Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Khoa học và công nghệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội” do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức sáng 4/1, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu tách hoạt động khoa học ra khỏi hoạt động hành chính, tránh tình trạng hành chính hóa nghiên cứu khoa học. Bởi, nếu các nhà khoa học suốt ngày lo nghĩ thủ tục hành chính thì rơi rụng về am hiểu chuyên môn trong khi am hiểu về thủ tục hành chính lại tăng lên.
“Hãy làm quen với tư duy quản lý khoa học chỉ dựa vào kết quả chứ không nên dựa vào quá trình. Đừng để các nhà khoa học phải lo mua hóa đơn vất vả,” Thủ tướng chỉ đạo.
Thủ tướng cho rằng, muốn phát triển khoa học công nghệ thành công thì phải có các yếu tố là: Thể chế, cơ chế, môi trường; con người; nguồn lực; cơ sở hạ tầng; năng lực hội nhập; năng lực kiến tạo quản trị của nhà nước cho khoa học công nghệ.
Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, phải tạo thể chế thông thoáng trong phát huy nhân tài, sử dụng người tài, kể cả người chưa vào Đảng, kiều bào là những nhà khoa học ở nước ngoài nhưng có nguyện vọng cống hiến năng lực và kinh nghiệm cho quê hương.
Thủ tướng khẳng định luôn lắng nghe và tiếp mọi cán bộ khoa học có năng lực, muốn đóng góp xây dựng Tổ quốc. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đòi hỏi Việt Nam phải đổi mới, kiến tạo lại nền hành chính để phát huy vai trò của khoa học công nghệ, nhất là con người và thể chế. Tinh thần chung là khai phóng mọi nguồn nhân lực sáng tạo để đưa đất nước tiến lên vững vàng.
Ngoài ra, phải bảo đảm năng lực thực thi pháp luật trong việc bảo vệ quyền tài sản, quyền sở hữu trí tuệ, nếu không rất khó để phát huy nội lực và tranh thủ ngoại lực. “Không có tập đoàn quốc tế nào muốn đặt trung tâm nghiên cứu và thiết kế ở Việt Nam nếu họ e ngại về quyền sở hữu trí tuệ,” Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng yêu cầu rà soát, đánh giá toàn bộ đội ngũ cán bộ khoa học của Việt Nam để xây dựng quy hoạch chiến lược đào tạo và sử dụng tối ưu. “Không để tình trạng như vừa qua, thừa quá nhiều, anh nào cũng tin học, anh nào cũng kế toán, khoa học cơ bản và khoa học tự nhiên thì ít có người đi học…,” Thủ tướng lưu ý Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo giải quyết vấn đề này.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng yêu cầu nghiên cứu khoa học và công nghệ phải gắn với thị trường trên cơ sở hiểu thị trường đang cần gì, sẽ cần gì để đưa ra hướng đi phù hợp nhất. Chất lượng, giá trị đem lại của sản phẩm công nghệ phải thực sự do thị trường đánh giá, quyết định.
“Cán bộ khoa học công nghệ đã giỏi chuyên môn rồi còn phải biết kinh tế, phải vận dụng vào kinh tế, vào đời sống, phải có thực tiễn. Chứ khoa học công nghệ giữa trời thì làm sao biết đời sống sản xuất ra làm sao,” Thủ tướng lưu ý và đề nghị Bộ và các đơn vị trong hệ thống khoa học công nghệ bám sát thực tiễn, bám sát doanh nghiệp, lắng nghe "hơi thở cuộc sống" với tinh thần phối hợp tốt “3 nhà” (nhà khoa học, nhà nước, nhà sản xuất)./.