hoãn, mở ra hy vọng về một bán đảo Triều Tiên phi hạt nhân hóa, hòa bình và thịnh vượng.
2. Cuộc đối đầu Mỹ-Trung Quốc: Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc với các đòn thuế quan trả đũa lẫn nhau đã tác động mạnh tới hoạt động thương mại, kinh tế và thị trường tài chính toàn cầu, khiến các dự báo triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới năm nay và năm 2019 đều bị hạ thấp, nhiều nước phải điều chỉnh chính sách để đối phó với nguy cơ rủi ro.
Đối đầu Mỹ-Trung còn lan sang các lĩnh vực khác như công nghệ, ngoại giao, quân sự... phản ánh sự cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa hai bên.
3. CPTPP được ký kết và có hiệu lực: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), thay thế Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), đã được ký kết ngày 9/3 và sẽ được thực thi từ tháng 1/2019. Với 11 nước tham gia, trong đó có Việt Nam, CPTPP là một trong những hiệp định thương mại lớn nhất thế giới, và khi được thực thi đầy đủ, sẽ bao gồm một thị trường gần 500 triệu người tiêu dùng, chiếm khoảng 13,5% GDP toàn cầu.
Việc CPTPP được đàm phán thành công sau khi Mỹ rút khỏi TPP có ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì kết nối đầu tư và tự do thương mại hơn ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch có xu hướng gia tăng.
4. Đàm phán Brexit đầy chông gai: Trải qua tiến trình đàm phán vô cùng căng thẳng, ngày 25/11, chính phủ Anh và Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất được dự thảo thỏa thuận Brexit, định hình tương lai quan hệ hai bên.
Tuy nhiên, tiến trình Brexit vẫn chưa thể về đích và tiềm ẩn những yếu tố khó lường do chính rào cản từ Quốc hội Anh với những chia rẽ nội bộ sâu sắc liên quan những điều khoản nhiều tranh cãi về hải quan. Tương lai Brexit vẫn khó đoán định và kịch bản Anh rời EU không thỏa thuận vẫn còn bỏ ngỏ.
5. Biểu tình bạo loạn ở Pháp: Cuộc biểu tình của lực lượng “Áo vàng”, xuất phát từ việc phản đối tăng thuế xăng dầu, đã bùng phát mạnh và lan rộng, sau đó leo thang thành làn sóng bạo loạn tồi tệ nhất ở Pháp trong hàng chục năm qua và lan sang một số nước khác. Làn sóng biểu tình đã bộc lộ sự phân hóa sâu sắc về kinh tế, xã hội ở Pháp, buộc chính phủ của Tổng thống E. Macron phải nhượng bộ.
6. Quan hệ Nga - phương Tây căng thẳng: Quan hệ giữa Nga với Mỹ và phương Tây gần như rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều năm sau vụ điệp viên hai mang người Nga Skripal bị ám sát ở Anh hồi tháng 3. Sự đối đầu cũng thể hiện ở hầu hết các vấn đề nóng của thế giới, như Syria, Ukraine, Triều Tiên... Sóng gió càng mạnh khi Mỹ mở rộng điều tra về cáo buộc Nga can thiệp cuộc bầu cử năm 2016.
Bên cạnh gia tăng hàng loạt biện pháp trừng phạt Nga, Mỹ còn đe dọa rút khỏi Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF), gây nguy cơ một cuộc chiến tranh “Lạnh” mới. Chính quyền Nga cáo buộc đây là một chiến dịch được các nước phương Tây phối hợp triển khai hòng làm mất uy tín và cô lập Nga.
7. Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran: Bất chấp các quy tắc và thông lệ quốc tế, ngày 8/5, Tổng thống Mỹ D. Trump đơn phương tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, vốn được chính quyền tiền nhiệm ký năm 2015, đồng thời áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt Iran.
Động thái này đã đe dọa lợi ích kinh tế của nhiều nước và gây rạn nứt trong quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh châu Âu. Nhiều nước chỉ trích hành động của Mỹ là sự “phá vỡ lòng tin vào trật tự quốc tế,” đồng thời gây thêm nguy cơ bất ổn cho khu vực Trung Đông.
8. Những thảm họa động đất, sóng thần ở Indonesia: Trận động đất mạnh kèm theo sóng thần xảy ra ngày 28/9 tại đảo Sulawesi và đợt sóng thần do núi lửa Anak Krakatoa phun trào ngày 22/12 tại Eo biển Sunda giữa hai đảo Sumatra và Java (Indonesia) đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 2.370 người, làm hơn 1.400 người bị thương và khoảng 5.130 người mất tích.
Trước đó, vào cuối tháng 7 - đầu tháng 8, tại đảo Lombok đã xảy ra hai trận động đất mạnh 6,4 và 7 độ, làm trên 400 người thiệt mạng, san phẳng hàng chục nghìn ngôi nhà, đền thờ và khiến khoảng 20.000 người phải đi sơ tán.
9. Nạn tin giả và bê bối rò rỉ dữ liệu người dùng mạng xã hội: “Cơn bão” tin giả xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội, từ Facebook đến Twitter hay Whatsapp… đã gây nhiều hậu quả nghiêm trọng như được cho là góp phần thao túng kết quả bầu cử, kích động bạo lực, khoét sâu xung đột sắc tộc, chia rẽ xã hội, bất ổn chính trị... ở nhiều nước. Uy tín của nhiều đại gia công nghệ như Facebook và Google càng sa sút khi dính bê bối để lộ dữ liệu hàng triệu tài khoản người dùng.
Cổ phiếu của Facebook đã bị mất tới 120 tỷ USD trong một phiên giao dịch và đà tăng doanh thu cũng giảm mạnh trong năm 2018. Lãnh đạo Facebook, Twitter, Google đã phải ra điều trần trước các cơ quan chức năng và cam kết có biện pháp khắc phục để tạo lập không gian mạng lành mạnh.
10. Nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại: Vụ nhà báo người Saudi Arabia Jamal Khashoggi bị sát hại tại Lãnh sự quán nước này ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, hôm 2/10 đã gây chấn động dư luận thế giới, châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa Saudi Arabia với các đồng minh phương Tây và làm sa sút uy tín của Saudi Arabia tại khu vực. Nhiều quốc gia thông báo áp lệnh trừng phạt cấm đi lại đối với công dân Saudi Arabia và đề nghị Liên hợp quốc mở cuộc điều tra quốc tế về vụ việc.
Thượng viện Mỹ đã ra nghị quyết chấm dứt hỗ trợ quân sự cho Saudi Arabia ở chiến trường Yemen, chính phủ Đức đình chỉ mọi hoạt động bán vũ khí, còn Canada cũng đang xem xét hủy hợp đồng bán xe bọc thép cho đồng minh Trung Đông này.
