Đồng ruộng Ninh Thuận khô hạn và không thể trồng trọt vì hạn. (Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN) Giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương Hoàng Đức Cường cho biết bắt đầu từ cuối tháng 11/2015 cả nước sẽ đối mặt với một mùa Đông ấm và El Nino kéo dài kỷ lục, đe dọa nghiêm trọng sản xuất nông nghiệp và nguồn nước cho sinh hoạt. Đặc biệt là khu vực phía Nam và các địa phương miền Trung.
Đài Khí tượng Thủy văn Nam bộ dự báo cuối tháng 12 mực nước tại Tân Châu và Châu Đốc (An Giang) sẽ xuống mức thấp hơn trung bình nhiều năm từ 0,3-0,4m.
Do lượng nước từ thượng nguồn sông Mekong về nhỏ nên mặn sẽ xâm nhập sớm và sâu. Trên hệ thống sông Cửu Long, độ mặn cao nhất năm khả năng xuất hiện trong tháng 3/2016 ở mức xấp xỉ hoặc cao hơn độ mặn cao nhất mùa khô năm 2005, cao hơn trung bình nhiều năm và cao hơn độ mặn năm 2015.
Do đỉnh lũ trên sông Cửu Long ở mức rất thấp, lượng nước từ thượng nguồn về thiếu hụt so với trung bình nhiều năm nên các địa phương cần có kế hoạch chủ động phòng chống xâm nhập mặn sớm và mạnh cũng như khô hạn, thiếu nước trong mùa khô 2015-2016.
Nước mặn xâm nhập sâu vào nội đồng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến canh tác lúa ở các tỉnh ven biển Đồng bằng song Cửu Long, ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của lúa, suy giảm năng suất, làm ảnh hưởng đến canh tác lúa trong hệ thống lúa-tôm. Về lâu dài làm cho đất trồng lúa bị nhiễm mặn khó cải tạo. Trong khi đó mạng lưới đo mặn cấp quốc gia ở Đồng bằng sông Cửu Long hiện chưa đạt yêu cầu.
Do vậy ông Đặng Văn Dũng, Phó Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam bộ, cho biết cần có sự phối hợp hỗ trợ của các địa phương để tiến hành đo mặn liên tục các ngày trong tháng.
Một số địa phương cũng chủ động đo mặn và đưa bản tin dự báo hạn mặn định kỳ 3-5 hoặc 7 ngày để tăng cường công tác dự báo mặn phục vụ cho các khu vực thường bị ảnh hưởng, nhất là các địa phương ven biển.
Đài cũng đã đề xuất Bộ Tài nguyên và Môi trường điều chỉnh lịch đo mặn lên tháng 12/2015 để theo dõi sát tình trạng mặn ngay từ cuối năm.
Ủy ban Nhân dân thành phố Đà Nẵng vừa chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố làm việc với Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Khai thác thủy lợi Đà Nẵng vận hành hồ chứa Đồng Nghệ và Hòa Trung hợp lý, đúng quy trình và có các giải pháp tạo nguồn nước bổ sung, chủ động tranh thủ trời mưa và nghiên cứu việc tích nước sớm trong mùa mưa lũ năm nay để chống hạn trong năm 2016. Đồng thời giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các ngành chức năng xây dựng phương án bảo đảm nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất trên địa bàn.
Trường hợp cần thiết Sở báo cáo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố để kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công Thương làm việc với các nhà máy thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn điều tiết nước.
Hiện hai hồ chứa lớn nhất Đà Nẵng chỉ mới tích nước được 36,7% so với dung tích thiết kế hồ, dự báo đến hết mùa mưa bão cũng chỉ tích được 44% dung tích thiết kế. Với lượng nước này chỉ đủ phục vụ sản xuất nông nghiệp vụ Đông Xuân, không có nước phục vụ sản xuất vụ Hè Thu 2016.
Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Cần Thơ cho biết thời gian qua thành phố đã lắp đặt tám trạm quan trắc tự động về xâm nhập mặn tại các vị trí có nguy cơ nước mặn xâm nhập xung quanh thành phố là huyện Vĩnh Thạnh, huyện Phong Điền... Cứ 30 phút dữ liệu sẽ được truyền về Trung tâm Quan trắc đặt tại thành phố để theo dõi và có những biện pháp cảnh báo sớm khi nước mặn xâm nhập.
Sở đã lắp đặt hai trạm quan trắc nước mặt tự động tại vị trí thu nước trên sông Cần Thơ và sông Hậu của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Cấp thoát nước Cần Thơ để theo dõi hàm lượng DO, COD có vượt ngưỡng cho phép hay không nhằm đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt cho người dân an toàn.
Bước vào vụ đông xuân 2015-2016, Ủy ban Nhân dân tỉnh Gia Lai đã ban hành công văn chỉ đạo các sở, ban, ngành, Ủy ban Nhân dân các huyện, thị xã, thành phố tập trung đảm bảo việc cấp nước phục vụ dân sinh và sản xuất, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do tác động của hiện tượng El Nino. Theo đó, Đài Khí tượng Thủy văn Khu vực Tây Nguyên tăng cường công tác dự báo khí tượng, thủy văn trên địa bàn tỉnh; cảnh báo kịp thời tình hình khô hạn, thiếu hụt nguồn nước ở từng khu vực để các sở, ngành chức năng, chính quyền địa phương và nhân dân được biết triển khai kịp thời các biện pháp chống hạn kịp thời.
Tỉnh yêu cầu Ủy ban Nhân dân các huyện, thị xã, thành phố theo dõi chặt chẽ thông tin về khô hạn, thiếu hụt nguồn nước trên các suối, ao, hồ đập; phối hợp với đơn vị quản lý khai thác hồ chứa thủy lợi, thủy điện trên địa bàn tổ chức kiểm tra nguồn nước các sông, suối, ao hồ, đập, đánh giá trữ lượng nước và khả năng tưới của từng công trình, có kế hoạch tích trữ nước và quản lý chặt chẽ nguồn nước tránh thất thoát nước, sử dụng tiết kiệm có hiệu quả nguồn nước; hướng dẫn, khuyến cáo các địa phương trong tỉnh sử dụng giống cây trồng chịu hạn, chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với nguồn nước, với từng vùng; hướng dẫn nhân dân khắc phục tình trạng thiếu nước của các giếng đào, giếng khoan hộ gia đình để đảm bảo cấp nước sinh hoạt; tổ chức xe vận chuyển nước sạch ở nơi khác đến cho những vùng thiếu nước sinh hoạt trầm trọng./.
