Giữa tháng 3/2017, phóng viên VietnamPlus cùng các chuyên gia nghiên cứu về tài nguyên nước Việt Nam đã có chuyến thực địa trên sông Mekong để tìm hiểu về vấn đề an ninh nguồn nước và thách thức từ các dự án phát triển thủy điện ngay trên dòng chính con sông này.
Theo nhận định của giới chuyên gia, nếu các dự án xây đập thủy điện, chuyển nước phục vụ nông nghiệp, phá ghềnh đá trên sông Mekong tiếp tục được triển khai, lưu vực Mekong sẽ mất an ninh nguồn nước, giảm lượng phù sa, cũng như ảnh hưởng đến sinh kế của hàng triệu người dân, nhất là ngư dân nghèo sống dựa vào nghề đánh bắt cá, và sản xuất nông nghiệp ở hạ lưu vực.
[Bài 1: Khi mực nước sông Mekong thay đổi bất thường]
Trong quá trình đi thực tế trên dòng sông Mekong, chúng tôi ghé vào làng Huileak (hủa lếch) - ngôi làng ven sông thuộc tỉnh Chiang Rai, Thái Lan. Người dân nơi đây cho biết, trong vòng 3-4 năm qua, họ đã chứng kiến sự thay đổi bất thường về mực nước, xói lở bờ sông và suy giảm nguồn cá, nên việc đánh bắt thủy sản đã giảm đi nhiều.
Ông Thongsook Inthavong (thông sốc In tha vông), Trưởng làng Huileak (Hủa lếch) cho biết: Làng có 156 hộ dân, với 1.625 nhân khẩu. Người dân nơi đây sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt cá. Toàn bộ số tiền từ việc đánh bắt cá, người dân dành cho con cái học hành. Ngoài ra, bà con trong làng còn trồng hoa màu để ổn định cuộc sống.
“Trước đây, nguồn cá trên sông dồi dào, cá rất nhiều, nhưng nay đã giảm khoảng 60-70%%, nên phần lớn người dân phải chuyển nghề đi làm xây dựng theo thời vụ. Giờ đây, cả làng chỉ còn 3 hộ dân còn gắn bó quanh năm với nghề chài lưới,” ông Inthavong (In tha vông) nói.
Trước đó, trao đổi với phóng viên VietnamPlus tại Diễn đàn nhân dân Mekong được tổ chức tại tỉnh Chiang Rai (Chiềng rai), Thái Lan vào ngày 14/3, ông Socheat (sô chít), người dân sống trên làng nổi lòng hồ Tongle Sap (Tông la sáp), Camphuchia cho biết: Việc có quá nhiều dự án đập thủy điện xây dựng trên dòng chính sông Mekong sẽ khiến dòng sông này bị ngăn cách thành từng khúc.
“Là một cộng đồng sống trên làng nổi, chúng tôi chủ yếu dựa vào nguồn cá trên sông Mekong, thế nên việc xây đập sẽ tác động vô cùng lớn tới sinh kế, cuộc sống của chúng tôi. Chúng tôi không cần các dự án này vì chúng không mang lại lợi ích gì cho chúng tôi,” ông Socheat (sô chít) thở dài nói.
Từ góc độ chuyên gia, ông Senglong Youk (Seng long zo)- Phó giám đốc Tổ chức Hành động nghề cá Campuchia cũng nhận định, việc xây đập thủy điện trên dòng chính sông Mekong sẽ ảnh hưởng đến sinh kế của cộng đồng dân cư sinh sống ven sông, đặc biệt là đối với người dân sống trên các nhà nổi, chủ yếu dựa vào nghề chài lưới../.
